Màng mề gà, còn gọi là kê nội kim hay kê hoàng bì, là lớp màu vàng bao phủ mặt trong của mề gà. Trong Đông y, đây là “báu vật” rất có ích đối với sức khỏe, người xưa rất coi trọng bộ phận này. Màng mề gà tốt nhất thường được lấy từ các loài gà ác, gà ta hay gà rừng, có màu vàng nâu, trên mặt có nhiều vết nhăn dọc.
Để màng mề gà có thể trở thành dược liệu, sau khi lấy mề gà thì bóc ngay lớp màng bao quanh, đem rửa thật sạch rồi phơi hoặc sấy khô. Tới khi dùng, chỉ cần đem sao với cát cho phồng lên, lấy ra rây bỏ cát là được, bảo quản nơi khô ráo, kín, tránh đè nặng làm vỡ nát.
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), màng mề gà là bài thuốc quý trong Đông y, có vị ngọt, tính bình. Gà là động vật ăn tạp, ăn ngũ cốc và cả côn trùng bằng cách nuốt chửng vì không có răng.
Bộ phận tiêu hóa ở gà rất khỏe nhờ lớp màng mề gà, tiêu hóa được những thức ăn cứng. Vì thế, màng mề được xem là vị thuốc rất tốt cho tì vị (tiêu hóa), hiệu quả trong điều trị chứng tích thực (thức ăn tích tụ, khó tiêu).
Bên cạnh đó, màng mề gà còn có công dụng làm tan sỏi thận. Các sách cổ Trung Quốc có ghi chép rằng khi đi qua bàng quang, màng mề gà có thể giúp loại bỏ vật cứng và làm tiêu sỏi, điều trị bệnh tiểu lắt nhắt, tiểu không hết, gan mật có sỏi. Người bình thường thi thoảng sử dụng màng mề gà có thể tăng cường sức khỏe, tốt cho lá lách, dạ dày, điều hòa gan.
Các nghiên cứu khoa học chỉ ra màng mề gà chứa 17 loại amino acid, keratin, pepsin, ventriculin, ammonium chloratum, vitamin B1, B2 có tác dụng làm có tác dụng điều trị viêm đại tràng mãn tính, sỏi mật, sỏi tiết niệu. Bộ phận này cũng được sử dụng để chữa đau bụng, ăn uống không tiêu, đầy hơi, mụn nhọt…
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết màng mề gà rất cứng, khó nghiền nát, không thể ăn sống mà phải nấu cùng thức ăn với cơm, ví dụ như xào, hấp lươn hoặc nấu cháo. Dưới đây là hai món ăn bổ dưỡng và dễ làm từ màng mề gà:
Màng mề gà hấp trứng
Món này đặc biệt tốt cho người già, trẻ nhỏ, những người dạ dày yếu, có tác dụng bổ lá lách, tiêu hóa tốt. Cách làm là đánh đều trứng với một chút muối và bột màng mề gà, thêm ít ước sôi rồi khuấy đều để tăng độ xốp mềm. Tiếp đó, cho vào nồi hấp khoảng 20 phút, đến khi gần chín thì cho hạt kỷ tử vào rồi tắt bếp, ăn nóng ấm.
Cháo màng mề gà
Đây là món ăn giúp cải thiện hệ tiêu hóa, nên kết hợp cùng lươn, cho thêm gừng và khoai mỡ vào hầm trong khoảng 1,5 tiếng. Sau đó, thêm chút gạo vào ninh nhỏ lửa đến khi gạo chín mềm thành cháo, thêm gia vị hành hoa cho vừa miệng.
Lưu ý khi sử dụng màng mề gà
Cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y uy tín để sử dụng một cách hiệu quả và an toàn vì những thực phẩm chức năng hay thảo dược khác bạn đang dùng có thể gây ra tương tác không mong muốn.
Chưa có nghiên cứu nào về việc phụ nữ mang thai, đang cho con bú có chịu tác động nào từ màng mề gà hay không nên nếu muốn sử dụng thì phải hỏi ý kiến của bác sĩ. Trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.
Một số món ăn, bài thuốc từ màng mề gà kết hợp với các vị thuốc trong Đông y, chữa các bệnh ho gà, đau dạ dày, tiêu chảy, suy dinh dưỡng..., tuy nhiên, liều lượng nên được thầy thuốc kê đơn phù hợp.
Đinh Kim (T/h)
