"Xuất hiện một số cán bộ, nghệ sĩ, cầu thủ bóng đá tổ chức sử dụng ma túy"

Sáng 18/11, tại Hà Nội, Bộ Công an tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai các giải pháp giảm nguồn cầu về ma túy. Hội nghị có sự tham gia chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và công an các địa phương.

Độ tuổi sử dụng ma túy có xu hướng trẻ hóa

Theo Bộ Công an, từ năm 2022 đến nay, lực lượng Công an nhân dân đã chủ trì, phối hợp với lực lượng chức năng phát hiện, đấu tranh hơn 67.000 vụ, bắt giữ hơn 105.000 đối tượng, thu giữ gần 1,6 tấn heroin, hơn 1,7 tấn cần sa và hơn 7,6 tấn + 7 triệu viên ma túy tổng hợp. Kết quả trên cho thấy, cơ bản việc đấu tranh chặn nguồn cung ma túy đã được lực lượng chức năng làm tốt, kiểm soát được nguồn cung ma túy từ bên ngoài lãnh thổ xâm nhập vào nước ta, không để Việt Nam trở thành địa bàn trung chuyển ma túy quốc tế.

Tổng số người sử dụng trái phép chất ma tuý, người nghiện ma tuý, người bị quản lý sau cai nghiện ma tuý tính đến tháng 10/2024 là 228.215 người. Trong đó, 37.382 người sử dụng trái phép chất ma tuý, 170.067 người nghiện ma tuý, 20.766 người bị quản lý sau cai nghiện (thực tế số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy ở ngoài cộng đồng còn lớn hơn con số trên).

Đặc biệt, độ tuổi sử dụng ma túy có xu hướng trẻ hóa, từ 12 - 30 tuổi chiếm 44,6%; từ 30 tuổi trở lên chiếm 55,4%, tập trung vào nhóm không có việc làm hoặc có việc làm nhưng không ổn định (chiếm 60%), sử dụng chủ yếu là ma túy tổng hợp.

Với số lượng người sử dụng trái phép chất ma tuý, người nghiện ma tuý như hiện nay, đặc biệt số ngoài cộng đồng còn cao: 95.644 người, được xác định là “nguồn cầu” tiêu thụ ma túy lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, nguồn lực lao động, gây thiệt hại lớn cho kinh tế (khoảng 1.500 tỷ đồng chi cho mua ma túy), tiềm ẩn nguy cơ cao, được coi là nguồn của các loại tội phạm (trộm cắp, cướp, cướp giật, cố ý gây thương tích, giết người...) ; nhiều người sử dụng ma túy tổng hợp trong thời gian dài dẫn đến rối loạn tâm thần, mất kiểm soát hành vi dẫn đến những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng , gây mất an ninh trật tự tại các địa phương và ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh, thu hút đầu tư quốc tế của nước ta.

Tình hình tổ chức, chứa chấp, lôi kéo người khác sử dụng trái phép ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện và dịch vụ nhạy cảm về an ninh trật tự. Thời gian gần đây nổi lên tình trạng các đối tượng thuê, sử dụng nhà trọ, nhà nghỉ, khách sạn, căn hộ chung cư, resort nghỉ dưỡng cao cấp để tổ chức sử dụng trái phép ma túy. Toàn quốc hiện có 126 điểm và 4 tụ điểm phức tạp về ma túy, 4 điểm phức tạp về ma tuý hoạt động trên không gian mạng, 2.787 cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT và dịch vụ nhạy cảm tiềm ẩn nguy cơ hoạt động của tội phạm và tệ nạn ma túy; 3.965 đối tượng bán lẻ ma tuý.

“Đáng chú ý, xuất hiện một số vụ cán bộ, công chức nhà nước, văn nghệ sĩ, cầu thủ bóng đá tham gia tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý. Tình trạng sử dụng “bóng cười” và ma túy “núp bóng”, tẩm ướp, pha trộn vào thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử... gia tăng phức tạp, nhất là trong thanh, thiếu niên, tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện và dịch vụ nhạy cảm về an ninh trật tự”, Bộ Công an thông tin.

Giảm nguồn cầu về ma túy

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Đảng, Nhà nước; sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, trong đó lực lượng Công an nhân dân có vai trò là chủ trì, chủ công, nòng cốt.

Công tác rà soát, thống kê và tổ chức các biện pháp quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy được quan tâm chỉ đạo và thực hiện thống nhất, đồng bộ trên phạm vi toàn quốc, góp phần chủ động phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy, đảm bảo an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở.

Bên cạnh đó, hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật được bổ sung, hoàn thiện, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, thuận lợi cho công tác phòng, chống ma túy; công tác cai nghiện ma túy, quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy được triển khai thực hiện xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở...

Đặc biệt, công tác phối hợp liên ngành tư pháp (Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân) trong khởi tố, điều tra, xét xử tội phạm về ma túy cơ bản chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả, xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo đảm quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm.

Tuy nhiên, công tác giảm nguồn cầu về ma túy vẫn tồn tại khó khăn khi người sử dụng trái phép ma túy, nghiện ma túy chưa được rà soát, phát hiện đủ để đưa vào quản lý; năng lực tổ chức cai nghiện không đáp ứng nhu cầu thực tế; công tác xác định tình trạng nghiện ma túy và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế còn gặp nhiều khó khăn...Thống kê năm 2023, toàn quốc phát hiện 35.293 đối tượng dương tính với ma túy thông qua công tác bắt giữ, trong đó có 6.235 đối tượng (chiếm 18%) có trong danh sách quản lý, 29.058 đối tượng (chiếm 82%) không nằm trong danh sách quản lý; như vậy, có thể người sử dụng ma túy trong danh sách quản lý hiện nay mới được ¼ con số thực tế.

Năng lực tổ chức cai nghiện của các Cơ sở cai nghiện không đáp ứng nhu cầu thực tế: Hiện cả nước có 97 cơ sở cai nghiện công lập mới đáp ứng được 60% nhu cầu so với thực tiễn, nhiều cơ sở xuống cấp; nhiều cơ sở được giao đa chức năng (nuôi dưỡng cả đối tượng tâm thần). Chỉ có 50% số cơ sở cai nghiện công lập hiện nay đáp ứng được cơ sở vật chất theo quy định. Trong khi đó, chưa có chính sách cụ thể để thu hút các tổ chức, tư nhân đầu tư vào công tác cai nghiện, cả nước mới chỉ 13 cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân, quy mô còn rất nhỏ.

Cùng với đó, công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng thực hiện không hiệu quả, làm hình thức. Theo lãnh đạo C04, hiện mới có 20/63 tỉnh có chỉ đạo triển khai thực hiện chính sách cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng. Việc chẩn đoán xác định nghiện các loại ma túy mới (ma túy đá, cần sa, ketamine...) còn gặp nhiều khó khăn do các triệu chứng của hội chứng cai không điển hình.

Một khó khăn, thách thức khác liên quan tới kiềm chế nguồn cầu về ma túy là công tác quản lý sau cai và phòng, chống tái nghiện. Theo đó, chính sách cho người nghiện, người bị quản lý sau cai nghiện, nhất là chính sách về tín dụng, vay vốn, tạo việc làm rất khó khăn. Người nghiện, người bị quản lý sau cai không tiếp cận được nguồn vốn, trong khi đó trên 50% người nghiện, người bị quản lý sau cai không có việc làm, thu nhập ổn định.

Thời gian tới, Bộ Công an sẽ đẩy mạnh áp dụng khoa học, công nghệ trong công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy.

Ngoài ra, Bộ cũng sẽ tập trung đấu tranh quyết liệt, bắt giữ tội phạm ma túy theo hướng "mở rộng toàn bộ đường dây", "không chỉ đánh khúc giữa"; phối hợp hiệu quả giữa cơ quan điều tra với viện kiểm sát trong thu thập, củng cố tài liệu, chứng cứ xử lý tội phạm ma túy, để ngăn chặn hiệu quả nguồn cung không để tác động đến nguồn cầu ma túy trong nước...