Việt Nam là một trong những quốc gia sử dụng điện thoại thông minh lớn trên thế giới. Với hơn 70% dân số sử dụng điện thoại và có chức năng kết nối Internet, điều này đã giúp cho việc thanh toán, giao dịch bằng mã QR Code trở nên phổ biến.
Chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh mã QR code ở bất kỳ shop thời trang, cửa hàng bán lẻ, siêu thị lớn nhỏ. Không cần mất quá nhiều thao tác như: nhập số tiền cần chuyển, thông tin số tài khoản, chủ tài khoản, chỉ cần quét mã QR trên màn hình là có thể thanh toán thành công không sợ nhập sai số tiền, số tài khoản.
Đã từ lâu, chị Định Thị Mai ở huyện Thường Tín (Hà Nội) hạn chế việc sử dụng tiền mặt mỗi khi đi làm đẹp hay mua sắm. Thay vào đó, chị lựa chọn thanh toán điện tử bằng các hình thức quét mã QR code: “Tôi thấy không an tâm khi mang nhiều tiền mặt trong người hoặc chuyển khoản mà không may nhầm số tài khoản nên việc lựa chọn thanh toán bằng QR là hình thức tôi tin tưởng nhất. Nó vừa nhanh lại còn tiện lợi, không chỉ mỗi khi đi làm đẹp mà bây giờ tôi ra chợ, đi siêu thị, bản thân tôi đều thanh toán được một cách dễ dàng”.
Không chỉ tại các cửa tiệm, mà một số hàng quán vỉa hè đều trang bị cho quầy của mình một chiếc mã QR để tiện cho khách hàng thanh toán. Làm thợ sửa khóa tại khu vực Linh Đàm, quận Hoàng Mai (Hà Nội) đã nhiều năm nay, anh Đinh Văn Chí cho biết: “Hơn 2 năm trở lại đây, số lượng khách tới sửa khóa và thanh toán bằng mã QR tăng gấp đôi. Một ngày có 10 người sửa khóa, thì có tới 7 người chuyển khoản, tôi thấy cách này vừa nhanh chóng, an toàn tiện lợi đối với cả người bán và mua. Không còn phải chạy chỗ này chỗ kia tìm tiền lẻ trả cho khách, cũng không cần mang theo nhiều tiền mặt bên người để nhập hàng”.
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, trong 6 tháng đầu năm 2022, hình thức thanh toán không dùng tiền mặt bằng quét mã QR tăng 86%. Theo các chuyên gia kinh tế, sở dĩ loại hình này phát triển mạnh mẽ là do thời điểm bùng nổ đại dịch COVID-19, đa số người dân đều hạn chế sử dụng tiền mặt để tránh lây lan dịch bệnh.
Ngoài ưu điểm là nhanh, tiện lợi thì thanh toán hiện đại còn có tính bảo mật tốt. Đây là điều thu hút được người sử dụng, khiến họ cảm thấy yên tâm hơn thay vì đem theo nhiều tiền mặt.
Bình luận về vấn đề này, Chuyên gia kinh tế - PGS, TS Đinh Trọng Thịnh cho biết:“Trong 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, người dân hạn chế nói chuyện và dùng tiền mặt rất nhiều. Từ đó việc thanh toán hóa đơn điện tử bằng mã QR bùng nổ dưới sự phát triển của công nghệ. Bên cạnh đó, với các chính sách bảo mật hiện đại, an toàn cũng giúp người dân yên tâm hơn trong việc sử dụng
Với ưu điểm nhanh chóng, không phát sinh chi phí, không cần đầu tư những thiết bị hỗ trợ thanh toán mà chỉ cần đến camera có sẵn trên điện thoại... việc thanh toán bằng mã QR hứa hẹn sẽ còn phát triển hơn trong tương lai”.
Cẩn trọng trước khi quét mã QR
Nắm bắt được ưu điểm và xu thế của việc quét mã QR, những kẻ lừa đảo có thể dễ dàng tạo mã QR với mục đích xấu và dán chúng ở nơi đông người hoặc gửi tin nhắn chứa mã QR độc hại cho bạn bè, người thân của bạn. Việc quét các mã này có thể kích hoạt tính năng tự tải các app không rõ nguồn gốc, điều này vô tình đã đưa phần mềm độc hại vào máy mà người dùng không hề hay biết.
Một số phương thức làm mồi nhử có thể kể đến, ví dụ như lôi kéo người dùng bằng việc nhập mật khẩu mạng Wi-Fi miễn phí bằng cách quét mã QR hoặc gửi tin nhắn cho bạn bè người thân quét mã ủng hộ chương trình cuộc thi nào đó. Mã QR này có thể kết nối thiết bị của người dùng với các trang mạng độc hại để tiết lộ vị trí và thực hiện hành vi gian lận thanh toán.
Các chuyên gia khuyến cáo, người dùng không nên đăng nhập vào ứng dụng hoặc dịch vụ bất thường thông qua mã QR. Đặc biệt cẩn thận trước những món quà, phần thưởng từ trên trời rơi xuống. Ví dụ, quét mã QR để nhận một khoản tiền, món quà nào đó.
Để tránh trở thành nạn nhân, người dùng nên tránh quét mã QR từ các trang kém uy tín hoặc nội dung không chính thức tràn lan trên mạng xã hội. Đồng thời, người dùng nên cài đặt các tính năng bảo vệ, chống virus trên điện thoại thông minh. Các công cụ này có thể cảnh báo khi thiết bị truy cập vào website lừa đảo, ngăn chặn và tải những app, đường link độc hại về máy.
Thảo Ly
