Một dự thảo ý kiến của tòa án tối cao, dường như là của Thẩm phán đảng bảo thủ Samuel Alito, đã bị rò rỉ và được Politico đăng tải trong bài viết ngày 2/5 (giờ địa phương). Theo tập tài liệu dày 98 trang, Toà án Tối cao có vẻ đang chuẩn bị đưa ra phán quyết có lợi cho Mississippi trong một vụ án liên quan đến quyền phá thai ở trong và sau 15 tuần. Đây được xem là một thách thức trực tiếp đối với việc đảm bảo quyền phá thai được ghi trong hiến pháp Mỹ.
Tài liệu dài 98 trang, bao gồm 118 chú thích cuối trang và phụ lục 31 trang về luật phá thai trong lịch sử của tiểu bang, đã được xuất bản đầy đủ. Trong đó, tài liệu nêu: "Quyền phá thai từ đầu đã là một sai lầm. Lý luận của quyền này biệt yếu và đã gây ra những hậu quả tai hại".
Theo đó, dự thảo nhấn mạnh quyền phá thai cần được đảo ngược và tiếp tục: "Đã đến lúc phải chú ý đến hiến pháp và đưa vấn đề phá thai trở lại cho các đại diện dân cử".
Quyền phá thai, hay còn được biết đến với tên Roe v Wade, là quyết định của tòa án bảo vệ quyền được phá thai ở Mỹ cho đến thời điểm thai nhi có thể sống được bên ngoài tử cung, được nhiều người coi là khi thai được 24 tuần. Phán quyết này được đưa ra vào năm 1973, là một trong những phán quyết gây tranh cãi nhất trong lịch sử Mỹ và đã phải chịu nhiều thách thức pháp lý trong suốt nhiều năm nhưng đến nay vẫn tồn tại.
Theo dự thảo, ý định huỷ bỏ quyền phá thai được đưa ra khi tòa án bỏ phiếu và chỉ ra rằng đa số thẩm phán đồng quan điểm với ông Alito. Theo Politico, 4 thẩm phán khác do đảng Cộng hòa bổ nhiệm đã ủng hộ quyết định huỷ bỏ quyền phá thai, có nghĩa là đã có ít nhất 5 phiếu ủng hộ việc này trong số 9 thẩm phán của Toà án.
Sau một cuộc bỏ phiếu như vậy, một thẩm phán sẽ được chỉ định theo ý kiến đa số. Người này sẽ viết bản thảo, bản thảo sau đó được lưu hành và có thể chỉnh sửa. Các thẩm phán có thể thay đổi ý kiến hoặc thậm chí thay đổi phiếu bầu, trước khi có phán quyết cuối cùng của tòa án, dự kiến sẽ diễn ra trong vài tháng tới.
Được biết, vụ rò rỉ dự thảo của Toà án Tối cao là điều cực kỳ hiếm gặp. Phóng viên của Guardian đã gọi vụ việc này là "đặc biệt và chưa từng có" và nói rằng đây sẽ là "phi vụ vi phạm an ninh tồi tệ nhất" trong lịch sử của tòa án.
Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra người làm rò rỉ thông tin, có thể một thư ký thẩm phám tự do hy vọng sẽ gây áp lực dư luận lên tòa án cho tới một người bảo thủ muốn giảm bớt ảnh hưởng của quyết định. Nhưng tất cả những dự đoán này vẫn chỉ là giả thuyết và không ai biết được người đứng sau vụ rò rỉ là ai.
Trang Scotusblog, một trang web phân tích và tin tức có uy tín, nhận xét: "Không thể cường điệu hóa cơn địa chấn mà vụ việc này có thể gây ra bên trong tòa án, bao gồm cả sự mất lòng tin giữa các thẩm phán và nhân viên. Vụ rò rỉ này là tội lỗi nặng nề nhất, không thể tha thứ".
Thông tin về vụ rò rỉ đã gây ra một làn sóng phẫn nộ ở những người ủng hộ quyền phá thai. Một phóng viên của BuzzFeed đã đăng một đoạn video ghi lại cảnh khoảng 200 người biểu tình bên ngoài tòa án đang hô vang các khẩu hiệu như "phá thai là chăm sóc sức khỏe" và "cơ thể của tôi, sự lựa chọn của tôi".
Trong khi đó, các đảng viên Đảng Dân chủ cho rằng việc đảo ngược quyền phá thai sẽ là một thảm họa. Trong đó, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer đã đưa ra một tuyên bố chung nói rằng động thái đảo ngược quyền phá thai có thể là "một trong những quyết định tồi tệ và gây tổn hại nhất trong lịch sử hiện đại".
Đồng thời, quyền phá thai cũng một lần nữa trở thành vấn đề nóng được các chính trị gia đưa ra để chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới. Ông Christie Roberts, giám đốc điều hành chiến dịch thượng viện của đảng Dân chủ, chia sẻ: "Vào thời điểm quan trọng này, chúng ta phải bảo vệ và mở rộng đa số Thượng viện của đảng Dân chủ với quyền xác nhận hoặc bác bỏ lựa chọn của các thẩm phán của Tòa án Tối cao".
Dù vậy, cần lưu ý rằng phiếu bầu về vấn đề quyền phá thai trong Toà án Tối cao có thể thay đổi. Nhưng nếu Tòa án Tối cao ra phán quyết theo những gì được tiết lộ trong dự thảo thì hậu quả kéo theo sẽ rất nhanh chóng và nghiêm trọng.
Theo Guardian, Quốc hội Mỹ chưa bao giờ công nhận quyền phá thai, việc đảo lộn quyền này có nghĩa là các bang riêng lẻ có thể ngay lập tức đưa ra quyết định của riêng mình trong tương ai, khoảng 26 bang trong số đó sẽ nhanh chóng làm như vậy. Điều đó có nghĩa là phụ nữ ở các bang này sẽ ngay lập tức phải đối mặt với những hạn chế nghiêm trọng về khả năng phá thai và Mỹ sẽ trở thành một trong 4 quốc gia duy nhất huỷ bỏ quyền phá thai trong gần 30 năm.
Minh Hạnh (Theo The Guardian)
