Chiến tranh ma túy đẫm máu ở Mexico

Kể từ khi lên nhậm chức vào tháng 12/2006, Tổng thống Mexico Felipe Calderon đã thúc đẩy mạnh mẽ cuộc chiến chống tội phạm ma túy.

Tổng thống Calderon đã sa thải hàng trăm cảnh sát và quan chức tham nhũng, bắt giữ gần 100 tên tội phạm buôn ma túy cao cấp và huy động 40.000 binh sĩ chống lại các băng đảng ma túy khắp cả nước. Từ đó, bạo lực liên quan các hoạt động buôn bán ma túy đã cướp đi sinh mạng của khoảng 20.000 người. Riêng trong năm 2008, số vụ giết người liên quan đến ma túy ở Mexico lên đến hơn 5.630, tăng gấp đôi so với năm 2007.

Tổng cộng, từ tháng 12/2006 đến tháng 1/2011, đã có 34.887 người bị thiệt mạng trong cuộc chiến ma túy ở Mexico. Trong số này, có tới 1.000 cảnh sát, thẩm phán và công tố viên địa phương bị giết. Đó là chưa kể 200 binh sĩ, 208 cảnh sát liên bang bị thiệt mạng. Có tới 58 phóng viên bị sát hại khi tác nghiệp, điều tra chống ma túy.

Trong cùng thời điểm, chính quyền Mexico đã bắt 121.199 thành viên các băng đảng tội phạm.

Nhiều chuyên gia an ninh Mỹ nhận định việc bắt giữ các thủ lĩnh băng đảng ma túy không làm các băng đảng này sụp đổ, mà chỉ tạo ra khoảng trống quyền lực dẫn đến nội chiến trong các phe phái khiến máu tiếp tục đổ. Cuối năm 2008, quân đội Mỹ đánh giá Mexico, cùng Pakistan, là hai quốc gia có nguy cơ "sụp đổ bất thình lình và rơi vào hỗn loạn" cao nhất.

Ngày 24/8/2009, quân đội Mexico bắt giữ Luis Ricardo Magana, một thành viên lãnh đạo hàng đầu của băng đảng ma túy La Familia nổi tiếng tàn bạo. Magana ngang hàng với chỉ huy băng La Familia là Servando "La Tuta" Gomez và có nhiệm vụ vận chuyển các chuyến hàng "thuốc lắc" vào Mỹ cho băng ma túy này. Gomez là một trong những nghi can bị săn lùng gắt gao nhất ở Mexico và cũng là kẻ bị cáo buộc từng mở ra các cuộc tấn công nhắm vào cảnh sát liên bang tại tiểu bang Michoacan ở miền Tây Mexico.

Băng La Familia có những lò chế tạo thuốc methamphetamine rất lớn đặt tại các nơi hẻo lánh. Băng này cũng kiếm tiền qua việc bắt cóc đòi tiền chuộc, tống tiền các doanh gia cùng những hành vi bất hợp pháp khác.

Ngày 16/12/2009, khoảng 200 lính Thủy quân Lục chiến Mexico tiến vào một khu chung cư sang trọng và hạ sát Arturo Beltran Leyva, một tay trùm băng đảng ma túy nổi tiếng ở quốc gia này trong cuộc chạm súng kéo dài hai giờ. Ðây được coi là một trong những chiến thắng lớn nhất của Tổng thống Calderon trong cuộc chiến chống ma túy.

Tại thành phố Tijuana thuộc bang Baja California, sát biên giới Mỹ, mỗi tháng xảy ra trung bình 120 vụ giết người. Những vụ chặt đầu xảy ra như cơm bữa. Nạn bắt cóc tràn lan không thể kiểm soát nổi. Thi thể biến dạng do bị tra tấn và bị vứt bừa bãi trên nhiều con phố. Đã xảy ra vô số vụ đọ súng ác liệt giữa các băng đảng tội phạm và các tay súng sử dụng những vũ khí hạng nặng như súng máy và súng phóng lựu. Gần như tất cả đều liên quan đến ma túy.

Tuy nhiên, Tijuana vẫn chưa phải là chiến trường lớn nhất của các băng đảng ma túy. "Vinh dự" đó thuộc về thành phố Ciudad Juárez thuộc bang Chihuahua, gần thành phố El Paso, bang Texas (Mỹ). Tính từ tháng 2/2008 đến tháng 3/2009, hơn 2.000 người đã bị sát hại. Số người chết nhiều đến nỗi nhà xác thành phố có kế hoạch mở rộng gấp đôi diện tích. Thời gian qua người dân Ciudad Juárez buổi tối chỉ ở trong nhà. Cuộc sống thường nhật gần như tê liệt do người dân lo sợ bị bắt cóc hoặc bị đạn lạc. Kể từ cuối tháng 2/2009, chính quyền Mexico đã điều động 2.000 binh sĩ và cảnh sát đến đây để chống bạo loạn ma túy.

Các chủ tiệm tiết lộ danh sách lệ phí "bảo vệ" mà họ phải nộp cho băng đảng ma túy La Familia để tiếp tục làm ăn: 100 pesos mỗi tháng cho một sạp bán hàng ngoài đường, 30.000 pesos cho tiệm bán xe hơi hay công ty cung cấp vật liệu xây dựng. Hình phạt đầu tiên cho những ai không chịu trả: đánh một trận nhừ tử. Những người cứng đầu - hay những người định chen chân vào vùng kiểm soát của La Familia - có thể phải trả giá bằng tính mạng của họ.

Các băng đảng ma túy biến thành các tổ chức mafia và chen chân vào đủ mọi lãnh vực xã hội, tống tiền những người làm ăn, buôn bán đủ mọi thứ: từ con người cho đến dĩa DVD in lậu. Trong lúc nguồn lợi từ cocain đang suy giảm và giới hữu trách ở Mỹ cũng như Mexico đang mạnh mẽ truy quét các đường đưa ma túy vào Mỹ, các băng đảng tội phạm mở ra các đường hướng làm ăn mới, có thể dễ dàng hơn và có nhiều lợi tức hơn cả cocain.

Các tổ chức tội phạm Mexico đang  xâm nhập vào xã hội qua những phương cách chưa từng thấy trước đó, tạo thêm khó khăn để truy lùng và phá vỡ.

Tại thị trấn Areaga trong khu vực núi non thuộc tiểu bang Michoacan, trùm băng La Familia, Servando Gomez Martinez, được dân chúng địa phương kính trọng vì cho họ thực phẩm, quần áo và ngay cả các dịch vụ y tế miễn phí.

Một viên chức an ninh cao cấp Mỹ nói: "Cũng giống như ở Chicago thời trùm mafia Al Capone còn hoành hành, các băng đảng tội phạm Mexico kiểm soát mọi thứ, từ thằng bé đánh giày cho đến người tài xế xe tắc xi”.

Vào giữa năm 2009, chính phủ Mexico bắt đầu truy lùng tài sản của các băng đảng tội phạm. Tháng 4/2009, Quốc hội Mexico thông qua đạo luật cho phép tịch thu tài sản và tiền bạc của những nghi can buôn bán ma túy và các thành phần tội phạm khác trước khi bị kết án.

Cuộc chiến chống ma túy cho thấy mức độ xâm nhập trầm trọng của các băng đảng vào các cơ quan công lực ở mọi cấp, ngay cả ở trung ương. Tình trạng tham nhũng trầm trọng này đang cản trở chiến dịch chống ma túy Mexico vì không thể phân biệt giữa tội phạm và những người chống tội phạm.

Chính phủ Mexico tìm cách thanh lọc hàng ngũ cảnh sát, đưa ra một loạt các biện pháp kiểm soát khắt khe chưa hề thấy trước đây. Hàng trăm cảnh sát viên địa phương và tiểu bang bị đuổi khỏi ngành và nhiều người khác bị bắt vì thông đồng với băng đảng ma túy. Nhưng ở Mexico,  người cũ đi, người mới đến lại tiếp tục tham nhũng.

Minh Đức (theo Wikipedia)