Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra như thế nào?

Đại cử tri đi bỏ phiếu

Hệ thống bầu Tổng thống Mỹ thực chất là bầu ra các đại cử tri, báo Đại biểu Nhân Dân dẫn thông tin trên trang Axios cho hay. Vì vậy, các đại cử tri còn một nhiệm vụ nữa là bỏ phiếu bầu tổng thống.

Trước ngày 11/12, các quan chức cấp bang sẽ chuẩn bị giấy chứng nhận, xác định các đại cử tri được bổ nhiệm của một bang. Theo quy định, tiến trình này diễn ra ít nhất 6 ngày trước cuộc họp của các đại cử tri.

Vào ngày 17/12, các đại cử tri sẽ họp tại bang của họ và bỏ phiếu cho tổng thống và phó tổng thống trên các phiếu riêng biệt. Các lá phiếu này được ghi lại trên giấy chứng nhận và được ghép đôi với các giấy chứng nhận này.

Ở một số bang, về mặt lý thuyết, các đại cử tri có thể bỏ phiếu cho bất kỳ ứng cử viên nào họ thích, bất kể các cử tri ủng hộ ai. Tuy nhiên trên thực tế, điều này rất ít khi xảy ra nên cuộc bỏ phiếu của đại cử tri chỉ mang tính hình thức.

Các đại cử tri hầu như luôn bỏ phiếu cho ứng viên tổng thống nhận được nhiều phiếu bầu nhất. Nếu một đại cử tri bỏ phiếu ngược lại với sự lựa chọn tổng thống của bang mình thì sẽ bị gọi là "bất trung". Ở một số bang, các đại cử tri "bất trung" có thể bị phạt tiền hoặc bị truy tố.

Sau khi đại cử tri hoàn tất bỏ phiếu, Chủ tịch Thượng viện, hiện là Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, và Cục trưởng Cục Quản lý Hồ sơ và Lưu trữ Quốc gia (NARA) phải nhận các phiếu đại cử tri trước thứ Tư trong tuần thứ tư của tháng 12 và chuyển cho Quốc hội.

Đến ngày 3/1/2025, Quốc hội khoá mới (khóa 119) bắt đầu nhóm họp. Sau khi nhận kết quả bầu cử, Quốc hội có nhiệm vụ xác nhận kết quả bầu cử.

Trong phiên họp chung, Phó Tổng thống Harris, với vai trò Chủ tịch Thượng viện, sẽ chủ trì việc kiểm phiếu và công bố kết quả bỏ phiếu của Cử tri đoàn. Mọi phản đối về phiếu đại cử tri phải được ít nhất 20% thành viên Hạ viện và 20% thành viên Thượng viện ký.

Nếu kết quả bỏ phiếu được công nhận thì ông Donald Trump và ông JD Vance sẽ lần lượt tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Mỹ và Phó tổng thống Mỹ.

Khi nào bắt đầu chuyển giao quyền lực?

Theo Đạo luật Cải thiện Quá trình Chuyển giao quyền lực Tổng thống của Mỹ năm 2022, quá trình chuyển giao phải bắt đầu 5 ngày sau cuộc bầu cử, ngay cả khi kết quả bầu cử vẫn còn gây tranh cãi.

Điều đó đồng nghĩa với việc “sự xác nhận chắc chắn của Cục Quản lý Dịch vụ Chung (GSA) không còn là điều kiện tiên quyết để chính quyền mới nhận được các dịch vụ hỗ trợ chuyển đổi", theo hướng dẫn của cơ quan về các quy tắc mới.

Tổng thống đắc cử Mỹ sẽ nhận bản tóm tắt an ninh quốc gia mật "ngay khi có thể" sau khi đắc cử. Ngoài ra, theo quy định của luật pháp, GSA cung cấp không gian văn phòng và dịch vụ hỗ trợ cho tổng thống và phó tổng thống đắc cử.

Trong lúc này, đội ngũ của ông Donald Trump và ông JD Vance sẽ tổ chức chuyển giao quyền lực với chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Điều này bao gồm việc xác định các ưu tiên chính sách và thẩm tra các ứng cử viên sẽ đảm nhận các vai trò quan trọng trong chính quyền mới.

Theo thông tin từ Nhà Trắng, Tổng thống Biden hôm 6/11 đã nói chuyện với ông Donald Trump để chúc mừng chiến thắng của ông và mời ông tới Nhà Trắng để thảo luận về tiến trình chuyển giao tại đây.

CNN đưa tin, nhóm chuyển tiếp của ông Trump vẫn chưa ký các biên bản ghi nhớ (MOU) với Nhà Trắng hoặc Cơ quan quản lý dịch vụ tổng hợp (GSA) để chính thức mở khóa quyền truy cập vào các nguồn lực chuyển tiếp quan trọng.

Theo Đạo luật chuyển giao của Tổng thống, các nhóm chuyển giao phải đồng ý với 2 MOU: một thông qua GSA cung cấp quyền truy cập vào không gian văn phòng, thiết bị và vật tư; văn bản còn lại thông qua Nhà Trắng cung cấp quyền truy cập vào thông tin, nhân viên cơ quan, cơ sở vật chất.

Trong tuyên bố phản hồi, người phát ngôn chiến dịch tranh cử của ông Trump khẳng định cuộc họp "sẽ sớm diễn ra".

Ai hỗ trợ ông Trump trong quá trình chuyển giao quyền lực?

Theo thông tin trên VOV, Tổng thống đắc cử Mỹ sẽ có thời gian 75 ngày xây dựng đội ngũ trước Ngày nhậm chức dự kiến diễn ra vào 20/1/2025.

Ông Trump sẽ một danh sách những việc cần làm, đáng chú ý là việc lấp đầy khoảng 4.000 vị trí trong chính phủ bằng những nhân vật mà nhóm của ông lựa chọn, từ vị trí Bộ trưởng Ngoại giao và các Bộ trưởng khác trong nội các đến những người phục vụ bán thời gian trong các hội đồng và ủy ban.

Khoảng 1.200 vị trí trong số này cần sự phê chuẩn của Thượng viện Mỹ. Điều đó nhiều khả năng sẽ dễ dàng hơn trong bối cảnh phe Cộng hòa đang trên đà kiểm soát Thượng viện. Trong diễn biến mới nhất, ngày 7/11, ông Trump thông báo chọn bà Susie Wiles - Cố vấn chiến dịch tranh cử tổng thống, làm chánh văn phòng Nhà Trắng trong nhiệm kỳ thứ hai.

Giới phân tích nhận định, với việc trở lại Nhà Trắng lần này, ông Trump nhiều khả năng sẽ thành lập một chính quyền hoàn toàn mới, khác biệt so với chính quyền của Tổng thống Biden. Đội ngũ của ông cũng cam kết rằng, chính quyền thứ hai này sẽ không giống với chính quyền đầu tiên mà ông Trump thành lập sau khi đắc cử tổng thống vào năm 2016.

Trong bài phát biểu giành chiến thắng vào ngày 6/11, ông Trump đã giới thiệu một số ứng viên tiềm năng, trong đó có ông Robert Kennedy Jr. - cựu ứng cử viên tổng thống và nhà hoạt động chống vaccine và tỷ phú Elon Musk – CEO Telsa và SpaceX.

Ông Trump cũng cam kết đưa tỷ phú Elon Musk - một người ủng hộ nhiệt thành cho chiến dịch tranh cử của ông, trở thành bộ trưởng phụ trách "cắt giảm chi phí" của liên bang. Ông chủ Telsa cho biết, ông có thể giúp cắt giảm hàng nghìn tỷ USD trong chi tiêu của chính phủ.

Quá trình chuyển giao quyền lực của ông Trump sẽ được những nhân vật thân cận và các thành viên trong gia đình ông hỗ trợ, trong đó có ông Kennedy Jr., hai con trai của ông là Donald Trump Jr. và Eric Trump, cũng như người đồng hành tranh cử với ông - Thượng nghị sĩ JD Vance.

Ngoài ra còn những nhân vật khác như Giám đốc điều hành Cantor Fitzgerald Howard Lutnick cùng với bà Linda McMahon - bà trùm đấu vật chuyên nghiệp người Mỹ, hiện là chính trị gia, từng lãnh đạo Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.