Cảm động thầy giáo U 80 nhận thư khen của Chủ tịch nước

(ĐSPL) - Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vừa có thư khen ngợi nhà giáo Nguyễn Trà (tổ 23B, phường Phương Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội) bởi những đóng góp của ông cho nền giáo dục nước nhà. 22 năm nhà giáo Nguyễn Trà mở lớp học Hướng Thiện tại nhà để dạy học miễn phí cho các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn, không có điều kiện đến trường. Người "lái đò" tóc bạc cần mẫn chèo lái con đò tri thức, để rồi thấy biết bao thế hệ học trò trưởng thành như một món quà vô giá...

Hạnh phúc chỉ đến khi biết sẻ chia

Dáng người nhỏ nhắn, nước da trắng, đôi mắt tinh tường và cách nói chuyện cuốn hút, dí dỏm là ấn tượng đầu tiên mà người đối diện cảm nhận được từ nhà giáo Nguyễn Trà (82 tuổi). Đến đình Trung Tự, phường Phương Liên hỏi thăm nhà thầy giáo Trà dạy học miễn phí ai cũng biết và chỉ tận tình. Hơn hai thập kỷ tự nguyện gắn mình với những mảnh đời bất hạnh để gieo chữ, hình ảnh ông giáo già Nguyễn Trà đã quá quen thuộc với người dân nơi đây, nhiều người ví ông như người cha của những đứa trẻ bất hạnh đã kéo chúng thoát khỏi thực tại khó khăn mà vượt lên bước tiếp.

Phụ huynh và học sinh không chỉ quý mến ông bởi cái tài mà còn trọng ông ở nhân cách. Giảng dạy môn Vật lý, nhưng ông thông thạo tiếng Anh và tiếng Pháp, giỏi chữ Hán và nhiều ngoại ngữ khác như Đức, ý, Bồ Đào Nha...

Lớp học của thầy Trà tại đình Trung Tự.

Nhà giáo Nguyễn Trà nghỉ hưu năm 1990, từ đó ông có thời gian, cơ hội gặp và tiếp xúc với những người dân lao động nghèo từ quê ra Hà Nội kiếm sống mang theo con cái nhưng không đủ điều kiện cho con đến trường. Phải chứng kiến những em nhỏ rớt nước mắt nhìn chúng bạn đến trường mà thèm khát, hình ảnh đó khiến ông phải suy nghĩ và nhà giáo già này đã quyết phải hành động để làm sao giúp các em nhỏ được học hành. Nhà giáo Nguyễn Trà chia sẻ: "Tôi sinh ra trong một gia đình có truyền thống dạy học, cụ tổ đời thứ bảy từng dạy học cho các cháu của chúa Trịnh Tạc. Các đời sau đều nối nghiệp dạy chữ và ai cũng được vua ban sắc phong. Tôi tốt nghiệp trường đại học Khoa học Tự nhiên, chuyên ngành Vật lý. Ra trường, tôi về giảng dạy môn Vật lý tại một số trường THPT gần nhà rồi chuyển về giảng dạy tại trường THPT Nguyễn Trãi đến lúc nghỉ hưu".

Hơn hai chục năm, nhà giáo Nguyễn Trà không quản khó khăn, vất vả đi vận động từng em đến với lớp học Hướng Thiện. Thầy mở lớp học Hướng Thiện vì tình thương yêu và chia sẻ giữa con người với con người, bởi theo thầy hạnh phúc chỉ đến khi biết sẻ chia. Hơn nữa, nhà giáo Nguyễn Trà sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học và các đời nối tiếp nghề dạy học. Đặc biệt, lớp học ra đời cũng một phần do ông nhớ lời mẹ dặn và cũng là ước nguyện của bà: "Sau này, con làm nghề giáo, cố gắng truyền tải kiến thức cho học trò bằng cả cái tâm và trí tuệ. Trẻ em thiệt thòi nhất là thất học, bởi ngày trước gia đình ông bà ngoại nghèo quá mẹ không được đến trường, đứng ngoài cửa nhìn chúng bạn học bên trong lớp mà khóc".

Chứng kiến nhiều mảnh đời bất hạnh, có cháu phải bỏ học theo cha mẹ kiếm tiền ông thường lại gần hỏi han động viên mời về lớp học Hướng Thiện của mình. Trường hợp em nào không có sách, không có quần áo, ông sẵn sàng cho quần áo và cơm ăn. "Tôi đã gặp nhiều trường hợp hoàn cảnh rất éo le, không đủ điều kiện đi học phải bỏ học đi làm phụ giúp bố mẹ, khổ tâm lắm. Chỉ cần các em đồng ý đi học, tôi sẽ giúp đỡ hết khả năng của mình", thầy Nguyễn Trà nói.

Năm 1992, thầy Nguyễn Trà đã quyết định sử dụng nhà thờ chi họ Nguyễn của gia đình ở làng Kim Liên làm lớp học miễn phí, mang tên Hướng Thiện. ảnh hưởng từ người cha mẫu mực và cũng là người thầy, một người ảnh hưởng Nho giáo, rất trọng tình nghĩa và yêu thương con người đã hướng ông dạy người không chỉ chữ viết mà còn về đạo lý ở đời, hướng con người đến những điều tốt đẹp nhất. Lớp học Hướng Thiện với ý nghĩa "Thầy tu đức, lòng thương người, còn trò học đạo làm người, hướng đến những điều tốt đẹp".

Học trò của thầy Trà đa dạng, trẻ có, người lớn tuổi cũng có bởi thầy có thể vừa dạy Vật lý, dạy Toán và dạy Ngoại ngữ cũng rất giỏi. Phương pháp học của thầy không phấn trắng với bảng đen, mà thầy ngồi bên cạnh trò xem các em học chỗ nào chưa hiểu và còn thiếu kiến thức thì chỉ bảo, kèm cặp. Thầy Trà dạy những gì các em cần, vì thế, mỗi giờ học trở nên hấp dẫn, cuốn hút các em, gợi mở kho kiến thức gắn với chính công việc mà các em làm để các em hiểu. Thầy còn được nhiều thế hệ học trò đã trưởng thành xem như một cuốn từ điển sống.

Nhiều học trò thành danh

Theo nhà giáo Nguyễn Trà, không phải môn nào thầy cũng giỏi, có những bài trò hỏi thầy chưa thể giải thích hay truyền đạt cho trò hiểu thì nhờ các con, các cháu giúp. Các con của ông đều là giảng viên của những trường đại học lớn, còn các cháu đều học các trường chuyên. Khi ông cần các con cháu sẵn sàng giải đáp thắc mắc cho học sinh. Bởi vậy, ngày càng nhiều học sinh và phụ huynh biết đến lớp học Hướng Thiện của thầy Trà.

Với nhà giáo Nguyễn Trà thì dường như việc dạy học đối với thầy không chỉ là trách nhiệm của một nhà giáo, mà còn là trách nhiệm đối với xã hội, chia sẻ với những em học sinh kém may mắn. Bởi vậy, suốt hơn 20 năm qua, thầy vẫn âm thầm lặng lẽ, không quản khó khăn, vượt lên trên những lời dị nghị để tìm đến những đứa trẻ nghèo khó ở những chợ lao động, xóm nghèo giúp các em thay đổi suy nghĩ, định hướng tương lai bằng chính con đường học vấn. Từng ấy năm, thầy giáo già đáng kính chưa bao giờ đòi hỏi dù là thứ nhỏ nhất của học sinh và phụ huynh các em theo học. Không những vậy ông còn dùng đồng lương ít ỏi của mình hỗ trợ cả vật chất và tinh thần cho các em nghèo khó.

Nhiều người biết tiếng thầy Trà, đã tìm đến cho con theo học bởi gia đình khó khăn. Câu chuyện cảm động được thầy Trà kể lại vào một buổi sáng cách đây hơn chục năm, có một người phụ nữ trông mệt mỏi đến gõ cửa nhà thầy khóc lóc nhờ thầy dạy dỗ cho đứa con trai mới 6 tuổi, bố đau yếu bệnh tật. Thầy vui vẻ nhận lời và hứa sẽ giúp đỡ cháu hết khả năng để sau này nên người. Vài ngày sau, người phụ nữ này qua đời vì bạo bệnh. Cậu bé tên Đại được thầy Trà dạy học và chỉ bảo tận tình, nay đã có công việc ổn định. Có những người theo thầy học từ những ngày thầy mới mở lớp Hướng Thiện, như chị Tuyết - học tiếng Hán đã 17 năm, chị còn được học cả tiếng Pháp, đến nay có việc gì khó liên quan đến chuyên môn, vẫn đến hỏi thầy. Có trường hợp, cả mẹ và con đến lớp học của thầy Trà, mẹ học Ngoại ngữ, con học văn hóa, mà có những phụ huynh đến học phương pháp dạy học của thầy Trà để về dạy cho con ở nhà.

Học trò của thầy Trà đủ mọi thành phần, nhiều người chỉ là những cô bé, cậu bé bán báo, bánh mỳ, hay phụ xây. Họ được thầy nhóm lên ngọn lửa quyết tâm, đã thi đỗ cao đẳng, đại học, đi học nghề, tìm được công việc ổn định, có người đã trở thành giáo viên, có người đi du học và định cư tại Đức như cô học trò tên Thanh.

Chia sẻ về hoạt động của lớp học hướng thiện, thầy Nguyễn Trà cho biết: "Ngày trước còn khỏe, lớp học được tổ chức mỗi tuần 4 buổi sáng, một lớp học từ 9 - 20 em. Sau này, vì lý do sức khỏe giảm dần nên chỉ dạy các em được một buổi sáng Chủ nhật hàng tuần, khi thì ở nhà thầy, khi lại ra ngoài đình làng Trung Tự. Đối với thầy, mỗi lứa học sinh trưởng thành, trở thành người có ích cho xã hội là món quà, cũng là động lực lớn lao để thầy tiếp tục công việc thiện nguyện của mình. Cần lắm những con người có tâm và tài như thầy Nguyễn Trà, để nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục chắp cánh ước mơ trên con đường tri thức, mở rộng cánh cửa bước vào tương lai”.