Đặt cược vào chiến thắng của ông Trump, tình thế hiện tại của Ukraine ra sao?

Ván cược của Ukraine vào ông Trump

Các quan chức Ukraine ngày càng bày tỏ sự thất vọng trước những điều mà họ mô tả là "sự tự kiềm chế" của chính quyền Tổng thống Biden, thói quen lo sợ leo thang căng thẳng với Nga đến mức tê liệt và khoảng cách ngày càng lớn giữa những tuyên bố "đứng về phía Ukraine lâu nhất có thể" và các hành động thực tế cho thấy điều ngược lại.

Việc Mỹ từ chối cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa để tấn công sâu vào trong nước Nga, sự trì hoãn dai dẳng trong việc cung cấp viện trợ quân sự (kể cả các gói đã được phê duyệt) và việc không thể đưa ra các đảm bảo an ninh vững chắc ngày càng bị coi là yếu đuối. Tuy nhiên, chiến thắng của ông Trump có thể mang đến cho Tổng thống Volodymyr Zelensky một lối thoát khỏi tình trạng bế tắc trong kịch bản tốt nhất hoặc chịu thất bại trong kịch bản tệ nhất.

Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã cam kết chấm dứt xung đột ở Ukraine trong 24 giờ. Không ai - có lẽ ngay cả bản thân ông Trump - biết kế hoạch hòa bình của ông thực sự bao gồm những gì.

Hiện tại, các quan chức Ukraine đang làm việc theo hai công thức công khai. Kế hoạch đầu tiên, có liên quan đến lập trường của Phó Tổng thống đắc cử JD Vance, sẽ chứng kiến cuộc xung đột bị đóng băng theo tiền tuyến hiện tại và Ukraine buộc phải trung lập mà không có đảm bảo an ninh rõ ràng hay sự hạn chế nào đối với Nga.

Kế hoạch thứ hai mà Ukraine rất ủng hộ, đã được cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo đưa ra trên Wall Street Journal. Kế hoạch này tập trung vào việc tăng cường hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine như một biện pháp răn đe với Moscow, đồng thời vẫn để ngỏ triển vọng trở thành thành viên NATO. 

Theo The Economist, "khả năng ông Trump bán đứng Ukraine là không cao, một phần là do ý kiến trong đảng Cộng hòa. Với tư cách là một chính trị gia ưa giao dịch, ông Trump có thể sẽ yêu cầu một điều gì đó từ Ukraine để đổi lại".

Tình thế của Ukraine trong xung đột với Nga

Phát biểu tại cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị châu Âu ở Budapest (Hungary) ngày 7/11, ông Zelensky nói: "Tôi chắc chắn rằng việc chấm dứt xung đột một cách nhanh chóng sẽ đồng nghĩa với tổn thất cho Ukraine. Tôi không thể hiểu việc này theo cách khác. Có lẽ có điều gì đó mà chúng ta không biết hoặc không thấy".

Tổng thống Ukraine cho biết, ông vẫn chưa thảo luận về vấn đề này với ông Trump, nhưng sẽ lắng nghe các đề xuất của tổng thống đắc cử Mỹ vào thời điểm thích hợp. "Có một điều rõ ràng với tôi: ông ấy thực sự muốn chấm dứt xung đột", ông Zelensky nhấn mạnh.

Mối lo ngại hiện nay ở Ukraine không phải là những gì xảy ra trên tiền tuyến mà là những gì nó tiết lộ về các căng thẳng phía sau. Một chỉ huy quân sự cấp cao của Ukraine thừa nhận đã có sự suy sụp tinh thần ở một số khu vực tồi tệ nhất của mặt trận. Một nguồn tin trong Bộ Tổng tham mưu cho biết gần 1/5 binh lính Ukraine đã bỏ trốn khỏi vị trí của họ.

Dù vậy nhìn chung, không có dấu hiệu nào cho thấy tất cả binh lính Ukraine sắp từ bỏ chiến đấu. Hiện nay, họ có đủ vũ khí để chống trả và đủ lãnh thổ để lui về nếu mọi chuyện diễn biến xấu. Ukraine vẫn còn nhiều vũ khí Mỹ hỗ trợ đang trong quá trình hoặc sắp chuyển giao.

Trong khi đó, Nga cũng chịu áp lực riêng, chưa kể đến lạm phát cao, có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong năm tới. Tuy vậy, có vẻ như Ukraine sẽ phải chịu áp lực trước, có lẽ trong khoảng 6 tháng tới.

Ông Trump chắc chắn muốn hoàn tất thỏa thuận trước thời điểm đó, có lẽ là trước khi ông trở lại Phòng Bầu dục ngày 20/1. Một yếu tố chưa biết hiện nay là những tính toán của ông Putin. Các nguồn tin thân cận với nhà lãnh đạo Nga đã đưa ra những tín hiệu trái ngược nhau về thiện chí đàm phán của ông: sẵn sàng đóng băng xung đột dọc tiền tuyến hiện tại một ngày nào đó, thúc đẩy điều gì đó tương tự như sự đầu hàng của Ukraine.

Một nguồn tin khác thì thận trọng cho rằng "các vấn đề phức tạp" khiến một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng trở nên "không thực tế". Hơn nữa, bởi vì ông Putin nghĩ rằng các lực lượng của Moscow đang chiến thắng và với việc Ukraine ở thế yếu, nhà lãnh đạo Nga sẽ có những tính toán của riêng mình.