Phó Giáo sư Donna Strickland của Đại học Waterloo tại Ontairo (Canada) đã trở thành người phụ nữ đầu tiên giành được giải Nobel Vật lý, kể từ năm 1963.
3 nhà khoa học nhận giải Nobel Vật lý 2018 (từ trái qua): Arthur Ashkin, Gerald Mourou và Donna Strickland. Ảnh: Nobel Prize. |
Vào trưa ngày 2/10 giờ Thụy Điển (tức chiều ngày 2/10 giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố các chủ nhân của giải Nobel Vật lý 2018. Theo đó, ông Arthur Ashkin (người Mỹ), ông Gérard Mourou ( người Pháp) và bà Donna Strickland ( người Canada) đã được vinh danh vì những phát minh đột phá trong lĩnh vực vật lý laser.
Trong đó nhà khoa học Ashkin sẽ có nửa giải thưởng vì phát triển “nhíp quang học” cho phép các sinh vật siêu nhỏ được xử lý bằng những tia sáng. Hai nhà khoa học Mourou và Strickland chia sẻ nửa giải thưởng còn lại nhờ “phương pháp tạo ra các xung quang học cường độ cao cực ngắn”, theo Ủy ban Nobel.
Phát minh đoạt giải Nobel năm nay đã cách mạng hóa ngành vật lý laser, giúp giới nghiên cứu khám phá các đồ vật cực nhỏ và quá trình diễn ra siêu nhanh. Những thiết bị cực chính xác này giúp mở ra lĩnh vực nghiên cứu mới, có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và y học.
Đặc biệt, Phó Giáo sư Donna Strickland của Đại học Waterloo tại Ontairo (Canada) đã trở thành người phụ nữ đầu tiên giành được giải Nobel Vật lý kể từ khi nhà vật lý học Maria Geoppert Mayber được trao danh hiệu này năm 1963 nhờ việc đề ra lý thuyết cấu trúc hạt nhân dạng lớp. Bà cũng là người phụ nữ thứ 3 trong lịch sử đoạt giải thưởng danh giá này.
Khi biết tin về giải thưởng, Tiến sĩ Strickland, tỏ ra vô cùng bất ngờ: “Trước tiên, bạn chắc hẳn nghĩ chuyện đó thật điên rồ, và đó cũng là suy nghĩ đầu tiên của tôi. Và sau đó bạn luôn băn khoăn liệu điều đó có phải là sự thật hay không”.
"Chúng ta cần tiếp tục vinh danh những người phụ nữ làm việc trong ngành nghiên cứu vật lý. Tôi hy vọng những tiến triển sẽ diễn ra nhanh hơn trong tương lai", bà Strickland nói.
Mô tả khái quát về "biện pháp tạo ra xung quang học cường độ cao cực ngắn" của Gerard Mourou và Donna Strickland. Đồ họa: Viện Hàn Lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển. |
Trong một tuyên bố, Viện Vật lý Mỹ đã gửi lời chúc mừng tới tất cả những người thắng giải và nói thêm: “Rất vui mừng khi Tiến sĩ Strickland phá vỡ mốc 55 năm kể từ khi một phụ nữ được trao giải Nobel Vật lý, khiến giải thưởng năm nay càng mang tính lịch sử”.
Trong khi đó, nhà khoa học người Mỹ Arthur Ashkin sinh năm 1922 (96 tuổi), với giải thưởng năm nay, ông đã trở thành người nhận Nobel Vật lý lớn tuổi nhất trong lịch sử.
Trước đó, ngày 1/10, giải Nobel Y học đã thuộc về hai nhà khoa học James P. Allison (Mỹ) và Tasuku Honjo (Nhật Bản). Ngày mai, Nobel Hóa học sẽ được công bố, tiếp sau là giải Nobel Hòa bình vào ngày 5/10. Giải Nobel Kinh tế sẽ được công bố ngày 8/10.
Năm nay, lần đầu tiên trong nhiều thập niên, sẽ không có giải Nobel Văn học nào được trao sau vụ bê bối liên quan tới hàng loạt cáo buộc quấy rối tình dục chống lại một nhân vật thuộc Viện Hàn lâm Thụy Điển.
NGUYỄN QUỲNH (T/h)
