Những ngày qua, cả nước ghi nhận nhiều dịch bệnh truyền nhiễm diễn biến phức tạp như ho gà, thủy đậu, sởi, rubella… Các chuyên gia y tế nhận định thời tiết thất thường như hiện nay là điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển và lây lan, cần chủ động phòng ngừa để tránh nguy cơ bệnh chồng bệnh, trong đó có viêm màng não do não mô cầu.
Mới đây nhất, ngày 4/4, Bệnh viện Nhi đồng TP HCM cho biết vừa cấp cứu một trường hợp bé gái 5 tuổi (phường Long Hoa, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh) bị viêm màng não do não mô cầu.
Trước đó, ngày 29/3, khi đi học về, bé có triệu chứng sốt cao sau đó nổi ban ửng đỏ toàn thân, uống thuốc không hạ sốt nên được người nhà đưa vào bệnh viện địa phương cấp cứu. Lúc nhập viện, bé sốt cao, nổi ban xung huyết vùng cánh tay hai bên, lưng, bụng, xuất huyết dưới da chưa rõ nguyên nhân kèm theo viêm họng.
Hình ảnh bé gái bị viêm màng não do não mô cầu được điều trị tại bệnh viện thời gian vừa qua
Bệnh nhi được chuyển lên Bệnh viện Nhi đồng Thành phố để điều trị tiếp. Ngày 2/4, bệnh nhi được lấy mẫu dịch não tủy xét nghiệm PCR, kết quả nhiễm vi khuẩn não mô cầu Neisseria Meningitidis. CDC Tây Ninh cũng tiến hành giám sát trường mầm non nơi bé theo học để điều tra, xử lý, tránh dịch não mô cầu lây lan.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP HCM cho biết, khác với các bệnh mạn tính có thời gian tiến triển dài, viêm màng não mô cầu có thể khởi phát rất đột ngột với các triệu chứng như sốt, xuất hiện ban đỏ hay còn gọi là tử ban sau đó lan ra nhanh chóng, lúc này tính mạng của người bệnh chỉ còn tính bằng giờ.
Do đó, viêm màng não còn được gọi là “bệnh tử 24h”, tức người bệnh có thể tử vong trước cả 24h kể từ khi khởi phát triệu chứng đầu tiên.
Theo bác sĩ Khanh, vi khuẩn não mô cầu gây ra hai bệnh thường gặp và nặng nề nhất là viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết, ngoài ra có thể gây viêm ở các vị trí ngoài màng tim, niệu đạo, phổi, kết mạc, khớp…
Cần tiêm vắc xin phòng ngừa sớm
Chính vì thế, vị chuyên gia khuyến cáo, phụ huynh nên cho con đi tiêm vắc xin phòng viêm não mô cầu. “Việc bỏ ra chi phí cho việc tiêm vắc xin hiện nay không đáng kể so với chi phí điều trị và phát sinh khi mắc não mô cầu. Hiện các nhóm huyết thanh gây bệnh viêm màng não mô cầu phổ biến ở Việt Nam gồm A, B, C, Y, W-135 đã có vắc xin phòng ngừa, trong đó vắc xin não mô cầu B thế hệ mới được sản xuất theo công nghệ tiên tiến tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi, giúp phòng ngừa sớm và hiệu quả trên nhóm B cao hơn”, bác sĩ Khanh cho hay.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, Việt Nam đã có vắc xin phòng ngừa đầy đủ 5 nhóm vi khuẩn não mô cầu nguy cơ cao gây bệnh gồm vắc xin não mô cầu nhóm B thế hệ mới (Bexsero) của Ý, nhóm BC (Mengoc BC) của Cuba và nhóm A, C, Y, W-135 (Menactra) của Mỹ.
Vắc xin thế hệ mới phòng não mô cầu, tiêm ngay từ 2 tháng tuổi đến 55 tuổi, phòng bệnh sớm hơn, hiệu quả bảo vệ cao hơn.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh nên đưa con đi tiêm vắc xin phòng ngừa viêm màng não mô cầu càng sớm càng tốt
"Hiện tại chúng tôi đã có đầy đủ cả 3 loại vắc xin phòng tất cả các nhóm não mô cầu nguy hiểm, kịp thời đáp ứng nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ em và người lớn trước tình hình vắc xin đang khan hiếm như hiện tại", BS Chính cho hay.
Bác sĩ Chính lưu ý, các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch phòng ngừa chéo nên trẻ em và người lớn cần tiêm sớm và đầy đủ các vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh gây bệnh kể trên mà không nên trì hoãn hoặc chỉ tiêm 1 loại này mà bỏ qua 1 loại khác.
Ngoài vắc xin ngừa viêm màng não do não mô cầu, bác sĩ Chính khuyến cáo người dân cần tiêm đầy đủ, đúng lịch các loại vắc xin phòng bệnh về não khác như vắc xin phế cầu, vắc xin sởi, thuỷ đậu… tránh nguy cơ bệnh chồng bệnh hoặc sức khỏe suy yếu, dễ bị vi khuẩn não mô cầu tấn công trong bối cảnh thời tiết phức tạp và nhiều bệnh dịch có nguy cơ bùng phát như hiện nay.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thống kê mỗi năm thế giới có khoảng 1,2 triệu ca mắc viêm màng não do não mô cầu, khoảng 50% bệnh nhân mắc não mô cầu sẽ tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Dù được chữa trị tích cực, mỗi năm thế giới vẫn có khoảng 135.000 ca tử vong, lên đến 15% số ca mắc.
Có đến 20% bệnh nhân sống sót sau viêm màng não do não mô cầu phải chịu nhiều di chứng về thể chất và tinh thần như hoại tử da gây sẹo, cắt cụt chi, điếc, mù lòa, chậm phát triển tâm thần và hành vi… Chi phí điều trị một ca bệnh do não mô cầu cũng rất tốn kém, có thể lên đến hàng tỷ đồng và phải sử dụng nhiều thiết bị, nhân lực, chi phí, chưa kể gánh nặng chăm sóc về sau cho người bệnh tàn tật.
Tại Việt Nam, viêm màng não mô cầu được xếp là 1 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất với các ca mắc bệnh được ghi nhận mỗi năm. Bệnh nguy hiểm khi gây tử vong nhanh chỉ trong 24h kể từ khi khởi phát triệu chứng đầu tiên và cứ 2 trong số 10 người mắc bệnh sẽ gặp các di chứng như liệt, điếc, thiểu năng trí tuệ… suốt đời.
