Róc rách… bập… xòa… là thứ âm thanh độc đáo, lạ lẫm phát ra từ căn chò? nhỏ nằm lưng chừng tr?ền nú? kh?ến cho bất cứ a? có dịp qua vùng b?ên V?ệt – Lào cũng phả? tò mò. Mớ? nhìn, căn chò? chẳng khác nào kho thóc của đồng bào m?ền nú? xứ Quảng, nhưng đó là nhà cố? nước của ngườ? Lào ở vùng g?áp b?ên vớ? Quảng Nam.
Hệ thống cố? nước gồm những ống lồ ô đục thủng ruột, nố? l?ền vớ? nhau để dẫn nước từ khe suố? trên nú? về đổ thẳng vào đuô? chày được đục máng chứa nước, kh? nước đầy tự cất cao đầu chày rồ? g?ã xuống cố?. Trước kh? đ? làm, bà con đổ lúa vào cố?, ch?ều về lúa trở thành gạo.
Theo ngườ? Lào, vì đây là vùng khó khăn đ? lạ?, không có đ?ện để xay xát lúa nên thờ? ch?ến tranh, bộ độ? V?ệt Nam sáng k?ến đốn cây về làm cố? nước để g?ảm bớt sức ngườ?. Vì vậy nhà cố? nước cũng là “vật chứng” nghĩa tình của bộ độ? V?ệt Nam vớ? nhân dân nước bạn Lào vùng g?áp b?ên.
Khu nhà cố?.
Nước được dẫn từ trên nú? về, đổ vào đầu chày để g?ã gạo.
Lấy những hạt gạo từ cố? nước về sàng sảy sạch sẽ.
Gù? gạo về bản.
Ngườ? Lào kể lạ? chuyện bộ độ? V?ệt Nam sáng k?ến g?úp dân bản làm cố? g?ã gạo bằng nước.
(Theo Báo Quảng Nam)
