Sứ Thanh Hoa vốn đã xuất hiện từ thời Đường, Tống, nhưng phải đến triều đại nhà Nguyên, dòng gốm sứ đặc sắc này mới thực sự thăng hoa và đạt đến đỉnh cao của sự tinh xảo, góp phần làm rạng danh lịch sử gốm sứ Trung Quốc. Hoa văn trên sứ Thanh Hoa thời Nguyên vô cùng tinh tế, khiến chúng được tôn xưng là "chúa sứ".
Mỗi lần những cổ vật sứ Thanh Hoa được khai quật, giới sưu tầm và nghiên cứu cổ vật lại được phen chấn động. Vào ngày 29/11/1980, trong quá trình xây dựng nhà máy điện thứ hai tại Giang Tây (Trung Quốc), một công nhân đã tình cờ phát hiện một hố sâu. Khi soi đèn pin xuống, anh ta nhìn thấy ánh sáng phản chiếu từ những đồ vật có hình dạng giống chai lọ.
Trong lần khai quật tại Giang Tây, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một bộ sưu tập gốm sứ Thanh Hoa quý giá. Ảnh: Sohu
Cảm thấy những đồ vật này có thể là di vật văn hóa được người xưa chôn giấu, anh công nhân vội vàng báo cáo với đơn vị thi công và liên hệ với Bảo tàng huyện Cao An để nhờ họ đến kiểm tra.
Tin tức về phát hiện này nhanh chóng khiến các chuyên gia địa phương vô cùng phấn khích. Giang Tây vốn nổi tiếng là "thủ phủ gốm sứ" của Trung Quốc, nên việc tìm thấy những cổ vật này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Các chuyên gia đã phối hợp với công nhân tại công trường để vận chuyển số gốm sứ ra ngoài. Công việc này đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức, phải mất đến 10 tiếng đồng hồ họ mới hoàn thành.
Cảnh tượng trước mắt khiến mọi người chết lặng. Đống đồ sứ vừa được khiêng ra có số lượng khổng lồ, vượt xa mọi dự đoán ban đầu. Sau đó, toàn bộ số cổ vật được vận chuyển về bảo tàng để kiểm kê và bảo quản.
Kết quả thống kê cho thấy có tổng cộng 245 di vật, trong đó 239 món là đồ sứ. Điều đáng kinh ngạc nhất là có đến 19 món thuộc dòng sứ Thanh Hoa quý hiếm. Trên thế giới hiện nay, số lượng sứ Thanh Hoa được biết đến chưa đến 300 món. Phát hiện 19 món trong cùng một lần khai quật quả là một kỷ lục chưa từng có.
Ngoài ra, còn có 168 món đồ sứ khác đến từ lò Long Tuyền cùng nhiều báu vật khác như Quân sứ, sứ men hồng, men thanh bạch... Tổng giá trị của 239 món đồ sứ này ước tính lên tới 10 tỷ NDT (tương đương khoảng 32.000 tỷ đồng). Hiện nay, toàn bộ số gốm sứ quý giá này đang được bảo quản tại Bảo tàng huyện Cao An.
Anh công nhân sử dụng đèn pin để chiếu sáng và thấy ánh sáng phản quang từ những đồ vật có hình dáng giống chai và lọ. Ảnh: Sohu
Sau khi nghiên cứu và phân tích kỹ lưỡng, các chuyên gia khảo cổ và nhân viên bảo tàng đã đưa ra kết luận: số gốm sứ này thuộc về gia đình phò mã Ngũ Hưng Phụ, sống vào giữa và cuối thời nhà Nguyên.
Ngũ Hưng Phụ là một thương gia giàu có, chuyên kinh doanh vận tải thương mại. Việc gia đình ông sở hữu nhiều món đồ sứ giá trị như vậy cũng không phải là điều quá lạ lùng.
Khi nhà Nguyên sắp bị Chu Nguyên Chương lật đổ, gia đình Ngũ Hưng Phụ đã cất giấu số đồ sứ này trong hang với hy vọng một ngày nào đó sẽ quay lại lấy. Tuy nhiên, do biến động của lịch sử, phải đến năm 1980, "kho báu" này mới được phát hiện.
