Quá trình xạ trị gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống và hiệu quả điều trị bệnh. Do đó, việc chăm sóc bệnh nhân ung thư xạ trị là điều vô cùng cần thiết và phải đặt lên hàng đầu.
1. Chăm sóc khu vực da được điều trị
Xạ trị làm tổn thương những tế bào da bị chiếu vào. Vùng da này dễ bị tổn thương, nhiễm khuẩn và nhiễm nấm , vì vậy việc chăm sóc là rất cần thiết. Khi làm sạch vùng da bị chiếu xạ cần tránh không được sử dụng xà phòng. Bệnh nhân nên sử dụng gel tự nhiên như gel cây lô hội để làm sạch 2 lần một ngày.
| Vùng da chiếu xạ sẽ bị tổn thương, mẩn đỏ, viêm nhiễm nếu không được chăm sóc cẩn thận |
Nếu không được sự chỉ định của bác sỹ thì bệnh nhân tuyệt đối không được sử dụng các loại kem, dầu,.. để bôi. Thay vì mặc quần áo chật thì bệnh nhân hãy mặc những quần áo rộng rãi để tránh sự cọ sát mạnh gây đau và tổn thương da.
2. Tránh để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời có chứa tia UV gây ảnh hưởng và làm tổn thương đến da. Vì vậy bệnh nhân xạ trị không nên để khu vực được chiếu xa tiếp xúc quá lâu dưới nắng. Khi đi ra ngoài nên đội mũ, nón, khăn che, sử dụng bao tay, chân,...
3. Chăm sóc răng miệng
Bệnh nhân nếu được xạ trị phần khoang miệng sẽ rất dễ bị khô và tiết nhiều nước bọt. Từ đó khiến bệnh nhân bị mất vị giác tạm thời, hoặc có thể sẽ làm lở loét, viêm nhiễm, nhiễm trùng. Vì vậy việc chăm sóc răng miệng hằng ngày, thường xuyên là rất quan trọng.
Bệnh nhân nên thường xuyên về sinh răng miệng sạch sẽ trước và sau mỗi bữa ăn. Hãy sử dụng bằng thuốc súc miệng được bác sỹ chỉ định hoặc sử dụng bàn chải mềm. Ngoài ra bệnh nhân nên uống nhiều nước lọc, glucose, mật ong và nước lúa mạch. Bên cạnh đó, cần tránh ăn uống những loại thực phẩm quá nóng, quá lạnh, thức ăn quá cay, và chứa nhiều dầu mỡ,...
4. Chăm sóc dinh dưỡng
Bệnh nhân đang xạ trị cần được chăm sóc về chế độ dinh dưỡng cẩn thận và tỉ mỉ. Bởi vấn đề này sẽ quyết định rất lớn đến sức khỏe, hiệu quả của quá trình điều trị, thời gian sống của bệnh nhân ung thư.
| Thời gian sống, hiệu quả điều trị của bệnh nhân sẽ bị ảnh hưởng nếu không được chăm sóc, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể |
Bệnh nhân không nên ăn kiêng mà cần phải bổ sung đầy đủ các loại chất dinh dưỡng để đảm bảo cơ thể có sức khỏe để thực hiện điều trị. Các loại vitamin, khoáng chất, protein, chất béo, tinh bột,... là những thành phần không thể thiếu trong mỗi bữa ăn. Ngoài ra bệnh nhân nên thực hiện một số nguyên tắc như:
- Ăn những loại thức ăn dễ tiêu hóa.
- Ăn đủ, ăn từng chút một, chia làm nhiều bữa trong ngày, ăn chậm, nhai kỹ.
- Uống nước theo từng đợt, không nên uống quá nhiều cùng một lúc nhất là sau khi ăn. Tốt nhất bệnh nhân nên uống nước cách xa bữa ăn ít nhất 1 giờ. Uống những loại nước không có đường thay vào đó hãy uống các loại nước ép.
- Không nên ăn no trước xạ trị.
- Không uống những loại nước có gas, rượu bia và hút thuốc.
- Tránh ăn,uống những thực phẩm quá ngọt, nhiều dầu mỡ, quá béo, thức ăn quá lạnh, khó tiêu hóa.
- Khi xạ trị bệnh nhân thường xuyên cảm thấy buồn nôn thì nên ngậm một viên bạc hà, và không nên nằm ngay sau khi ăn.
5. Chăm sóc về mặt thể chất tinh thần
Tinh thần đóng vai trò quan trọng quyết định đến thời gian sống của bệnh nhân. Đa số bệnh nhân khi nhận phải thông báo bị ung thư đều rơi vào tình trạng suy sụp, chán nản, lo lắng,... Bởi vậy mà làm rút ngắn thời gian sống và ảnh hưởng đến kết quả điều trị bệnh.
Bệnh nhân hãy chấp nhận đối diện với bệnh và sống chung với nó một cách vui vẻ, lạc quan thì sẽ hỗ trợ rất lớn đến hiệu quả điều trị bệnh. Ngoài ra việc tập luyện thể dục thể thao cũng mang lại nhiều lợi ích như: giảm triệu chứng bệnh, hạn chế tác dụng phụ, giúp tinh thần được thoải mái, sức khỏe khỏe mạnh. Lưu ý bệnh nhân chỉ nên tập những môn vừa sức, không nên làm việc tập luyện quá sức, nó sẽ làm sức khỏe bị ảnh hưởng rất nhiều.
Biết cách chăm sóc bệnh nhân ung thư xạ trị đúng cách sẽ giúp hạn chế được nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. Vì vậy hãy lựa chọn các cách phù hợp và hỏi thêm ý kiến của bác sỹ để đem lại kết quả cao nhất.
Phạm Hưng
