Chu Vĩnh Khang: “Rơi khỏi thiên đường”

Hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã thông báo ông Chu Vĩnh Khang đang bị điều tra do “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng” (cụm từ thường được dùng để nói về tội danh tham nhũng). Thông báo này khép lại những tin đồn trong nhiều tháng qua về số phận của ông.

Rất nhiều đồng minh và cộng sự thân cận của Chu Vĩnh Khang đã bị cách chức hoặc điều tra do cáo buộc “vi phạm kỷ luật đảng” và các tội danh nhẹ hơn khác. Trong số này có Tưởng Khiết Mẫn - người cũng từng giữ chức Tổng giám đốc và Bí thư đảng ủy CNPC năm 2006-2013.

Ông Chu Vĩnh Khang nổi lên từ một kỹ thuật viên ngành dầu khí từ những năm 60 và sau đó phụ trách bộ máy an ninh khổng lồ của Trung Quốc. Sự xuống dốc của ông một lần nữa cho thấy quyết tâm loại bỏ đối thủ và làm trong sạch hình ảnh đảng của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Chu Vĩnh Khang sinh năm 1942 ở thành phố Vô Tích, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc.

Ông gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 1964 và tốt nghiệp Viện Dầu khí Bắc Kinh năm 1966 với bằng khảo sát địa vật lý và thăm dò.

Ông trải qua 32 năm tiếp đó trong lĩnh vực dầu khí, bắt đầu với vị trí kỹ thuật viên ở mỏ dầu Đại Khánh.

Ông dần được thăng chức và sau đó trở thành Tổng giám đốc và Bí thư đảng ủy Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) vào năm 1998, ngang hàng bộ trưởng.

Sau một năm làm việc ở Bộ Đất đai và Tài nguyên với vai trò bộ trưởng và bí thư đảng ủy năm 1998, Chu Vĩnh Khang được bổ nhiệm làm Bí thư tỉnh ủy tỉnh Tứ Xuyên cho tới năm 2002.

Không có nhiều thông tin về những thành tựu của ông trong thời kỳ này, nhưng từ năm 2012, nhiều cấp dưới của ông trong thời kỳ này đã bị cách chức và điều tra, cáo buộc các tội từ “vi phạm kỷ luật đảng” đến hối lộ. Truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng Lưu Hán, một doanh nhân rất giàu có ở Tứ Xuyên, được ông Chu Vĩnh Khang bảo trợ. Ông Lưu bị kết án tử hình hồi tháng 5/2014 “tổ chức và chỉ đạo tội phạm và giết người kiểu mafia”.

Năm 2002 đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp của ông Chu khi ông được bầu vào  Bộ Chính trị trong Đại hội Đảng thứ 16. Đến cuối năm, ông trở thành Bộ trưởng Công an.

Năm 2007, Chu Vĩnh Khang lọt vào Thường vụ Bộ Chính trị và phụ trách Ủy ban Chính pháp Trung ương Trung Quốc.

Công việc của ông bao gồm bình ổn đất nước và “phòng chống và đấu tranh với các thế lực thù địch từ bên trong và bên ngoài Trung Quốc”. Quỹ tài chính cho nhiệm vụ này lên tới 700 tỷ nhân dân tệ (khoảng 114 tỷ USD), hơn cả ngân sách quốc phòng cùng thời.

Là người phải đối phó với tình hình bất ổn ở Tây Tạng và Tân Cương, đảm bảo an ninh cho Olympic Bắc Kinh và ảnh hưởng của “Mùa xuân Arập”, quyền lực của ông Chu Vĩnh Khang lấn sang cả lĩnh vực tòa án, công tố, cảnh sát, dân quân và tình báo.

Chu Vĩnh Khang có hai đời vợ và một trong những người con trai của ông với người vợ đầu tiên (Chu Bình, sinh năm 1972) là nhà điều hành cao cấp ngành dầu khí. Theo báo Hong Kong, Chu Bình bị bắt tháng 12/2013 do tội tham nhũng.

Chu Vĩnh Khang cũng có quan hệ công việc rất thân thiết với chính trị gia thất thế Bạc Hy Lai, nay đang trong tù.

Khi Ủy viên Bộ Chính trị Bạc Hy Lai còn là Bí thư thành ủy Trùng Khánh và phát động chiến dịch “hát nhạc cách mạng và đàn áp tội phạm” nhằm đẩy mạnh tên tuổi, ông Chu Vĩnh Khang đã xuất hiện ở thành phố Trùng Khánh hồi năm 2010 để khen ngợi vai trò lãnh đạo của ông Bạc.

Chỉ vài ngày trước khi thông báo cách chức ông Bạc Hy Lai được đưa ra hồi tháng Ba năm 2012, Chu Vĩnh Khang xuất hiện cùng đồng minh trong kỳ họp quốc hội, nói về sự lớn mạnh của kinh tế Trùng Khánh so với các địa phương khác ở Trung Quốc.

Trong phiên xử tháng 8/2013, ông Bạc Hy Lai nói trước tòa rằng ông nhận được chỉ dẫn từ Ủy ban Chính pháp trung ương cách giải quyết vụ đào tẩu của ông Vương Lập Quân vào lãnh sự Mỹ, để bảo vệ bản thân ông.

Lúc đó, ông Chu Vĩnh Khang là chủ tịch Ủy ban Chính pháp trung ương.

Đoạn thú tội này của ông Bạc Hy Lai không được công bố, nhưng bị rò rỉ ra ngoài từ những người có mặt trong phiên tòa.