(ĐSPL) – Bàn thờ là nơi linh thiêng nhất trong mỗi gia đình, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Vì vậy, bàn thờ luôn là một không gian quan trọng có ý nghĩa lớn trong đời sống tinh thần của con người.
Theo phong thủy, bàn thờ cần phải “tọa cát hướng cát”, tức là nằm ở vị trí tốt và nhìn ra hướng tốt so với tuổi của gia chủ. Phía sau bàn thờ cần phải là tường vững chãi, không được dựa vào tường kính hoặc cửa sổ… Việc đặt bàn thờ đối diện cửa ra vào, nếu thỏa mãn về phương vị và hướng thì là cách bố trí tốt về phong thủy.
Vị trí và không gian đặt bàn thờ
Với nhà tầng, nhà truyền thống:
Hiện nay, vị trí bàn thờ thường được đặt trong một phòng riêng ở tầng trên cùng của ngôi nhà. Bởi vị trí này không chỉ tạo được không khí trang nghiêm, kín đáo, tĩnh lặng… mà còn thuận tiện cho gia chủ trong việc cúng bái, hóa vàng ngoài trời.
Dù là nhà ở truyền thống hay hiện đại, bàn thờ luôn phải đảm bảo được đặt tại vị trí cao, phía trên bàn thờ là nóc nhà và bầu trời, không bị các không gian sinh hoạt khác đè lên… để khi cúng bái, con cháu trong nhà tỏ được sự ngưỡng vọng thành kính của mình với ông bà, tổ tiên.
Theo cách xây nhà truyền thống của người Việt thì ngôi nhà thường có ba hoặc năm gian. Trong đó, gian giữa được xem là gian trung tâm của căn nhà và cũng là vị trí đặt cửa ra vào, mở cửa ra là nhìn thấy trời đất, âm dương hòa hợp. Bởi vậy, gian giữa cũng là gian được các gia đình đặt bàn thờ.
Bàn thờ có được thiết kế như thế nào thì nhất thiết nó luôn ở vị trí trang trọng, có độ cao thích hợp để khi cúng mọi người tỏ đựợc sự ngưỡng vọng thành kính của mình với tổ tiên. Kiến trúc nhà ở nông thôn ít biến đổi, nên kiểu bàn thờ của truyền thống vẫn giữ được những đặc trưng và đặt ở vị trí theo đúng phong thủy trong ngôi nhà. Nhưng với những ngôi nhà có kiến trúc hiện đại, nội thất hiện đại ở thành phố thì hiện nay cách bố trí và các đồ thờ cũng có nhiều biến đổi để phù hợp với hoàn cảnh của ngôi nhà mà vẫn giữ được tính tôn nghiêm nơi thờ cúng.
Vậy vị trí phòng thờ trong nhà ở hiện đại phải đặt ở đâu trong ngôi nhà cho đúng phong thủy?Trong ngôi nhà hiện đại xếp đặt gian thờ cũng phải tuân thủ chặt chẽ và vận dụng linh hoạt các nguyên tắc truyền thống nêu trên, đó là: Tại vị trí cao, phía trên bàn thờ là nóc nhà và bầu trời, không có các phòng ốc khác đè lên, phía trước bàn thờ là các gian trang trọng, phía sau là cầu thang và không gian phụ như sân phơi, kho. Như vậy phòng thờ đặt tại lầu trên cùng sẽ đạt được các tiêu chí này.
 |
Đối với nhà phố, nhất thiết phải đặt bàn thờ ở tầng trên cùng, tránh đặt ở tầng trệt ngay trong phòng khách vì khói hương sẽ làm ố vàng trần nhà và khách vào sẽ có cảm giác ngột ngạt. Ảnh minh họa. |
Nhà phố thường bị vây chặt bởi các nhà chung quanh, nếu đặt bàn thờ dưới tầng trệt ngay trong phòng khách bước vào sẽ khó thông thoáng, thắp nhang nhiều sẽ làm ố vàng cả trần nhà. Bên cạnh đó cần tránh trên đầu của bàn thờ là phòng vệ sinh, phòng trẻ em chơi đùa… bởi nó sẽ làm giảm tính tôn nghiêm của không gian trang trọng này. Và một lẽ nữa không nên để mọi người từ ngoài cửa nhìn thấy hết bàn thờ, bài vị, hình ảnh tổ tiên.
Đối với nhà phố, nhất thiết phải đặt bàn thờ ở tầng trên cùng, tránh đặt ở tầng trệt ngay trong phòng khách vì khói hương sẽ làm ố vàng trần nhà và khách vào sẽ có cảm giác ngột ngạt, đồng thời tránh để mọi người từ ngoài cửa nhìn thấy hết bài vị, hình ảnh tổ tiên. Đặc biệt, tránh trên đầu bàn thờ là nhà vệ sinh, phòng chơi của trẻ em bởi sẽ làm mất sự tôn nghiêm, trang trọng.
Bàn thờ thuộc âm tính và mang tính chất hướng nội, bởi vậy hướng của bàn thờ nên đặt theo hướng dương tính để tạo nên sự hài hòa âm dương. Và hướng dương tính là hướng Tây Bắc, bởi hướng này tượng trưng cho mặt trời mọc.
Đồng thời, để thu hút năng lượng dương thì bàn thờ phải thắp nhang thường xuyên, đèn trên bàn thờ đảm bảo luôn bật sáng, đặc biệt, luôn luôn phải giữ sạch cho bàn thờ để thể hiện sự tôn kính của gia chủ.
Kích thước bàn thờ cúng rất quan trọng. Gia chủ nên chọn kích thước bàn thờ hợp với không gian, diện tích nơi mình sinh sống. Tránh trường hợp bàn thờ quá to trong khi căn hộ lại nhỏ hoặc căn biệt thự quá lớn lại chỉ đặt bàn thờ bé, không tốt cho phong thủy.
Với nhà chung cư:
Bàn thờ cần phải “tọa cát hướng cát” – tức là nằm ở vị trí thuận tiện, trang trọng và nhìn ra hướng tốt so với tuổi của gia chủ. Góc thờ, bàn thờ nên đặt trong khoảng giữa các mặt bằng căn hộ và không thuộc vào hẳn một phòng nào. Vì căn hộ không thể làm phòng thờ riêng biệt như nhà phố hay biệt thự, căn hộ nào cũng có khoảng đi lại ở khoảng giữa nhà, nên nếu khéo tính toán sẽ tránh tình trạng bố trí bàn thờ tùy tiện.
.jpg) |
Với căn hộ chung cư, nên làm bàn thờ có 4 chân, nếu muốn đặt đồ lễ mặn nên làm một bàn nhỏ đặt ở phía dưới bàn thờ vẫn tiết kiệm diện tích và tiện lợi khi cúng lễ. Ảnh minh họa. |
Theo ông Vũ Đình Phương, một người am hiểu về phong thủy và tục thờ cúng Việt Nam (Thái Thịnh, Hà Nội): “Phải chú ý bức tường treo bàn thờ hay đặt tủ thờ. Với bức tường liền kề, tiếp giáp là không gian nào, kể cả không gian của hàng xóm để bài trí hợp lý. Không bao giờ được kê chung bức tường của không gian bàn thờ mà tựa lưng vào đầu giường ngủ trong căn hộ. Vì nhiều trường hợp phòng khách tiếp giáp với phòng ngủ.
Với những bức tường của các khu bực ô uế, thì việc đặt bàn thờ càng tối kỵ. Đồng thời cần chú ý các thiết bị trong phòng khách, đặc biệt là các thiết bị điện như điều hòa, ti vi, quạt cần có khoảng cách nhất định với khu vực thờ cúng. Bởi thiết bị điện sẽ phát ra bức xạ điện từ, đồng thời có tính nóng sẽ làm ảnh hưởng đến khu vực cần tụ âm khí ở bàn thờ.
Không nên làm tủ thờ có cánh tủ sẽ làm đậm bàn thờ, không tốt với không gian chật hẹp mà đặt bàn thờ. Nên làm bàn thờ có 4 chân, nếu muốn đặt đồ lễ mặn nên làm một bàn nhỏ đặt ở phía dưới bàn thờ vẫn tiết kiệm diện tích và tiện lợi khi cúng lễ.
Tuyệt đối tránh đặt gương soi chiếu thẳng vào bàn thờ, gây hiện tượng kim quan sát, tối kỵ trong phong thủy.”
Khoảng giữa các căn hộ sẽ không bị bí như trong các phòng đóng kín. Hơn nữa hiện nay nhiều căn hộ đã thiết kế theo kiểu trống hoàn toàn cho gia chủ tự ngăn chia, vì thế góc thờ nên làm bằng những vật liệu có thể tháo ráp đơn giản như gỗ, kính hoặc dạng tủ đa năng.
Cần tránh đặt bàn thờ ở những vị trí xấu sau:
- Không đặt bàn thờ sát nhà tắm. Bởi theo quan niệm, tắm rửa là việc trút bỏ ô uế, vì vậy, nếu đặt bàn thờ cạnh nơi này sẽ làm mất đi tính tôn nghiêm,
- Không đặt bàn thờ nhìn ra hướng Ngũ quỷ: Đông Bắc, hướng Tây
- Không đặt bàn thờ ở hướng Tây
- Không đặt bàn thờ ở Đông Bắc nhìn hướng Tây
Cách bày biện bàn thờ
Tủ thờ nên có độ cao tỉ lệ với người trong gia đình, không nên làm quá cao gây khó khăn trong việc thờ cúng, nhưng cũng không nên làm quá thấp thiếu sự tôn nghiêm.
Tủ thờ thường có phần dưới và bên hông là tủ chứa đồ như gia phả, lịch giỗ kỵ, vàng mã, hương đèn… Nếu bệ thờ làm theo kiểu tấm đan bê tông thì nên kê thêm một tủ nhỏ hay bàn vào khoảng trống bên dưới để thuận tiện sắp xếp vật dụng vào dịp có lễ tết.
Về màu sắc không gian thờ cúng phải thể hiện được sự tôn nghiêm với những màu thâm trầm làm chủ đạo như nâu, vàng kem, màu gỗ và màu của những bức sơn mài, hoành phi câu đối, sơn son thiếp vàng,…
Căn hộ chung cư thường được thiết kế theo kiến trúc hiện đại, vì vậy, tránh làm bàn thờ với màu sắc lòe loẹt, cầu kỳ và cần có tính thống nhất với đồ nội thất căn hộ chung cư.
