(ĐSPL) - Sáng ngày 31/7/2014, tại di tích Đền cả Dinh Đô Quan Hoàng Mười, thuộc tổ dân phố Hầu Đền, Phường Trung Lương, Thị xã Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh), các cán bộ văn hoá và Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức tiếp nhận chiếc lư hương cổ độc đáo.
Chiếc lư hương cổ độc đáo được gia đình Ông Trần Nhật Sinh, trú tại tổ dân phố Tuần Cầu, Phường Trung Lương phát hiện tại khu vực phế tích Đền cả Dinh Đô Quan Hoàng Mười, thuộc tổ dân phố Hầu Đền, Phường Trung Lương, Thị xã Hồng Lĩnh, sau trận lũ đỉnh điểm năm 1986. Đến nay, ông đã lưu giữ, bảo quản chiếc lư hương cổ độc nhất này gần 30 năm.
Chiếc lư hương cổ nói trên là một khối đá xanh nguyên chiếc nặng khoảng 3,5kg, có màu xám xanh đã bạc màu theo thời gian, được các nghệ nhân xưa chế tác bằng phương pháp thủ công truyền thống.
Lư hương được làm theo kiểu dáng hình trụ vuông, có kích thước cao 38cm, đường kính miệng lư là 17cm và đường kính thân đế là 17,5cm. Mặt trước được chạm khắc họa tiết hình lưỡng long chầu nguyệt (hai con rồng chầu mặt trăng), nét chạm sắc, tinh tế. Ở phần trên miệng chiếc lư cổ được chạm khắc các họa tiết hình khắc chạm nỗi, dạng hình thẳng song song đối xứng đều nhau. Phía đế lư hương là các họa tiết hình hoa sen mặt nguyệt và Hổ phù mềm mại tinh xảo.
 |
| Chiếc lư hương cổ độc đáo được gia đình Ông Trần Nhật Sinh sưu tầm bảo quản. |
Theo ông Hồ Bách Khoa, nhà bảo tồn khảo cổ học, Trưởng ban quản lý di tích quốc gia đặc biệt Nguyễn Du cho biết, những họa tiết nêu trên là hình tượng điêu khắc mang mô típ nghệ thuật điển hình của các đền chùa thời Lê. Chiếc lư hương cổ nói trên là hiện vật độc đáo có giá trị lịch sử và giá trị nghệ thuật cao, lần đầu tiên được phát hiện ở Hà Tĩnh, là hiện vật cổ vốn rất phong phú trong hệ thống các di sản văn hóa ở Hà Tĩnh.
Ông Lê Bá Hạnh, Phó giám đốc Bảo Tàng Hà Tỉnh nhận định, rất có thể chiếc lư hương cổ nói trên là phần thưởng của triều đình thời nhà Lê ban phát cho để thờ một vị quan cai quản xứ Hoan châu, thờ ở Đền Cả - Dinh đô quan Hoàng Mười còn gọi là Mỏ Hạc Linh Từ.
 |
| Ông Trần Nhật Sinh trao cổ vật cho đại diện các cơ quan văn hóa. |
Lư hương trên có niên đại khá sớm, được an vị tại Dinh Đô với quy mô kiến trúc đồ sộ. Vị thần được thờ chính là ông Hoàng Mười, một vị quan trong tín ngưỡng thờ tứ phủ được phong "Tam kỳ linh ứng Vĩnh Công Đại Vương phúc thần anh minh Hoàng Mười" và một vị thần sông nước tên là Lê Thị Ngọc Dung - con gái nuôi của vua Lê Lợi, có công lớn được phong là “Biển Quốc Đoan Trang, Chính Thục Từ Hòa Chính Phương Nương đại vương”. Sau này nhiều triều đại đã ban sắc phong, cho nhân dân lập miếu thờ Dinh điện phủ Quan Hoàng Mười và một số vị nhân thần có công với nước
Chiếc lư hương cổ độc đáo này là minh chứng lịch sử trong quá trình khảo cứu, sưu tầm các tài liệu, hiện vật trong kho tàng tư liệu lịch sử văn hóa vùng miền tại Dinh Đô Quan Hoàng Mười. Đồng thời, là hiện vật độc đáo có giá trị lịch sử và giá trị nghệ thuật cao, lần đầu tiên được phát hiện ở Hà Tĩnh, bổ sung vào bộ sưu tập các hiện vật cổ vốn rất phong phú trong hệ thống các di sản văn hóa ở Hà Tĩnh.
