Ngày 14/3, tại vùng Biển Đen gần Ukraine, nơi chiến sự đang diễn ra đặc biệt khốc liệt, chiến đấu cơ Su-27 của Không quân Nga và máy bay trinh sát không người lái (UAV) MQ-9 của Mỹ đã xảy ra sự cố va chạm. Chiếc MQ-9 rơi xuống biển.
Một ngày sau vụ việc, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra tuyên bố rằng chiếc MQ-9 của Mỹ đã vi phạm ranh giới của khu vực được phân định bởi hệ thống sử dụng không phận tạm thời do Nga thiết lập cho "các hoạt động quân sự đặc biệt". Hơn nữa, trong chuyến bay, chiếc UAV này đã tắt bộ phát đáp và máy bay chiến đấu của Nga đã cất cánh để tìm ra danh tính của kẻ xâm nhập.
Bộ Quốc phòng Nga nêu rõ, khoảng 9h30 (ngày 14/3), UAV MQ-9 "mất kiểm soát, mất dần độ cao và va chạm với mặt nước". Các máy bay chiến đấu của Nga đã "không sử dụng vũ khí trên máy bay và không liên lạc với máy bay không người lái trong quá trình này".
Cùng ngày, tướng James Hecker, Tư lệnh Không quân Mỹ tại châu Âu, cho biết chiếc MQ-9 đang "hoạt động trong không phận quốc tế". Trước khi xảy ra va chạm, một trong hai máy bay Su-27 của Nga đã cố tình bay phía trước chiếc MQ-9 và xả nhiên liệu lên UAV Mỹ, khiến cánh quạt động cơ của UAV Mỹ bị hư hỏng và buộc phải rơi xuống Biển Đen phía tây Crimea.
Đây cũng là lần đầu máy bay Nga và Mỹ va chạm trực tiếp từ khi Nga khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine ngày 24/2/2022.Vụ việc được cho là "đặc biệt nhạy cảm", khi diễn ra tại vùng biển gần bán đảo Crimea, hiện đang là giai đoạn nhạy cảm trong chiến sự ở Ukraine, cả Nga và Ukraine đều tuyên bố chuẩn bị phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn, đặc biệt Kiev nhiều lần tuyên bố sẽ giành lại Crimea.
Trong chiến tranh Nga-Ukraine, Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào NATO và Mỹ để nhận biết chiến trường và thông tin tình hình, trong khi MQ-9 là máy bay không người lái trinh sát rất tiên tiến của Mỹ. UAV này có đơn giá hơn 30 triệu USD và nó có khả năng thu thập và xử lý tình báo chiến trường mạnh mẽ. Do đó, việc Nga phản ứng dữ dội là điều có thể đoán trước.
Nga nhấn mạnh hành động của Mỹ một lần nữa cho thấy Washington đang "tham gia vào cuộc xung đột ở Ukraine". Ông Leonid Slutsky, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Duma Quốc gia Nga cảnh báo đây là "một hành động khiêu khích" và có thể dẫn đến "những hậu quả nghiêm trọng hơn".
Trong khi đó, Mỹ tuyên bố rằng các tàu chiến và máy bay của Mỹ có "quyền tự do hàng hải và không gây ra mối đe dọa nào đối với Nga". Vụ việc này sẽ không ngăn cản Mỹ tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ trong khu vực. Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành các hoạt động trong không phận quốc tế trên vùng biển quốc tế.
Ý định của Nga - Mỹ
Tờ The Paper của Trung Quốc đăng tải bài viết nhận định, mặc dù luận điệu và thái độ của Mỹ - Nga rất quyết liệt nhưng cả hai bên đều cho thấy không muốn tình hình leo thang gay gắt và dẫn đến xung đột trực tiếp.
"Nếu Mỹ và Nga không có ý định va chạm trực diện, tại sao máy bay quân sự của hai nước lại xảy ra chạm trán nguy hiểm trên Biển Đen? Mỹ và Nga đã có những cân nhắc, tính toán gì về loạt hành động trước và sau vụ rơi máy bay không người lái?", The Paper đặt vấn đề.
Bài viết chỉ ra rằng, dựa trên quan điểm của Mỹ, hành động của quân đội Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào tình báo chiến trường do Mỹ và NATO cung cấp, vì vậy hệ thống tình báo và trinh sát của Mỹ và NATO, bao gồm cả vệ tinh, máy bay cảnh báo sớm, máy bay tác chiến điện tử và máy bay không người lái,... đã và đang hoạt động ở Biển Đen cũng như xung quanh Ukraine. Lần này nó quá gần khu vực nhạy cảm Crimea, điều này cho thấy cân nhắc chính của Mỹ có thể là cung cấp thông tin tình báo chiến trường rõ ràng hơn cho các hoạt động quân sự trong tương lai ở Ukraine, đặc biệt là các hoạt động quân sự tại khu vực Crimea.
Ngoài ra, Mỹ vẫn hành động như vậy dù biết chắc chắn Nga sẽ phản ứng dữ dội. Nguyên nhân có thể do bế tắc của cuộc xung đột Nga-Ukraine và sự tiêu tốn của các nước châu Âu, ngày càng có nhiều tiếng nói ở châu Âu không muốn can dự sâu vào xung đột, cùng với việc cộng đồng quốc tế cũng ngày càng kêu gọi đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine, vì vậy, các nước châu Âu cần gây sức ép với Nga một lần nữa để duy trì cái gọi là "sự thống nhất" của các nước phương Tây.
Còn theo quan điểm của Nga, việc Mỹ và NATO hỗ trợ tình báo chiến trường cho Ukraine là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến các hoạt động quân sự "không đạt yêu cầu" của Nga. Hiện đang trong giai đoạn quan trọng của cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, Moscow hy vọng sẽ sử dụng sự cố này để cho thấy rằng NATO không thể trực tiếp can thiệp vào cuộc chiến, nếu NATO quá tham gia, Nga sẽ "không ngần ngại tham gia vào một thái độ va chạm quân sự nhất định".
Hoa Vũ (Theo The Paper)
