Trước tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam những tháng đầu năm có nhiều biến động bất thường, Bộ Tài chính đã ban hành chỉ thị 02 yêu cầu tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán. Đặc biệt có yêu cầu về giám sát, kiểm tra hoạt động đăng ký niêm yết, thay đổi cơ cấu vốn của doanh nghiệp.
Bộ Tài chính giao Uỷ ban chứng khoán (UBCK) chỉ đạo Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội tăng cường giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ của tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, thành viên giao dịch.
Thẩm định chặt chẽ các hồ sơ đăng ký niêm yết, đăng ký giao dịch chứng khoán của doanh nghiệp, chú trọng kiểm soát chất lượng, đảm bảo tính chính xác của hồ sơ. Đặc biệt lưu ý các công ty có hiện tượng tăng vốn nhanh, các công ty mới thành lập, doanh thu chưa tương xứng với quy mô vốn, chưa có sản phẩm, định hướng kinh doanh rõ ràng.
Bộ Tài chính nêu rõ trong Chỉ thị 02, UBCK chủ trì phối hợp đơn vị nghiên cứu đề xuất Ngân hàng Nhà nước giải pháp giám sát chặt chẽ quá trình tăng vốn, góp vốn, chuyển nhượng vốn của công ty đại chúng để đảm bảo hoạt động này diễn ra nghiêm túc, thực chất.
Hạn chế tối đa việc tăng vốn ảo, chuyển tiền lòng vòng, tiền thu được từ quá trình thay đổi cơ cấu vốn sử dụng không đúng mục đích đăng ký, giám sát chặt chẽ hiện tượng chủ doanh nghiệp hoặc cổ đông chi phối lợi dụng vai trò điều hành doanh nghiệp hoặc cổ đông chi phối lợi dụng vai trò điều hành doanh nghiệp rút lại khoản tiền đi vay khi thực hiện nghĩa vụ góp vốn.
Tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm, tạo điều kiện cho một số doanh nghiệp lợi dụng để qua mắt cơ quan quản lý, tiến hành lừa đảo, chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư.
Bộ Tài chính cũng yêu cầu UBCK giám sát hoạt động của công ty thành viên trên thị trường. Theo đó, UBCK cung cấp đầy đủ thông tin về hoạt động của công ty chứng khoán, tập trung vào một số nghiệp vụ như tự doanh, cấp margin, tư vấn môi giới đầu tư, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp và việc tăng vốn mạnh thời gian qua.
Trên cơ sở báo cáo của công ty chứng khoán, UBCK chủ trì phối hợp với Vụ Tài chính Ngân hàng, Thanh tra Bộ và đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh tính chính xác của báo cáo, phân tích số liệu để chỉ ra dấu hiệu bất thường (nếu có) của công ty chứng khoán.
Xem xét có hay không việc một số cá nhân, doanh nghiệp, lợi dụng cấu kết với công ty chứng khoán để thao túng, làm giá cổ phiếu cũng như tư vấn, lách luật phân phối trái phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư không phải nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Căn cứ vào kết quả kiểm tra, xác minh đề nghị các cơ quan chủ động tăng cường giám sát chặt chẽ hoạt động của các thành viên thị trường và đồng thời đề xuất bổ sung trách nhiệm, xem xét giới hạn một số nghiệp vụ của các công ty chứng khoán nhằm hạn chế tình trạng tăng trưởng nóng, thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng bền vững, an toàn.
Vụ Tài chính Ngân hàng chủ động tăng cường giám sát chặt chẽ hoạt động của thành viên thị trường và đề xuất bổ sung trách nhiệm, xem xét giới hạn một số nghiệp vụ của công ty chứng khoán nhằm hạn chế tình trạng tăng trưởng nóng, thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng bền vững, an toàn.
Về giám sát giao dịch chứng khoán, Bộ Tài chính giao UBCK, Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM, Hà Nội tăng cường giám sát thị trường chứng khoán cơ sở và thị trường phái sinh.
Giám sát chặt chẽ các mã chứng khoán có thanh khoản lớn, diễn biến bất thường, tăng giảm liên tiếp, đột biến, giá trị cổ phiếu không phù hợp tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Tiến hành thanh tra, kiểm tra xử lý quỹ đầu tư trái phép, quỹ không hoạt động để rút giấy phép và xử lý theo quy định pháp luật.
Bộ Tài chính giao Trung tâm lưu ký chứng khoán nghiên cứu, đề xuất xây dựng bộ tiêu chí cảnh báo cũng như tăng cường hệ thống công nghệ thông tin, áp dụng trí tuệ nhân tạo chủ động phân tích, cảnh báo sớm hoạt động bất thường của các tài khoản giao dịch, các nhóm tài khoản có dấu hiệu liên kết, cùng thời điểm mua vào bán ra tạo thanh khoản ảo, đẩy giá trục lợi.
Chủ động theo dõi chặt chẽ các tài khoản này và khẩn trương báo cáo UBCK, Bộ Tài chính để phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để xử lý. Trong trường hợp cần thiết đề nghị Ngân hàng Nhà nước có biện pháp giám sát dòng tiền, đặc biệt là việc rút tiền, chuyển tiền số lượng lớn.
Bạch Hiền (t/h)
