Chính phủ Mỹ ngừng hoạt động: Khởi đầu những mối lo khác?

Sự bất đồng về quan đ?ểm của ha? đảng trong Quốc hộ? Mỹ đã dẫn đến một tình huống mà ngườ? dân nước này không hề mong muốn. Đó là v?ệc Chính phủ phả? ngừng hoạt động từ 0 g?ờ ngày 1/10 (g?ờ địa phương) – thờ? đ?ểm kết thúc ngân sách năm 2013. Tuy nh?ên, có ý k?ến cho rằng, sự bế tắc này tạ? Quốc hộ? có thể chỉ là sự khở? đầu cho những mố? lo khác của nước Mỹ, trong đó có vấn đề trần nợ công…

Đóng cửa vì sự bất đồng

Dự luật cả? cách y tế của Tổng thống Mỹ Barack Obama (Obamacare) là mấu chốt vấn đề gây tranh cã? g?ữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa. Theo dự luật mà Tổng thống đưa ra, sẽ có thêm khoảng 30 tr?ệu ngườ? dân Mỹ có bảo h?ểm. Tuy nh?ên, dự luật đã vấp phả? sự phản đố? của đảng Cộng hòa. Đảng này muốn trì hoãn Dự luật cả? cách y tế của Tổng thống Mỹ Barack Obama thêm một năm và bác một loạ? thuế cung cấp t?ền cho Dự luật này.

Kể từ kh? nắm Hạ v?ện năm 2010 đến nay, đảng Cộng hòa co? v?ệc chống Dự luật như là cuộc "thánh ch?ến" r?êng của mình. Cho tớ? nay, đảng này đã hơn 40 lần bỏ ph?ếu chống hay trì hoãn Dự luật cả? cách y tế của Tổng thống Obama. Và lần này thì họ muốn đóng cửa toàn chính phủ để buộc Tổng thống phả? nhượng bộ.

Tầng lớp ngườ? g?àu và các nghị sỹ đảng Cộng hòa cho rằng, nếu được thực h?ện, Obamacare sẽ làm tăng 500 tỷ USD t?ền thuế vớ? ngườ? Mỹ. Bở? để có k?nh phí, chính quyền Obama đã đề nghị tăng thuế 5\% vớ? a? có thu nhập từ hơn 1 tr?ệu USD/năm. Trong kh? đó, theo các nghị sỹ đảng Dân chủ, Obamacare sẽ mang lạ? hy vọng, g?úp cho khoảng 30 tr?ệu ngườ? chưa có bảo h?ểm y tế được hưởng các dịch vụ y tế thông qua bảo h?ểm.

Rõ ràng, vấn đề mấu chốt trong cuộc tranh cã? g?ữa ha? đảng thực chất vẫn là v?ệc đảm bảo lợ? ích cho ngườ? g?àu (th?ểu số) hay ngườ? nghèo (đa số). Trong kh? nước Mỹ h?ện có tớ? 50 tr?ệu ngườ? vẫn chưa có bảo h?ểm y tế và cần Obamacare (ch?ếm 16\% dân số), thì chỉ có khoảng 1\% dân số thuộc nhóm ngườ? có mức thu nhập từ 1 tr?ệu USD mỗ? năm trở lên.

Có một tờ báo đã ví von rằng, v?ệc Quốc hộ? Mỹ không đạt được thỏa thuận ngân sách, đẩy chính phủ Mỹ vào cảnh phả? ngừng hoạt động, có thể tạm co? là kết thúc một cuộc ch?ến mà vòng nguyệt quế cho ngườ? ch?ến thắng vẫn chưa b?ết trao cho a?.

Những tác động trực t?ếp từ v?ệc chính phủ phả? đóng cửa

Đây là lần đóng cửa đầu t?ên trong vòng 17 năm qua của chính phủ Mỹ. Tuy không phả? là đóng cửa tất cả, bở? vẫn có một số cơ quan, bộ phận duy trì hoạt động, nhưng những ảnh hưởng của nó là không hề nhỏ đố? vớ? nền k?nh tế Mỹ.
 
Theo ước tính của công ty tà? chính IHS Inc, có trụ sở tạ? Lex?ngton (bang Massachusetts), v?ệc chính phủ đóng cửa một phần sẽ kh?ến k?nh tế Mỹ th?ệt hạ? 300 tr?ệu USD/ngày, tương đương khoảng 6.300 tỷ đồng. Con số này tuy là nhỏ so vớ? quy mô 15.700 tỷ USD của nền k?nh tế lớn nhất thế g?ớ?, nhưng tác động của nó có thể tăng cao nếu v?ệc t?ếp tục đóng cửa làm suy g?ảm n?ềm t?n và ch? t?êu của ngườ? dân cũng như các doanh ngh?ệp.

V?ệc chính phủ đóng cửa đã kh?ến khoảng 1 tr?ệu nhân v?ên l?ên bang của Mỹ buộc phả? nghỉ không lương hoặc làm mà không được trả t?ền. Tạ? Bộ Quốc phòng Mỹ, toàn bộ nhân sự quân độ? sẽ vẫn t?ếp tục nh?ệm vụ của mình nhưng hàng ngàn nhân v?ên dân sự sẽ buộc phả? nghỉ v?ệc.

 Có khoảng 90.000 nhân v?ên của Tổng cục thuế sẽ phả? nghỉ v?ệc. Trong kh? 18.000 nhân v?ên (trong tổng số 114.486 nhân v?ên) của Bộ Tư pháp cũng sẽ mất v?ệc làm. Các quá trình tố tụng hình sự sẽ vẫn t?ếp d?ễn trong g?a? đoạn chính quyền đóng cửa, nhưng các tố tụng dân sự sẽ bị hoãn hoặc g?ảm số lượng được xử lý. 

Tòa án tố? cao có thể t?ếp tục hoạt động (như từng hoạt động dướ? các thờ? chính quyền đóng cửa khác). Các tòa l?ên bang khác sẽ t?ếp tục hoạt động thêm 10 ngày trước kh? tính toán lạ? vào ngày 15/10 tớ?. Cơ quan đạ? d?ện thương mạ? Mỹ sẽ phả? cắt g?ảm v?ệc đ? lạ? tớ? khoảng 41 nước.

Các công v?ên quốc g?a như: Yellowstone, Acad?a, Grand Canyon cũng buộc phả? đóng cửa vì ảnh hưởng. Đ?ều đó đồng nghĩa vớ? v?ệc mất khoảng 750.000 lượt khách tham quan/ngày và tổn thất k?nh tế khoảng 30 tr?ệu USD/ngày.

Trong một nỗ lực nhằm “trấn an” lực lượng an n?nh, Tổng thống Obama đã ký sắc lệnh khẩn cấp để đảm bảo v?ệc chính phủ t?ếp tục trả lương cho quân độ? dù chính quyền bị đóng cửa sau kh? Quốc hộ? không đạt được một thỏa thuận về ngân sách.

“Đáng t?ếc là Quốc hộ? đã không hoàn thành được trách nh?ệm của mình kh? không thông qua được một ngân sách mớ?. Tuy nh?ên, chính phủ đảm bảo các bạn vẫn sẽ có đủ mọ? thứ cần th?ết để hoàn thành các sứ mệnh của mình”. Tổng thống Mỹ khẳng định vớ? quân độ? rằng, các mố? đe dọa đố? vớ? an n?nh quốc g?a Mỹ vẫn h?ện hữu, do đó, lực lượng vũ trang cần luôn trong tư thế chuẩn bị sẵn sàng.

Phản ứng từ phía ngườ? dân Mỹ

Không khí ảm đạm, vắng vẻ của công v?ên quốc g?a Yellowstone đã được hãng Euronews phản ánh ngay trong ngày 1/10 sau kh? chính phủ Mỹ chính thức phả? ngừng hoạt động. Rõ ràng, v?ệc chính phủ đóng cửa là một t?n xấu đố? vớ? những ông chủ doanh ngh?ệp làm g?àu từ hoạt động thương mạ?, du lịch.

Một chủ doanh ngh?ệp làm v?ệc tạ? công v?ên Yellowstone h? vọng rằng, v?ệc chính phủ ngừng hoạt động có thể chỉ kéo dà? 24 đến 48 g?ờ, bở? nếu hoạt động của chính phủ không được nố? lạ? thì họ sẽ phả? đóng cửa hoàn toàn hoạt động k?nh doanh của mình. Trong kh? đó, một khách du lịch cho rằng: “Kh? bạn có kế hoạch cho một kì nghỉ kéo dà? 6 đến 9 tháng, ở một nơ? nào đó mà bạn muốn ghé thăm, nhưng bạn lạ? không thể t?ếp cận được. Đ?ều đó thật là tồ? tệ”.

Anh Darquez Sm?th, 23 tuổ?, một nhân v?ên bảo vệ công v?ên tạ? bang Oh?o và là ngườ? sắp được lên chức bố, cho b?ết:“Tô? có rất nh?ều thứ phả? ch? trả, nào là học phí cho trường đạ? học mà tô? đang theo học, t?ền nuô? con gá?, t?ền nhà. V?ệc chính phủ đóng cửa làm tô? thấy rố? bờ? và g?ờ thì tô? phả? chờ đợ? như những ngườ? khác thô?”.

Đố? vớ? hàng trăm ngàn nhân v?ên l?ên bang, v?ệc chính phủ bắt đầu đóng cửa đồng nghĩa vớ? v?ệc họ sẽ bị thất ngh?ệp. Còn đố? vớ? những ngườ? làm v?ệc trong các ngành vẫn còn được duy trì hoạt động, đ?ều này đồng nghĩa vớ? v?ệc họ sẽ bị trễ lương.

Đa số ngườ? dân Mỹ đều cho rằng, v?ệc chính phủ ngừng hoạt động là đ?ều bất lợ? cho nền k?nh tế và cho cuộc sống của họ. Nhất là, vớ? gần một tr?ệu ngườ? dân Mỹ có l?ên quan trực t?ếp đến vấn đề phả? thô? v?ệc hoặc bị nợ lương, thì cuộc sống của họ chắc hẳn sẽ bị xáo trộn rất nh?ều.

Một khảo sát của hãng Reuters cho thấy, có 24\% ngườ? dân Mỹ đổ lỗ? cho đảng Cộng hòa, trong kh? có 19\% đổ lỗ? cho Tổng thống Obama và đảng Dân chủ. Và có tớ? 46\% số ngườ? được hỏ? nó? rằng, tất cả mọ? ngườ? đều có lỗ?.

Tuy nh?ên, cũng có ý k?ến cho rằng, v?ệc chính phủ Mỹ đóng cửa lạ? là một đ?ều tốt, bở? nước Mỹ đang đứng trước một hạn định khác, mà nếu không được xử lý sớm, thì mố? nguy h?ểm sẽ còn lớn hơn rất nh?ều. Cụ thể, theo dự k?ến, ngày 17/10 sẽ là hạn cuố? cho v?ệc nâng trần nợ của chính phủ. Nếu Quốc hộ? nước này không thể thông qua v?ệc nâng trần nợ, Mỹ sẽ lần đầu t?ên trong lịch sử bị vỡ nợ. Theo Bloomberg, chính phủ Mỹ sẽ hết t?ền ch? trả các trách nh?ệm tà? chính vào khoảng từ ngày 22 đến 31/10 nếu Quốc hộ? không phê chuẩn v?ệc nâng trần nợ công.

Theo K?ều G?ang/Dangcongsan