TS Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Khoa Giáo dục tiểu học (ĐH Sư phạm Hà Nội) đã giải đáp nhiều thắc mắc của phụ huynh, nhất là về giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên.
Nếu con mang que thử thai 2 vạch về thì bố mẹ phản ứng thế nào?
Tại buổi tọa đàm “Làm sao để bớt đau đầu vì teen” được tổ chức mới đây, TS Vũ Thu Hương, đã trả lời những câu hỏi mà các phụ huynh quan tâm về việc giáo dục giới tính cho con.
Trong một lần đặt câu hỏi với nhóm nữ sinh trung học về chuyện các em đã nghĩ đến việc có thể có bầu hay chưa? TS Hương gần như đều nhận được câu trả lời “chưa nghĩ đến chuyện đó hay chưa bao giờ bố mẹ nói chuyện này cả”.
Ở lứa tuổi vị thành niên, trẻ bắt đầu có những mối quan tâm về giới tính. Ảnh minh họa |
Chỉ có duy nhất một nữ sinh mạnh dạn nói em từng nghĩ tới vì bố mẹ có đề cập đến câu chuyện này, mẹ em là giáo viên về kỹ năng sống. Rõ ràng, rất ít phụ huynh nói với con mình về giới tính. Tuy nhiên, khi trò chuyện với nhau, trẻ dùng ngôn từ khá “thô bạo” để nói về chủ đề này.
“Điều đó chứng tỏ trẻ ít nhiều đã có hiểu biết ban đầu về giới tính. Các bố mẹ dạy con càng sớm thì trẻ càng có nhận thức tốt. Người lớn nên dạy trẻ kiến thức về giới tính và cả pháp luật. Việc bố mẹ lảng tránh, thậm chí cấm đoán sẽ khiến con không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của sự việc. Nhận thức sai lệch về giới tính do ảnh hưởng từ phim ảnh đồi trụy, cũng là trường hợp dễ bắt gặp ở tuổi teen. Cha mẹ cần giúp con tránh xa các sản phẩm trên, đồng thời trò chuyện để con hiểu, cân bằng lại tâm lý”, TS Vũ Thu Hương lưu ý.
Cha mẹ cần giáo dục giới tính cho trẻ sớm và không tránh né hay ỷ lại nhà trường
Thực tế, giáo dục giới tính có thể diễn ra trong trường học, trong môi trường cộng đồng hoặc trực tuyến. Tuy nhiên, quá ít người trẻ có được nó bởi vì một sự chắp vá của các luật và chính sách không nhất quán làm cho việc tiếp cận nó không công bằng.
Giáo dục giới tính tại nhà trường cần được tiến hành nghiêm túc và thẳng thắn. Ảnh minh họa |
Giáo dục giới tính rất phổ biến ở Hoa Kỳ. Hầu hết người Mỹ nghĩ rằng những người trẻ tuổi nên nhận được giáo dục giới tính chất lượng bao gồm nhiều chủ đề quan trọng, bao gồm kiểm soát sinh đẻ và xu hướng tình dục. Và rất nhiều người cho rằng các trường học đã cung cấp giáo dục giới tính tốt.
Tuy nhiên ở các nước châu Á lại có quá nhiều người không được giáo dục giới tính, hoặc họ không nhận được các chương trình giáo dục gới tính do xấu hổ, hay kiêng khem cho đến tận khi kết hôn.
Trong khi ở phương Tây giáo dục giới tính đã trở thành môn học thì ở Việt Nam, mỗi lần được rao giảng về các bệnh lý sinh dục, học sinh lại khúc khích cười và nhiều người lớn luôn né tránh nói với trẻ những điều đó.
Đứa trẻ phải tự tìm hiểu tất-tần-tật mọi thứ. Nhà trường và gia đình không nên bỏ mặc một khía cạnh ảnh hưởng trực tiếp đến tâm sinh lý của một đứa trẻ. Điều đó sẽ khiến đứa trẻ cảm thấy cô đơn trong giai đoạn quan trọng nhất của đời người. Bởi vậy giáo dục giới tính cho trẻ là việc làm cần thiết và không nên né tránh.
Những sai lầm trong việc giáo dục giới tính của cha mẹ
Điều nữa là hiện nhiều bậc cha mẹ đang phạm phải những sai lầm trong việc giáo dụng giới tính cho con mà không nhận thức được, gây ra những lệch lạc về giới tính vô cùng nguy hại cho sự phát triển của trẻ. Những hành vi này gồm có:
- Cưng nựng vùng kín và khoe da thịt của con: Khi đón con trai chào đời, rất nhiều ông bố tranh thủ chụp ảnh khoe con có “hàng to như phích”. Hay như việc thấy bé thường xuyên sờ vùng kín của mình, nhiều cha mẹ quá sốt sắng nên đã đánh mắng con. Đây là một cách làm sai lầm. Cha mẹ cũng không nên cho bé ở truồng mà hãy cho bé mặc quần dày một thời gian để bé quên hẳn việc này.
- Cho trẻ ngủ chung giường với cha mẹ: Việc ngủ chung giường với cha mẹ lại gây ảnh hưởng xấu về vấn đề giới tính nếu không được giáo dục đúng cách. Đến một độ tuổi nhất định, cha mẹ cần tách con ra ngủ riêng và phải hết sức lưu ý khi sinh hoạt vợ chồng.
- Cha mẹ quá hớ hênh trước mặt con: Những hành động vô ý hớ hênh của cha mẹ có thể khiến bé tò mò nảy sinh ý muốn khám phá, nhìn trộm. Về lâu dài, bé sau này có thể có những hành vi lệch lạc tình dục hoặc sai lầm khi đánh giá người khác giới.
- Bắt con hôn người lớn khi con không muốn: Nhiều cha mẹ nghĩ rằng việc để con hôn người lớn, dù là lạ hay quen đều là bình thường. Suy nghĩ này cực sai lầm. Vì nụ hôn luôn có thể bắt nguồn cho tội ác ấu dâm của kẻ xấu. Phải để con hiểu, con sẽ không phải đụng chạm cơ thể người khác nếu con không muốn hay người khác bắt ép con.
- Lẩn tránh, tỏ ra e ngại hoặc chỉ nói một lần về những vấn đề giới tính: Trẻ con luôn muốn biết nhiều thứ. Và trẻ sẽ luôn đặt câu hỏi “Con từ đâu tới”, “Làm sao ba mẹ sinh được con?”. Đây là những câu hỏi rất tự nhiên của trẻ nhỏ. Dù vậy, cha mẹ lại tỏ ra lúng túng và không biết phải trả lời con thế nào.
Cha mẹ nên nhớ, nếu không trả lời những câu hỏi đó, trẻ sẽ luôn có cách tự tìm hiểu theo cách của mình. Hoặc nếu trả lời không đúng cách, cha mẹ lại khiến trẻ suy nghĩ không đúng về vấn đề giới tính. Vì vậy, hãy thẳng thắn và trả lời trẻ một cách thoải mái nhất. Hãy nói con nghe về cơ quan sinh dục, làm thế nào để con bảo vệ mình, đừng nghịch vùng kín.
Việc giáo dục giới tính cho con có thể từ từ và kéo dài một cách tự nhiên sẽ giúp trẻ ghi nhớ kiến thức và hình thành kỹ năng. Tuy nhiên, không nên quá lạm dụng nói về nó quá nhiều khiến trẻ sẽ hình thành phản ứng chống lại những gì mà bạn muốn trẻ thực hiện.
- Cho rằng chỉ nói chuyện về giới tính là đủ: Việc giáo dục giới tính cho trẻ không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu các bộ phận đặc biệt này trên cơ thể trẻ mà thêm vào đó là việc dạy cho trẻ những kỹ năng bảo vệ mình khỏi nguy cơ bị lạm dụng, hiểu về chức năng của bộ phận sinh dục, biết cách kiểm soát cảm xúc và hành xử cho đúng đắn.
Nếu không được bố mẹ giải đáp thắc mắc về giới tính một cách thỏa đáng, trẻ có thể tự mày mò tìm trên mạng gây nguy hại khôn lường. |
- Để trẻ tự mày mò tìm hiểu từ nhiều nguồn khác: Việc giáo dục giới tính nửa vời không đến nơi đến chốn của cha mẹ khơi gợi trí tò mò của con nhỏ, thôi thúc chúng tự tìm hiểu từ nhiều nguồn khác như anh chị lớn hơn, sách báo hoặc những nguồn tin trên mạng internet.
- Cha mẹ cảm thấy không đủ khả năng truyền đạt kiến thức cho con: Họ nghĩ rằng vốn kiến thức về giới tính của mình là không đủ và khả năng truyền đạt thông tin cũng vẫn còn hạn chế, và việc đó là việc của nhà trường. Tuy nhiên, thực tế cho thấy bạn chỉ cần chuẩn bị việc nhập đề tốt, có thái độ tích cực và muốn hợp tác, khơi gợi mong muốn học hỏi tiếp thu của con là mọi thứ đã có thể giải quyết, còn thông tin thì bạn hoàn toàn có thể thu thập từ các nguồn khác nhau và bạn biết những gì là khoa học.
Quan trọng nhất, cha mẹ hãy luôn bên cạnh, hỏi han, trò chuyện cùng con tháo gỡ khó khăn. Người lớn làm bạn cùng con chứ không phải hồi hộp chờ đợi con bước qua lứa tuổi này.
Minh Khôi(T/h)
