Những ngày vừa qua, thời tiết tại các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ đang xuống thấp và dự kiến sẽ tiếp tục có những ngày rét đậm trong những ngày giáp Tết Nguyên đán 2024. Điều hòa ấm, đèn sưởi nhà tắng, phòng ngủ... là những thứ không thể thiếu trong những ngày nhiệt độ dưới 10 độ C. Đặc biệt với những gia đình có người già và trẻ nhỏ. Đèn sưởi giúp không gian phòng trở nên ấm áp hơn, trẻ đỡ quấy khóc và người già cảm thấy thoải mái hơn.
Tuy nhiên, nếu các thiết bị sưởi ấm trong nhà không được sử dụng đúng cách có thể sẽ xảy ra các tai nạn như ngộ độc khí cacbon do sưởi ấm bằng than tổ ong trong nhà kín; bỏng lửa; trẻ em tử vong do ngạt thở hoặc thậm chí có nguy cơ xảy ra cháy nổ.
Những sai lầm chết người khi sưởi ấm trong mùa đông
Tuyệt đối không sưởi bằng than
Không khí lạnh đã gây mưa rét tại hầu khắp các vùng thuộc thủ đô Hà Nội. Dự kiến từ ngày 22 - 25/1, rét đậm, rét hại sẽ tiếp diễn. Nhiệt độ thấp nhất tại Hà Nội có thể xuống dưới 10 độ C.
Rét đậm rét hại khiến nhu cầu sưởi ấm bằng than củi, các thiết bị điện... của người dân tăng cao. Tuy nhiên việc sưởi ấm sai cách có thể lấy đi sức khỏe, thậm chí là tính mạng mà ít người có thể lường trước được.
Chia sẻ trên Tạp chí Gia đình Việt Nam, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, khi đốt các nhiên liệu chứa các-bon như củi, than củi, than tổ ong, xăng dầu,… ở trong không gian mở thoáng thì nhiên liệu cháy hết và cơ bản tạo ra khí CO2 (Carbon dioxide) ít ảnh hưởng sức khỏe nhưng nếu đốt trong khu vực kín cửa, nhiên liệu cháy dở dang sinh ra khí CO (Carbon monoxide) lại là khí rất độc.
Khí CO không màu, không mùi vị nên rất khó nhận biết, nhất là khi đang ngủ, mọi người sẽ dần lịm đi mà không biết gì. Khi hít phải CO sẽ nhanh chóng ngấm vào máu và cướp mất oxy trong máu, làm nạn nhân đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, thấy yếu, buồn nôn, đau ngực và lẫn lộn.
Hít phải lượng lớn khí CO có thể bất tỉnh và tử vong rất nhanh, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người già mắc bệnh tim, phổi mãn tính. 40% số người bị ngạt khí CO để lại các di chứng như giảm trí nhớ, giảm tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, tay chân cứng và run, liệt nửa người…
Bác sĩ khuyến cáo, người dân tuyệt đối không đốt các loại nhiên liệu như than tổ ong, củi, than hoa, khí gas,… để trong không gian kín. Nếu bắt buộc phải sử dụng thì không được sử dụng trong phòng kín, nên để mở cửa thoáng để có lưu thông khí đầy đủ. Tốt nhất là chọn phương pháp khác để sưởi ấm.
"Khi phát hiện người bị ngạt khí cần mở rộng cửa để làm thoáng khí, trường hợp bệnh nhân thở yếu, bất tỉnh, hoặc tim phổi không còn thì cần tiến hành hô hấp nhân tạo hoặc ép tim cấp cứu ngừng tuần hoàn sau đó đưa tới cơ sở y tế gần nhất", TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo.
Vì thế, nếu sử dụng than củi để sưởi ấm, cần chú ý để tránh bỏng, nhất là với trẻ em hiếu động chạy nhảy chơi đùa rất dễ ngã vào chậu than. Không để than dưới gầm giường, gần những nơi dễ bắt lửa như gỗ, quần áo. Đốt than tuyệt đối không được đóng kín cửa phòng.
Nguy cơ bỏng từ thiết bị sưởi ấm mùa đông
Theo thông tin từ Báo Sức khỏe và Đời sống, GS.TS Nguyễn Đức Lợi, Hội Khoa học và Công nghệ Nhiệt lạnh cảnh báo, mùa đông, nhiều gia đình dùng các loại máy sưởi bức xạ hồng ngoại (quạt sưởi, đèn sưởi, lò sưởi, chăn đệm sưởi…). Tuy nhiên, chúng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, giật, bỏng nếu không dùng đúng cách.
Các thiết bị sưởi điện cũng như bất kỳ loại đồ điện nào đều có thể gây ra họa lớn cho người sử dụng nếu thiếu hiểu biết. Vì vậy, không nên để gần trẻ nhỏ, người già vì tia hồng ngoại mang nhiệt tác động trực tiếp lên bề mặt da, vừa gây khô da, khô mũi vừa có nguy cơ bỏng. Đã từng có trường hợp cụ già bị bỏng chân vì đặt máy sưởi quá gần, trời rét buốt, người già chân lạnh cóng, gần như mất cảm giác không biết da bị nóng rực, gây bỏng.
Chuyên gia khuyến cáo, mọi người cần biết nguyên lý chung của các thiết bị ủ ấm (quạt, điều hòa) và phần lớn các thiết bị làm ấm là tỏa nhiệt, đốt cháy ô xy, làm mất độ ẩm trong không khí. Đặc biệt, trong thời tiết khô hanh như miền Bắc thì độ ẩm trong không khí càng thiếu. Vì vậy, nếu sử dụng thiết bị sưởi với công suất lớn trong phòng nhỏ, chỉ sau một thời gian ngắn hiện tượng khô da, nứt nẻ da sẽ xảy ra.
Đặc biệt, ở trẻ nhỏ, do da còn mỏng nên sẽ bị căng, rát, rất khó chịu. Nếu sử dụng lâu trong điều kiện phòng chật, đóng kín cửa sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp, làm viêm niêm mạc mũi, khô mũi và dễ dẫn tới chảy máu cam. Ngoài ra tia hồng ngoại từ các thiết bị sưởi có thể xiên vào cơ thể gây hại cho mắt, gáy, vùng đầu mặt cổ….
Để khắc phục tình trạng khô da, khi bật các thiết bị sưởi nên để chậu nước tạo độ ẩm cho không khí. Ngoài ra mọi người nên bôi kem giữ ẩm ban đêm, đặc biệt là với trẻ nhỏ, người già.
Các chuyên gia cảnh báo, tình trạng tình trạng bị bỏng do quạt sưởi, lò sưởi, đèn sưởi cũng dễ xảy ra. Vì vậy, không nên để gần trẻ nhỏ, người già; luôn phải có người bên cạnh trẻ, tránh để trẻ sờ vào gây bỏng. Đặc biệt để an toàn không bị điện giật khi sử dụng chăn điện, người sử dụng cần bật điện trước, khi chăn ấm thì tắt điện rồi mới dùng đắp, tuyệt đối không nên lạm dụng những sản phẩm này vì có thể bị mẩn ngứa, phát ban, thậm chí điện giật.
Để nhiệt độ điều hòa, máy sưởi trong nhà quá ấm
Thông thường, đi từ bên ngoài trời lạnh trở về nhà, bạn thường có xu hướng bật điều hòa, máy sưởi càng cao càng tốt. Nhiều người cho rằng hành động này sẽ giúp ngôi nhà của mình ấm nhanh hơn, cơ thể không bị lạnh nữa nhưng điều này thực sự rất nguy hiểm.
Theo chuyên gia, khi sử dụng các thiết bị như điều hòa, máy sưởi trong những ngày rét đậm, chúng ta không nên để nhiệt độ quá nóng. Việc chênh lệch nhiệt độ ngoài trời quá nhiều có thể khiến cơ thể bạn bị hạ thân nhiệt khi đột ngột bước ra ngoài trời lạnh. Khi gặp nhiệt độ xuống thấp, máu bị ảnh hưởng và đi qua vùng đồi thị sau não, các trung tâm giao cảm ở đó bị kích thích khiến mạch máu ngoại biên co lại. Do vậy khi sử dụng các thiết bị như điều hòa, máy sưởi trong những ngày rét đậm, chúng ta không nên để nhiệt độ quá nóng.
Nhiều người có thói quen thấy trời trở lạnh là đóng kín cửa phòng hoặc cửa nhà, càng kín càng tốt để giữ ấm. Tuy nhiên nếu chúng ta đóng kín sẽ khiến trong phòng không có sự thông thoáng, ngột ngạt, thiếu oxy, sẽ khiến cơ thể mệt mỏi và làm tăng lượng vi khuẩn sinh sôi. Vì vậy chúng ta cần đảm bảo nhiệt độ trong phòng luôn ấm áp nhiệt độ phòng thích hợp khoảng 28 độ C, thông thoáng, tránh gió lùa.
Khi chúng ta đang ngồi trong phòng trước khi đi ra ngoài vào mùa đông chúng ta nên mặc áo khoác và đi giầy trước mấy phút khi ra ngoài đường sẽ giúp cơ thể ấm hơn. Vì nếu trường hợp chúng ta không mặc đủ ấm đột ngột đi ra ngoài rất dễ bị sốc nhiệt dẫn đến đột quỵ nhất là những người có sức khỏe yếu đặc biệt người già và trẻ nhỏ. Việc chênh lệch nóng – lạnh quá lớn dễ gây ra các bệnh về hô hấp, thậm chí là sốc nhiệt, nguy cơ tai biến đối với người cao tuổi.
Những lưu ý khi sưởi ấm vào mùa đông
Đặt một thau nước trong phòng
Mùa đông của nước ta thường là hanh khô, không khí bị đốt nóng liên tục trong phòng rất dễ ảnh hưởng tới sức khỏe con người, vậy nên việc tăng độ ẩm để tạo sự cân bằng cho không khí là rất cần thiết.
Để máy sưởi hoạt động trong vòng chỉ 2 - 3 tiếng
Không nên lạm dụng điều hòa, máy sưởi quá mức mà phải có thời gian nghỉ để không khí trong phòng được tái tạo lại.
Đèn sưởi cần tránh nước
Nếu sử dụng đèn sưởi trong phòng tắm, vị trí lý tưởng để lắp đặt đèn sưởi là cao 1,8 - 2m tính từ vị trí nền nhà. Ngoài ra, vị trí đèn sưởi cũng nên cao hơn vòi hoa sen để hạn chế tối đa tiếp xúc trực tiếp với nước.
Không đặt quạt sưởi, đèn sưởi ở các vị trí dễ cháy, nổ
Để đảm bảo an toàn, khi sử dụng đèn sưởi chúng ta không nên đặt gần giường ngủ. Đặc biệt tránh đặt gần các thiết bị dễ cháy như màn, rèm, đồ nội thất rất dễ gây ra cháy.
Ngoài ra, bạn nên tăng cường ăn thực phẩm giàu năng lượng, chất dinh dưỡng, chất béo, protein. Nên uống nhiều canh nóng, trà nóng hoặc nước gừng để ủ ấm cơ thể. Không nên ra ngoài trời khi quá sớm hoặc quá muộn, chú ý giữ ấm nhà cửa, luôn đóng cửa để tránh gió lùa nhưng cần phải hé cửa khi cần để lưu thông khí trong trường hợp dùng máy sưởi…
Như Quỳnh(T/h)
