Chế độ tuyển tú nữ ở mỗi thời khác nhau, tùy theo mỗi lần mở rộng hậu cung, việc tuyển chọn mỹ nữ dưới thời Đông Hán, thời Thanh, thời Tùy, thời Tam Quốc, thời Nguyên.. có những thời gian và quy cách tuyển chọn không đồng nhất.
Dù vậy, một người muốn trở thành phi tử của Hoàng đế đều phải đáp ứng đủ 3 tiêu chuẩn lớn. Tiêu chuẩn thứ nhất là bối cảnh xuất thân - tiêu chuẩn cơ bản nhất. Trước thời nhà Minh, hầu hết các phi tần trong hậu cung đều là con gái của vương công đại thần.
Tiêu chuẩn thứ hai là phẩm chất đạo đức và tài năng học vấn. Nói cho cùng, cái danh phi tử cũng chỉ là ám chỉ những người có thể lấy lòng Hoàng đế, dĩ nhiên nếu muốn lấy lòng vua thì ít nhất phải có tài hoa.
Các nữ nhân thời xưa luôn phải thông thạo cầm kỳ thi họa, tinh thông Luận ngữ, nếu chỉ có tướng mạo xinh đẹp thì cũng khó có thể trở thành phi tần. Những cô gái xuất thân từ những gia đình nghèo khó thực khó để học đủ cầm kỳ thi họa, nếu có cũng rất hiếm.
Tiêu chuẩn thứ ba là thân thể tướng mạo. Xét đến thân thể, nếu có khiếm khuyết bất kỳ bộ phận nào cũng sẽ bị loại khỏi kỳ tuyển tú ngay tức khắc. Cơ thể tỏa ra mùi hôi, hôi miệng, răng đen, răng vàng… cũng không được chấp nhận.
Làn da trắng không tì vết, cơ thể không có sẹo, không thất thân là yêu cầu được quan tâm nhất nhì trong rất nhiều triều đại phong kiến Trung Hoa. Bên cạnh đó, phẩm hạn cũng là một tiêu chuẩn để tuyển chọn phi tử.
Tùy theo sự sủng ái của Hoàng đế, những mỹ nữ tài sắc vẹn toàn được lựa chọn sẽ được phong làm Hoàng hậu, Quý phi, Quý nhân… Được biết, trong thời nhà Minh, dưới Hoàng hậu còn có Hoàng Quý phi, Quý phi, Phi, Chiêu Nghi, Tiệp dư, Mỹ nhân, Tài nhân, Quý nhân, Tuyển thị, Thục nữ.
Đến thời Minh Thế Tông Chu Hậu Thông đã thêm Cửu tần vào hệ thống cấp bậc hậu cung. Cửu tần gồm Đức tần, Hiền tần, Trang tần, Lệ tần, Huệ tần, An tần, Hòa tần, Hy tần, Khang tần và nằm dưới vị trí Phi.
Trên thực tế, Hoàng đế nhà Minh không có quá nhiều hậu phi. Tuy nhiên, nếu tính cả những cung nữ trong hậu cung thì con số có thể hơn 3.000 người. Theo ghi chép lịch sử, vào những năm cuối thời nhà Minh có hơn 9.000 cung nữ làm việc trong hoàng cung.
Tương truyền vào đời nhà Minh, các cô gái cần trải qua 8 vòng kiểm tra, gồm hải uyển, sơ tuyển, tế tuyển, tinh tuyển, cung tuyển, phi tuyển, thôi tống và khâm định.
Hải tuyển
Những thiếu nữ trong độ tuổi từ 13 - 16 sẽ có mặt khi ban lệnh tuyển chọn, nếu bỏ trốn hoặc không có mặt sẽ gặp phiền phức lớn.
Cứ 100 người sẽ được xếp thành một nhóm và trải qua hơn 10 mục kiểm tra bởi Nội giám phụ trách như ngoại hình cơ thể, chiều cao, giọng nói…
Sau các mục kiểm tra này, khoảng 3.000 người đã bị loại vì có cẳng tay ngắn, ngón chân to, giọng nói quá nam tính và nhiều lý do khác.
Sơ tuyển
Tương tự hải tuyển, các tú nữ sẽ xếp hàng để kiểm tra. Thái giám sẽ quan sát kỹ các đặc điểm trên gương mặt, tóc, da… Từng đường nét trên khuôn mặt các tú nữ được soi xét cẩn thận.
Nếu tú nữ nào có thân hình chuẩn nhưng chỉ có một khiếm khuyết nhỏ trên mặt như tướng mũi, mắt, miệng, tóc, da, cổ, vai, lưng… sẽ bị loại ngay tức khắc.
Tế tuyển
Ở vòng kiểm tra này, các thái giám sẽ dùng dụng cụ trắc lượng (đo lường) và kiểm tra từng tú nữ. Một điều đáng chú ý là họ không thể mặc quần áo, trên người không còn mảnh vải nào. Nếu có bất kỳ một vết sẹo hay mùi lạ trên cơ thể sẽ bị loại ngay.
Tinh tuyển
Mục đích của vòng kiểm tra này là kiểm tra dáng đi và sự quyến rũ của các tú nữ tham gia tuyển chọn.
Cung tuyển
Đến vòng này chỉ có khoảng 1.000 nữ nhân vượt qua. Tất cả đều trở thành cung nữ nhưng để có thể trở thành hậu phi của Hoàng đế thì phải cần quan sát thêm.
Sau khi nhập cung, các mỹ nhân sẽ được đưa vào một căn phòng bí mật để kiểm tra những vị trí kín đáo trên cơ thể và trinh tiết. Khoảng 300 người nổi bật nhất trong số 1.000 người sẽ được lựa chọn.
XEM THÊM: Bật mí nguyên nhân sư tử đặt trước cung điện trong Tử Cấm Thành đều có tai cụp xuống
Phi tuyển
Khoảng 300 người được ở lại trong cung 1 tháng. Trong thời gian này, họ sẽ bị theo dõi để đánh giá tính tình, cách ăn nói…, cũng như được chỉ dạy những nghi lễ và quy tắc trong hoàng cung.
Sau cùng chỉ còn lại khoảng 50 nữ nhân, gọi là Thục nữ. Họ sau này có thể trở thành Phi tần hoặc Tuyển thị.
Thôi tống
Thái hậu hoặc Thái phi chủ trì kiểm tra. Từ 50 Thục nữ sẽ chọn ra 3 người để Hoàng đế chọn làm Hoàng hậu. Thời điểm này còn gọi là "Tuyển tam".
Khâm định
Hoàng đế lúc này sẽ chỉ định một trong 3 nữ nhân còn lại làm Hoàng hậu. Hai nữ nhân còn lại tất nhiên sẽ được đối đãi rất tốt. Họ có thể được phong thành Quý phi hoặc cũng có tiền lệ là được ban thưởng vàng bạc rồi quay về nhà.
Đinh Kim (T/h)
