Xác định nguyên nhân liên tiếp xuất hiện "hố tử thần" ở Bắc Kạn

Các nhà khoa học về địa chất cho rằng, nguyên nhân chính tạo nên các "hố tự thần" là do điều kiện tự nhiên, bên cạnh đó là hoạt động dân sinh, hệ thống hang caster...

Theo báo VnExpress, ngày 24/2, tỉnh Bắc Kạn tổ chức hội nghị thông tin về tình hình sụt lún tại huyện Chợ Đồn thời gian qua khiến người dân hoang mang.

UBND tỉnh Bắc Kạn đã phối hợp với Tổng cục Địa chất và Khoáng sản thuộc Bộ Tài Nguyên và Môi trường đã lập đề án khảo sát, đánh giá, xác định nguyên nhân trên diện tích 4,5 ha xung quanh vị trí sụt lún tại tổ 10, thị trấn Bằng Lũng với kinh phí hơn 800 triệu đồng.

Các nhà khoa học kết luận nguyên nhân sụt lún là điều kiện tự nhiên tạo nên khi tại đây tồn tại hệ thống hang ngầm hở (trần hang là đất đá gắn kết yếu, chứa nước và không chứa nước) và hệ thống đới đập vỡ nứt nẻ chứa nước.

"Do đặc điểm địa chất tự nhiên, đá carbonat nứt nẻ dập vỡ bị nước hòa tan và rửa, hoặc hang động (caster) tạo thành hệ thống kênh dẫn nước. Những hang hở có thể xảy ra hiện tượng sụt lún khi thuận lợi", kết luận nêu.

Một nguyên nhân trực tiếp tác động gây sụt lún nữa là hoạt động dân sinh, hệ thống hang caster tại đây nằm dưới quốc lộ 3B có mật độ xe qua lại nhiều, xe có tải trọng lớn tạo ra lực cộng hưởng tác động làm cho lớp đất đá trần hang bị rung chuyển và rơi rụng dần...

Cùng với đó, quá trình khai thác nước ngầm dân sinh, hoạt động khai thác khoáng sản trong khu vực và vùng lân cận có thể là một trong những nguyên nhân gián tiếp gây sụt lún.

Liên quan đến vấn đề này, TTXVN dẫn lời đại diện Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, đơn vị khẳng định đây là hiện tượng bình thường của tự nhiên, xếp vào dạng thiên tai, thường xảy ra ở những vùng phân bố đá vôi. Hiện tượng này đã xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới; trong nước đã xảy ra tại Cẩm Phả (Quảng Ninh), Quốc Oai (Hà Nội), Hậu Lộc (Thanh Hóa), Cam Lộ (Quảng Trị).

Theo đó, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản cũng khuyến cáo cần có biện pháp chủ động phòng tránh, ứng phó; hạn chế hút mạch nước ngầm, hút nước mỏ chì kẽm Nà Tùm. Các giải pháp về mặt khoa học cần có thời gian và kinh phí, kết luận ngay lập tức chưa đủ cơ sở khoa học.

Về phía đại diện Công ty Khai khoáng Bắc Kạn, đơn vị có mỏ chì kẽm Nà Tùm nằm trong khu vực sụt lún cũng mong muốn cơ quan chức năng sớm đưa ra được phương án cụ thể tránh ảnh hưởng đến việc sản xuất của công ty vì công ty đầu tư vào đây số vốn rất lớn nhưng lại buộc dừng hoạt động trong khi nguyên nhân không phải trực tiếp do đơn vị gây nên.

UBND tỉnh Bắc Kạn cũng đề nghị Tổng cục Địa chất và Khoáng sản sớm hoàn thiện đề án và thực hiện, đánh giá một cách tổng thể, khách quan để từ đó có giải pháp cụ thể.

Đây mới là bước đầu xác định được các nguyên nhân gây ra sụt lún, do nguồn kinh phí của địa phương hạn chế nên đề án này mới chỉ được nghiên cứu trên phạm vi hẹp, cụ thể là trên diện tích 4,5 ha chung quanh vị trí sụt lún tại tổ 10, thị trấn Bằng Lũng nên chưa chỉ ra cụ thể, đầy đủ các khu vực có thể xảy ra sụt lún và các nguyên nhân gây sụt lún.

Tỉnh cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ nguồn kinh phí để xây dựng đề án mở rộng vùng nghiên cứu sụt lún tại thị trấn Bằng Lũng và xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn, nhằm khoanh định diện tích tồn tại hệ thống hang caster, vùng đất yếu có nguy cơ sụt lún cao, ảnh hưởng tới các khu dân cư, công trình hiện có và các công trình dự án quy hoạch nhằm định hướng phát triển kinh tế, xã hội bền vững khu vực này.

(Tổng hợp)