Cựu Thủ tướng Bulgaria Kiril Petkov và Bộ trưởng Tài chính Assen Vassilev cho biết Bulgaria đã cung cấp 30% lượng đạn dược cỡ nòng Liên Xô và khoảng 40% lượng dầu diesel cho Ukraine trong 3 tháng đầu khi xung đột nổ ra.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cũng đã lên tiếng chia sẻ về hoạt động hỗ trợ của quốc gia vùng Balkans này đối với đất nước của ông khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt. Trao đổi với tờ báo Đức Die Welt, ông Kuleba cho hay: "Ông Kiril Petkov đã thể hiện sự chính trực của mình và tôi sẽ luôn biết ơn ông ấy vì đã sử dụng tất cả kỹ năng chính trị của mình để tìm ra giải pháp hỗ trợ Ukraine".
Ngoại trưởng Ukraine nhấn mạnh cựu lãnh đạo Bulgaria "đã quyết định đứng về phía lẽ phải của lịch sử và giúp chúng tôi tự bảo vệ trước đối thủ lớn mạnh hơn nhiều".
Được biết, ông Petkov đã hành động một cách bí mật vì nhiều người trong tầng lớp chính trị của Bulgaria có quan điểm công khai ủng hộ Điện Kremlin, bao gồm cả các đối tác với liên minh Xã hội chủ nghĩa của ông. Vài ngày sau khi chiến dịch đặc biệt của Nga bắt đầu vào tháng 2/2022, ông Petkov đã sa thải Bộ trưởng Quốc phòng vì từ chối quan điểm phản đối hoạt động quân sự này.
Trong khi đó, các cuộc thăm dò cho thấy hơn 70% người dân Bulgaria lo ngại nguy cơ bị kéo vào xung đột và đã phản đối việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, mặc dù đất nước của họ có kho vũ khí và đạn dược cỡ lớn của Liên Xô, một thứ mà Kiev đang rất cần.
Theo ông Kuleba, các chuyến hàng vũ khí lần đầu được chuyển tới vào giữa tháng 4 sau khi ông đến thăm Sofia. Thởi điểm này, Kiev về cơ bản vẫn trụ vững trước những đợt tấn công của Moscow. Tuy nhiên, họ đang rơi vào cảnh thiếu nguồn cung đạn dược một cách nguy hiểm, do những chuyến hàng viện trợ của phương Tây chưa được thực hiện và đạn dược cỡ nòng của Liên Xô đang đặc biệt cần thiết.
Ngoại trưởng Ukraine chia sẻ: "Chúng tôi biết Bulgaria sở hữu một lượng lớn đạn dược, vì vậy tôi đã được cử đến đó để thu mua các vật liệu cần thiết".
Ông Kuleba nói rằng đó là vấn đề của "sự sống và cái chết". Khi ấy, ông Petkov lưu ý với tình hình chính trị trong nước phức tạp, ông sẽ làm "mọi thứ trong khả năng của mình".
Miêu tả về những nỗ lực của Bulgaria, ông Petkov nói rằng Sofia không cung cấp trực tiếp đạn dược cho Ukraine mà cho phép các trung gian của Bulgaria bán đạn dược cho Kiev hoặc các quốc gia thành viên NATO, đồng thời mở các tuyến hàng không với Ba Lan và các tuyến đường bộ qua Romania và Hungary. Die Welt cho biết nhiều chuyến hàng đã được Mỹ và Anh thanh toán.
Các chuyến hàng chở dầu diesel cũng được bí mật vận chuyển đến Ukraine. Đây là vấn đề vô cùng nhạy vì nhiên liệu mà Bulgaria vận chuyển đến Ukraine được sản xuất từ dầu thô của Nga.
Bộ trưởng Tài chính Vassilev chia sẻ: "Xe tải và tàu chở dầu thường xuyên đến Ukraine thông qua Romania, và trong một số trường hợp, nhiên liệu cũng được chất lên các đoàn tàu chở hàng".
Ông Vassilev nói thêm Bulgaria đã trở thành một trong những nhà cung cấp dầu diesel lớn nhất cho Ukraine" khi khẩu khoảng một nửa sản lượng từ nhà máy lọc dầu Burgas. Ngoại trưởng Kuleba đã xác nhận thông tin này, nhấn mạnh các chuyến hàng chở dầu diesel đã đến với Ukraine "vào thời điểm quan trọng".
Đáp trả lại hành động của Bulgaria, Moscow được cho là đã thực hiện các tấn công mạng cũng như cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Bulgaria vào ngày 27/4.
Nhưng ông Petkov đã giải quyết một cuộc khủng hoảng năng lượng đang rình rập bằng cách thực hiện hai chuyến tàu chở khí hóa lỏng từ Mỹ. Khi ấy ,ông nói với Washington rằng các chuyến hàng "một tín hiệu chính trị cho toàn châu Âu rằng luôn có nhiều cách để thoát khỏi sự phụ thuộc vào Nga".
Tuy nhiên, vào tháng 6/2022, chính phủ của ông Petkov đã sụp đổ sau một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm. Vào tháng 12 cùng năm, quốc hội Bulgaria đã bỏ phiếu chính thức cho phép cung cấp vũ khí cho Ukraine. Kể từ đầu năm 2023, nhà máy lọc dầu Lukoil đã được kiểm soát hoàn toàn bởi Bulgaria và đang tìm cách nhập khẩu dầu thô từ các quốc gia khác.
Minh Hạnh(Theo Guardian)
