Vasyl – một binh sĩ trong Lực lượng vũ trang Ukraine từng chiến đấu trên khu vực Kursk thuộc lãnh thổ Nga – đã nghe thấy tiếng rít của một máy bay không người lái chở đầy thuốc nổ đang tiến đến. Và anh chỉ có vài giây để phản ứng. "Nó rất nhanh. Chúng tôi chạy đến phía những cái cây và sau đó có một tiếng nổ cách tôi một hoặc hai mét", người lính cho biết.
"Tôi nhìn xuống và thấy có những mảnh vỡ găm vào chân mình. Tôi không biết chuyện gì đang xảy ra, vì vậy tôi đã thắt chăt ga-rô và cố gắng thoát khỏi khu vực đó", Vasyl kể lại khi đang được chữa trị vết thương tại Sumy.
Ukraine đã bất ngờ tấn công xuyên biên giới vào khu vực Kursk của Nga vào đầu tháng 8, sau đó nhanh chóng tiến sâu khoảng 30 km (19 dặm). Tuy nhiên, chiến dịch đã chậm lại và tới ngày 12/9, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận rằng Nga đã tiến hành "các hành động phản công".
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết quân đội nước này đã thực hiện các cuộc tấn công giải phóng 10 khu định cư tại Kursk.
Càng ngày càng khó khăn
Những ngày trước khi cuộc phản công dữ dội của Moscow diễn ra, CNN đã nói chuyện với 14 binh lính Ukraine từ năm đơn vị khác nhau được triển khai đến Kursk. 4 người bị thương trong chiến dịch và hiện đang hồi phục tại các bệnh viện ở Ukraine, trong khi 10 người còn lại vẫn đang thực hiện nhiệm vụ ở Nga. Họ bao gồm lính bộ binh, thành viên của một đơn vị máy bay không người lái, tài xế xe bọc thép và công binh, kỹ sư chiến đấu tiền tuyến.
Hầu hết đều yêu cầu được giấu tên hoặc chỉ nêu tên và biệt danh vì tính chất nhạy cảm của chủ đề và lo ngại về vấn đề an ninh.
Tất cả 14 người đều nói rằng cuộc phản công Kursk là một hoạt động khó khăn với tỷ lệ thương vong ngang bằng với các khu vực khác của tiền tuyến. Họ cũng cho biết chiến dịch đã trở nên khó khăn hơn, sau năm tuần, và một số thậm chí còn đặt câu hỏi về quyết định phát động cuộc tấn công vào thời điểm Ukraine đang phải vật lộn để bảo vệ các thị trấn và thành phố quan trọng ở phía đông đất nước.
“Sẽ ngày càng khó khăn hơn. Sẽ có nhiều hỏa lực pháo binh hơn, nhiều binh lính hơn, và sẽ có những trận chiến rất lớn và khó khăn, nhưng chúng ta phải làm mọi thứ có thể để cải thiện vị thế của mình”, Vasyl nói.
“Nga đang gửi rất nhiều quân lính và pháo binh (đến Kursk). Rất nhiều người trong chúng tôi đã thiệt mạng cùng rất nhiều thiết bị bị phá hủy”, người lính nói thêm.
Binh sĩ Ukraine
Các viên chức Ukraine cho biết Moscow đã điều khoảng 30.000 quân vào khu vực Kursk. Hai sĩ quan hiểu biết về tình hình cho rằng lực lượng tăng viện này bao gồm những người lính từ Wagner Private Military Company được điều động lại từ Tây Phi.
Những người lính Ukraine hoạt động ở Kursk cho biết các chiến binh Wagner khác biệt với những người lính Nga còn lại vì họ có trang bị tốt hơn nhiều và được huấn luyện tốt hơn những người lính thường trực.
Người đứng đầu Hội đồng An ninh của Cộng hòa Chechnya cũng tuyên bố rằng đơn vị đặc nhiệm Chechnya Akhmat đã có mặt trong khu vực Kursk.
Ông Dmytro, chỉ huy của Vasyl, người giám sát tiểu đoàn Nightingale của Ukraine, nói với CNN rằng đơn vị của ông cũng tìm thấy cờ và phù hiệu của Wagner trong khu vực - điều mà những người lính khác cũng xác nhận.
“Thành tựu chiến thuật”
Chiến dịch Kursk đã mang lại cho Ukraine sự khích lệ tinh thần to lớn, là thắng lợi chiến lược lớn đầu tiên của Kyiv kể từ tháng 11/ 2022.
“Nga là một trong những quốc gia lớn nhất về lãnh thổ, dân số, quy mô quân đội. Và họ có bom hạt nhân… Và giờ đây chúng ta thấy rằng, chúng ta có thể tấn công lãnh thổ (Nga) và nói với toàn thế giới rằng 'Đừng sợ hãi. Hãy dũng cảm. Hãy mạnh mẽ và thông minh’”, Vasyl tự tin nói.
Vasyl – một binh sĩ trong Lực lượng vũ trang Ukraine với chiếc chân bị thương.
Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với CNN tuần trước, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi đã đưa ra lời giải thích chi tiết nhất từ trước đến nay về lý do đằng sau cuộc xâm nhập. Ông cho biết mục đích của cuộc xâm nhập là ngăn chặn Nga sử dụng Kursk làm bệ phóng cho một cuộc tấn công mới, chuyển hướng lực lượng của Moscow khỏi các khu vực khác, tạo ra một "khu vực an ninh" và ngăn chặn việc pháo kích xuyên biên giới vào dân thường, bắt giữ tù binh chiến tranh và nâng cao tinh thần của quân đội Ukraine và toàn thể quốc gia.
Trong khi đó, ông Zelensky cho biết một mục tiêu khác của chiến dịch này là cho các đồng minh phương Tây của Kyiv thấy rằng với sự hỗ trợ phù hợp, quân đội nước này có thể phản công và cuối cùng giành chiến thắng.
Ukraine đã chịu nhiều áp lực ở mặt trận phía Đông trong phần lớn thời gian của năm nay và vẫn đang phải vật lộn để phục hồi sau những thất bại to lớn do sự chậm trễ trong việc cung cấp viện trợ quân sự của Mỹ vào mùa đông năm ngoái và mùa xuân.
Cuộc tấn công Kursk đã được các quan chức phương Tây ca ngợi. Giám đốc CIA Bill Burns gọi đó là "một thành tựu chiến thuật quan trọng". "Nó không chỉ thúc đẩy tinh thần của người Ukraine. Nó đã phơi bày một số điểm yếu của nước Nga và quân đội của nước này", ông Burns phát biểu tại London.
Một chiến thắng lớn, hữu hình là điều được hoan nghênh tại Ukraine. Nhưng những người lính tham gia vào chiến dịch này đã nói chuyện với CNN rằng đó là một nhiệm vụ khó khăn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tự tin với "canh bạc" tại Kursk.
Một người lính, mật danh Fin, cho biết các công sự của Nga được xây dựng rất tốt, kết hợp nhiều biện pháp phòng thủ khác nhau – ví dụ như đặt mìn bên dưới chướng ngại vật chống tăng được gọi là răng rồng.
Toàn bộ nhóm của Fin – bốn người đàn ông có nhiều năm kinh nghiệm – đã hoàn toàn kiệt sức. Họ nằm trong số những đơn vị đầu tiên vượt biên vào Nga, được giao nhiệm vụ rà phá bom mìn và tháo dỡ các tuyến phòng thủ trước khi các đơn vị bộ binh và pháo binh Ukraine đến đó. Họ đã dành hai tuần bên trong Kursk, làm việc không ngừng nghỉ, tranh thủ ngủ vài tiếng ở đây và luôn trong tình trạng cảnh giác.
Họ cho biết có rất nhiều thương vong. Một người lính chỉ vào đôi giày của mình và nói rằng có thể lấy "rất nhiều mẫu DNA" từ chúng. "Thật không may, DNA của Ukraine", anh ta nói.
Fin cho biết thực tế là họ đang hoạt động trên đất nước xa lạ, ở một khu vực mà họ không biết, khiến nhiệm vụ của họ trở nên đặc biệt khó khăn. Hầu hết các đơn vị tham gia chiến dịch Kursk đều được điều động từ các khu vực khác của tiền tuyến, từ những khu vực mà họ đã biết rất rõ trong hai năm rưỡi qua.
Một thành viên của đội xe bọc thép chở quân (APC) đang vận chuyển quân bộ binh Ukraine quanh khu vực Kursk nói với CNN rằng đơn vị của anh được gửi đến đó từ Chasiv Yar, ở tiền tuyến phía đông, nơi anh có thể "lái xe trong khi bịt mắt từ vị trí này đến vị trí khác". Trong khi ở Kursk, ông và phi hành đoàn bị lạc.
"Cuối cùng chúng tôi đã đến (thị trấn Nga) Sudzha, nơi chúng tôi phải đợi chỉ huy tìm thấy chúng tôi", ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng tầm nhìn kém và phi hành đoàn không hiểu biết về địa hình khiến việc điều hướng trở nên cực kỳ khó khăn.
Với tín hiệu GPS và điện thoại di động bị nhiễu, Ukraine đã phải dựa vào dịch vụ internet Starlink.
Một số đơn vị đã nói với CNN rằng việc điều hướng và liên lạc giữa các đơn vị và chỉ huy của họ là một vấn đề lớn ở Kursk. Với tín hiệu GPS và điện thoại di động bị nhiễu, Ukraine đã phải dựa vào dịch vụ internet Starlink. Nhưng họ thấy rằng dịch vụ này không hoạt động ở một số khu vực nhất định của vùng Kursk.
Thành viên APC cho biết sự gián đoạn liên lạc này khiến họ không thể liên lạc với chỉ huy trong nhiều giờ.
Khu vực này đã trải qua hạn hán trong nhiều tháng và đất đai hiện rất khô, khiến việc di chuyển bằng xe hạng nặng làm tung bụi trở nên khó khăn hơn. Hai xe bọc thép của Ukraine đã đâm thẳng vào nhau do tầm nhìn rất kém và không có tín hiệu dẫn đường.
Nếu mọi thứ không thay đổi nhiều, cuộc chiến ở khu vực Kursk có thể sớm bắt đầu giống với một số phần của tiền tuyến ở miền đông Ukraine, với cả hai bên đều cố thủ và chiến đấu quyết liệt để giành từng tấc đất.
Kiểm soát nỗi sợ hãi
Giống như tất cả những người lính mà CNN đã trò chuyện, Vasyl và chỉ huy của anh, Kholod, không hề biết rằng họ sẽ phải đi vào Nga khi họ được điều động từ Pokrovsk ở phía đông đến khu vực Sumy.
“Tất cả chúng tôi đều nghĩ rằng quân Nga sẽ đến đây, vì chúng tôi không có nhiều thời gian. Có một cuộc họp và chỉ huy của tôi nói với tôi rằng chúng tôi cần phải đến Sumy trong ba ngày nữa”, Kholod nói.
“Và rồi đến ngày mọi chuyện bắt đầu, tôi đang họp với các chỉ huy khác và họ cho tôi xem bản đồ và nói cho tôi biết họ sẽ làm gì, họ sẽ lái xe đến đâu, họ sẽ phục kích những gì, và tôi hiểu rằng chúng tôi sẽ đến Nga”, viên chỉ huy kể lại.
Ngồi trên một chiếc ghế dài ở Sumy, với chiếc chân băng bó duỗi thẳng và một cây kim truyền dịch nhô ra từ gần khuỷu tay, Vasyl cho biết tiền tuyến tràn ngập máy bay không người lái của Nga vào ngày anh bị thương. "Những người từ một đơn vị khác đến và tôi bảo họ cẩn thận vì ở đó giống như một lò thiêu với rất nhiều máy bay không người lái... và ngay lúc đó, bùm", Vasyl nói.
Những người bạn của Vasyl nói rằng anh thật may mắn khi sống sót. Kholod, một trong những người đầu tiên đến cứu anh sau vụ nổ, đã khen ngợi thái độ bình tĩnh của anh sau vụ tấn công.
“Điều quan trọng nhất (khi bạn rất sợ hãi) là phải kiểm soát được. Nếu bạn có thể kiểm soát được nỗi sợ hãi của mình, mọi thứ sẽ ổn thôi”, Vasy cho hay.
Các bác sĩ nói với Vasyl rằng việc loại bỏ các mảnh đạn ra khỏi người là rất nguy hiểm.
"Bác sĩ nói rằng các mảnh vỡ sẽ ở lại trong cơ thể tôi, chúng quá khó để lấy ra, tốt hơn là để chúng ở lại. Tôi nói 'Được rồi, được rồi, anh là bác sĩ'", Vasyl nói với CNN, không hề chớp mắt trước ý tưởng sống phần đời còn lại với những mảnh vỡ UAV mắc kẹt bên trong người.
