Năm 1950, một xác tàu từ thời đồ sắt được phát hiện tại làng Snettisham, hạt Norfolk, Anh. Phát hiện này đã mở đầu cho một loạt các cuộc khai quật khảo cổ đáng kinh ngạc, với hơn 100 kho báu khác được tìm thấy trên cùng cánh đồng này trong ba thập kỷ tiếp theo.
Trong số những kho báu được tìm thấy, có những chiếc nhẫn cổ được chế tác tinh xảo, có thể từng thuộc về hoàng gia của Bộ lạc Iceni.
Cổ vật được khai quật năm 1990. Ảnh: British Museum
Một trong những khám phá đáng chú ý nhất diễn ra vào tháng 11/ 1948, khi một cánh đồng gần Snettisham lần đầu tiên được cày sâu. Người nông dân Raymond Williamson đang lái máy cày thì bất ngờ phát hiện ra một vật kim loại lớn.
Ban đầu, Williamson nghĩ rằng vật kim loại lớn mà ông tìm thấy chỉ là một phần của chiếc giường đồng cũ, nên đã đặt nó ở rìa cánh đồng trong vài ngày. Tuy nhiên, sau khi nhiều đồ tạo tác cổ khác được phát hiện trong khu vực, các chuyên gia từ Bảo tàng Lâu đài Norwich mới được thông báo về phát hiện này.
Khám phá của Williamson sau đó được biết đến với tên gọi Kho báu Snettisham, đặc biệt là sau khi người thợ cày thuê Tom Rout khai quật được một chiếc vòng cổ xoắn khổng lồ nặng 1kg vào hai năm sau đó.
Hiện, chiếc vòng cổ được đặt tên là Great Torc, nó được trưng bày vĩnh viễn tại Bảo tàng Anh ở London.
Chưa dừng lại ở đó, trong những thập kỷ tiếp theo, một tá các báu vật khác cũng đã được phát hiện trong khu vực.
Năm 1991, góa phụ Ivy Wiley đã kể lại rằng chồng bà, Tom Roth, từng đề cập đến việc ông ấy đã tìm được kho báu trong khu vực này. “Ông ấy đã rất tự hào về những gì ông ấy đã làm được. Vào thời điểm đó, tất cả chúng ta đều biết rằng ông ấy đã đóng góp cho lịch sử. Tôi thực sự cảm thấy hồi hộp khi nhớ về phát hiện của Tom. Tôi sẽ không bao giờ quên những gì ông ấy đã làm.”
Được biết, bà Wiley và ông Rout đã đính hôn vào thời điểm đó nhưng không đủ khả năng kết hôn khi chỉ có mức lương 5 bảng Anh/tuần của một người lao động nông trại. Tuy nhiên, Bảo tàng Anh đã trao cho ông Rout một tấm séc trị giá 1.850 bảng Anh cho kho báu mà ông tìm được, mà hiện nay, số tiền sẽ tương đương với khoảng 62.867 bảng Anh (khoảng 2 tỷ đồng).
Năm 1989, thợ săn kho báu nghiệp dư Cecil Hodder được cấp phép để tìm kiếm cổ vật trong khu vực này. Ban đầu, ông tìm thấy rất ít cổ vật tại đây, nhưng vào tháng 8 năm 1990, ông phát hiện ra một đống kim loại lớn trong một chiếc nồi đồng.
Các vật phẩm trong phát hiện mới này được trưng bày tại bảo tàng cho đến tháng 8/2019.
Những câu chuyện tình cờ phát hiện kho báu luôn thu hút sự chú ý lớn của dư luận.
Chiếc vòng xoắn được tìm thấy vào năm 1991. Ảnh: Archant Library
Vào năm 2022, một cặp vợ chồng may mắn đã tìm thấy kho báu "cực khủng" gồm 264 đồng tiền vàng được định giá lên đến 20 tỷ đồng phía dưới sàn nhà của họ.
Ngôi nhà của cặp vợ chồng này tọa lạc trên một khu đất biệt lập có từ thế kỷ 18 ở làng Ellerby, North Yorkshire, Anh.
Mặc dù đã sống trong căn nhà này hơn 10 năm, cặp vợ chồng vẫn không khỏi kinh ngạc trước phát hiện này. Ban đầu, họ chỉ nghĩ rằng đó là một phần của dây cáp điện được chôn dưới sàn nhà để giữ cho không gian gọn gàng.
Tuy nhiên, khi lật mở hoàn toàn, cặp vợ chồng vô cùng kinh ngạc khi phát hiện ra một kho báu chứa đầy tiền vàng từ thế kỷ 17 và 18, có giá trị rất lớn vào thời đó.
Họ đã liên hệ với nhà đấu giá Spink & Son ở London, và một chuyên gia đã đến để đánh giá số tiền cổ này. Theo chuyên gia, các đồng xu được tìm thấy dưới lớp đất bên dưới khu đất EastYorkshire có niên đại từ năm 1610 đến năm 1727. Chúng thuộc về một gia đình thương nhân từng buôn bán qua vùng Baltic. Cụ thể, căn nhà ở Ellerby, East Yorkshire, nơi cặp vợ chồng giấu tên sinh sống, từng là nơi ở của gia đình thương nhân Fernley-Maisters.
Gia đình Maister là những nhà nhập khẩu và xuất khẩu quặng sắt, gỗ và than đá và các thế hệ sau này đã từng là chính trị gia đảng Whigs và thành viên của Quốc hội vào đầu những năm 1700.
Số tiền trên được tích lũy trong suốt cuộc đời của Joseph Fernley và vợ ông Sarah Maister. Fernley qua đời năm 1725 và người vợ góa của ông ở lại Ellerby cho đến khi bà qua đời ở tuổi 80 vào năm 1745.
Cặp vợ chồng đã phát hiện ra những đồng tiền này vào tháng 7/2019. Sau đó, những đồng xu đã có thể đem ra đấu giá.
Theo luật của Anh, nếu số đồng xu này có niên đại trên 300 năm thì sẽ được xếp vào hàng vật mang giá trị khảo cổ và thuộc sở hữu của quốc gia. Tuy nhiên, những đồng tiền vàng mà cặp vợ chồng này tìm thấy chưa đầy 300 năm tuổi, điều này có nghĩa rằng họ được toàn quyền sở hữu kho báu này.
Theo nhà đấu giá Spink & Son, vật có giá trị nhất trong kho báu mà cặp vợ chồng tìm được là một đồng xu được sản xuất từ năm 1720, có một lỗi đúc. Đồng xu không có mặt có hình nhà vua, mà thay vào đó có hai mặt sấp và có giá khoảng 69.151 USD.
Được biết, có tổng cộng 264 đồng tiền vàng, đặt trong một chiếc cốc giấu kỹ dưới ván gỗ lót sàn. Lúc đầu, nhà đấu giá ước tính khối tiền xu mang về khoảng 277.000 USD, tuy nhiên, số tiền thực tế thu về vượt quá kỳ vọng. Cuối buổi đấu giá, cặp vợ chồng thu về 825.535 USD (hơn 20 tỷ đồng).
