Nhân câu chuyện đầu năm mới, Tạp chí Đời sống và Pháp luật đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể về kế hoạch của ngành GTVT.
Giải bài toán nhà thầu “yếu”
ĐS&PL: Vừa qua, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 với số vốn gần 15.000 tỷ đồng. Là chủ đầu tư dự án, xin Bộ trưởng cho biết những thách thức trong việc triển khai dự án này?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Đối với việc triển khai dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 sắp tới, Bộ GTVT nhận thấy sẽ có một số thách thức như nguồn vốn dành cho dự án, nguồn vật liệu, giải phóng mặt bằng, vấn đề kỹ thuật. Đặc biệt, là khó khăn về nhà thầu.
Hiện nay vẫn đang trong quá trình triển khai dự án giai đoạn 1, do đó số lượng nhà thầu đảm bảo chất lượng không còn nhiều. Nếu tiếp tục chỉ định thầu thêm ở giai đoạn 2 thì có thể các nhà thầu lại “yếu”, không đảm bảo chất lượng triển khai. Do đó, đây là bài toán mà Bộ GTVT đang rất trăn trở và phải cố gắng giải quyết.
ĐS&PL: Dự án đường cao tốc có yêu cầu kỹ thuật rất cao do đó có nhiều ý kiến cho rằng cần có tiến độ làm phù hợp để bảo đảm chất lượng tránh việc rút ngắn thời gian thực hiện ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Xin Bộ trưởng cho biết quan điểm của Bộ?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Đối với dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, mặc dù giai đoạn chuẩn bị đầu tư chúng tôi dự kiến là một năm nhưng thực ra lực lượng tham gia rất đông đảo. Thời gian ngắn thì phải huy động nhiều người, chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm phụ trách một phần việc sau ráp lại thành một dự án lớn, do đó được chuẩn bị rất kỹ lưỡng.
Về chủ trương của Bộ GTVT, dù cho năm 2025 không hoàn thành được dự án theo đúng tiến độ và phải chịu trách nhiệm trước Đảng và Nhà nước thì chúng tôi cũng chấp nhận chứ không đánh đổi bằng chất lượng. Vụ án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi là bài học xương máu đối với việc triển khai các dự án hiện nay, đó là làm gì thì làm, chất lượng phải đặt lên hàng đầu. Lần nào họp với các đơn vị, tôi cũng yêu cầu không được đốt cháy giai đoạn. Trước khi kết thúc buổi làm việc, bao giờ chúng tôi cũng nhắc cho toàn ngành: Cái gì cho phép rút ngắn được như thời gian thì rút nhưng chất lượng thì không.
Do đó, tôi dám khẳng định rằng hiện nay không có một đơn vị nào làm ẩu mà chỉ sợ vướng phải những sơ sót mà không biết. Bởi vì làm ẩu sớm muộn gì cũng bị phát hiện, làm ẩu là không ngủ được và làm ẩu thì dù 5, 10 năm sau vẫn phải chịu trách nhiệm trừ trường hợp “chết chui xuống đất”. Đối với từng cán bộ, cả đời phấn đấu, vì một hai sự cố mà mất hết tất cả thì bây giờ không ai dám đánh đổi những chuyện đó đâu.
ĐS&PL: Đối với dự án cao tốc Bắc- Nam sẽ có nhiều dự án thành phần sử dụng phương thức chỉ định thầu tư vấn. Xin Bộ trưởng cho biết liệu việc chỉ định thầu tư vấn có ảnh hưởng đến chất lượng các công trình hay không?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Tôi xin khẳng định việc chỉ định thầu sẽ không ảnh hưởng gì đến chất lượng công trình. Chúng tôi đã có bài học kinh nghiệm trong việc triển khai nhiều dự án đặc biệt là 2 dự án gần đây ở sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Khi chỉ định thầu, Bộ GTVT sẽ ban hành một bộ tiêu chí yêu cầu về trình độ, năng lực, kinh nghiệm của các đơn vị tư vấn. Chỉ đơn vị tư vấn nào đáp ứng được các yêu cầu thì chúng tôi mới đưa vào danh sách để xem xét, tuyển chọn.
Như vậy, đối với những tư vấn yếu kém, không đáp ứng được yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm, trình độ, chưa có những công trình lớn, chưa có những công trình chất lượng thì đã bị loại ngay từ vòng xét duyệt kỹ thuật ban đầu.
Do đó, tôi xin khẳng định tư vấn mà chúng ta chỉ định thầu hoàn toàn đảm bảo chất lượng, không thua kém tư vấn thông qua đấu thầu nhưng lại giúp rút ngắn được thời gian triển khai dự án.
Đổi mới tư duy trong việc triển khai nhiệm vụ
ĐS&PL: Bên cạnh chất lượng công trình, xin Bộ trưởng cho biết, Bộ GTVT đã chuẩn bị gì để đảm bảo Dự án sẽ về đích đúng hạn vào năm 2025?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Đối với nhà thầu là chúng tôi quyết liệt, nhà thầu nào không đảm bảo tiến độ đã đăng ký cam kết, là chúng tôi cảnh cáo lần 1, lần 2, lần 3 và cuối cùng là cắt hợp đồng, tịch thu hợp đồng và cấm đấu thầu vì vi phạm dự án trọng điểm quốc gia. Làm như vậy để nhà thầu khi trúng thầu là phải làm nghiêm.
Với các BQL dự án, để bám sát tình hình, kịp thời giải quyết các vướng mắc, Bộ GTVT yêu cầu các Ban quản lý dự án họp giao ban hàng tuần với các đơn vị liên quan, họp giao ban nửa tháng một lần với Thứ trưởng phụ trách, họp giao ban một tháng một lần với tập thể lãnh đạo Bộ.
Cuối cùng là việc phối hợp chặt chẽ với các địa phương kịp thời bố trí vốn, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ GPMB, tiến độ giải ngân vốn cho công tác GPMB.
ĐS&PL: Nhiệm vụ của ngành GTVT trong năm 2022 và giai đoạn tới có nhiều khó khăn, thách thức như Bộ trưởng vừa nêu. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp của Bộ trong việc đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực và triển khai các dự án trọng điểm trong thời gian tới?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Với vai trò là “Tư lệnh ngành”, tôi thấy rằng cái quý nhất của ngành GTVT đó là sự thay đổi về tư duy. Tư duy hiện nay thực sự đã thay đổi rất lớn, từ chỗ trì trệ, trông chờ đến nay đã chủ động, hướng đến những đột phá trong việc triển khai nhiệm vụ. Bộ GTVT đã gắn trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ với vai trò của người đứng đầu, xây dựng chế tài thưởng, phạt phù hợp. Đối với công tác cán bộ, nếu có dấu hiệu trì trệ kéo dài trong khi yêu cầu công việc cao, dứt khoát chúng tôi sẽ thay đổi nhân sự kể cả thủ trưởng các cơ quan, đơn vị.
Về nguồn nhân lực của nhà thầu, chúng tôi hiện nay đang rất tập trung huy động toàn bộ lực lượng nhà thầu trong nước để tham gia vào các dự án trọng điểm. Bộ GTVT sẽ tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để tạo các cơ chế kêu gọi các nhà thầu trong nước có năng lực tham gia để đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước. Thực tế, những công trình hoàn toàn do bàn tay người Việt làm nên như Landmark 81 đã cho thấy năng lực ngày càng cao và hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu của các nhà thầu trong nước.
ĐS&PL: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
Mạnh Quốc
Bài đăng trên ấn phẩm Đời sống & Pháp luật số gộp
