Trong hoàng cung Trung Quốc thời phong kiến, có hai nhóm người chịu trách nhiệm phục vụ các phi tần và Hoàng đế: thái giám và cung nữ.
Thái giám bản chất vốn là đàn ông nên có thể lực tốt hơn, họ thường đảm đương một số công việc nặng nhọc. Ngược lại, công việc của cung nữ thường nhẹ nhàng hơn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là cung nữ không phải đối mặt với những khó khăn.
Vào thời nhà Thanh, hàng năm Tử Cấm Thành sẽ tuyển chọn cung nữ từ tộc Bát Kỳ, đưa họ vào cung sau khi đã qua đào tạo. Mặc dù mục đích chính ban đầu là có cơm no áo ấm, không ít cung nữ còn mơ ước được sủng ái bởi Hoàng đế, từ đó thay đổi số phận. Tuy nhiên, nếu đến khi họ đạt đến tuổi 25 mà vẫn chưa đạt được thăng tiến trong cung (trở thành phi tần hoặc được thăng chức), họ sẽ bị đuổi ra khỏi Tử Cấm Thành.
Ngoài ra, các cung nữ luôn phải cẩn trọng từng lời ăn tiếng nói và hành động để tránh bị chủ nhân trừng phạt. Cụ thể, ngay từ khi nhập cung, cung nữ được dạy các cung quy, luật lệ khi hầu hạ chủ nhân. Nếu vi phạm các quy tắc thì nhẹ bị phạt đòn roi, trừ lương bổng, nặng thì mất mạng.
Trong số các cung quy, cung nữ phải đặc biệt chú ý đến chuyện ăn uống. Theo quy định của hoàng cung, cung nữ không được phép có mùi lạ khó chịu trên người. Đặc biệt, cung nữ không được ăn các món có vị tanh như cá vì nó sẽ để lại mùi khó chịu. Nếu chủ nhân ngửi thấy thì sẽ "nổi trận lôi đình" và trừng phạt cung nữ vi phạm cung quy.
Vì lẽ đó, đa số cung nữ đã tuân theo việc không ăn cá và các món có vị tanh trong thời gian phục vụ hoàng đế và các phi tần. Họ tỏ ra cẩn trọng để tránh bị gắn với tội "đại bất kính". Tuy nhiên, có một số cung nữ đã không thể kiềm chế mong muốn ăn món cá và đã quyết định thưởng thức. Sau bữa ăn, họ sẽ cố gắng loại bỏ mùi tanh trên cơ thể bằng cách sử dụng các loại hương liệu và dầu thơm. Mặc dù vậy, đôi khi cung nữ không thể hoàn toàn loại bỏ mùi tanh hoặc các mùi khó chịu trên cơ thể. Khi đó, hoàng đế và phi tần có thể quyết định trừng phạt cung nữ phạm tội.
Khi bị trừng phạt, cung nữ phải im lặng, không được phép phản kháng bằng tiếng nói. Họ phải kiềm chế đau đớn để tránh bị trừng phạt nặng hơn. Hằng ngày, cung nữ phải xuất hiện với thái độ chỉn chu, điềm tĩnh, và bước đi vững vàng.
Dù gặp khó khăn hay bị ốm đau, cung nữ không được phép thể hiện tâm trạng xấu hoặc tỏ ra bất bình. Họ phải duy trì gương mặt tươi tắn và kiềm chế sự tức giận. Sau thời gian phục vụ trong cung, các cung nữ sẽ rời khỏi Tử Cấm Thành và sống cuộc đời bình lặng đến hết đời. Vì vậy, trong tâm tư của nhân dân thời đó, việc làm cung nữ trong triều Thanh được coi là một công việc tốt.
Phương Linh (T/h)
