Vào ngày 8/12/2021, một vụ ám sát đã được thực hiện nhằm vào một chính trị gia Ukraine giữa thanh thiên bạch nhật bên ngoài Văn phòng Thứ trưởng, trên Đại lộ Yavornytsky ở Dnipro. Vũ khí là khẩu súng trường tấn công AK-74 được điều khiển từ xa, đặt trong một chiếc Opel Astra đang đậu.
Những người xung quanh nghe thấy nhiều tiếng nổ lớn khi đạn được bắn ra và chiếc xe sau đó bốc cháy. Mục tiêu may mắn không bị thương.
Ông Robert Bunker, một chuyên gia chống khủng bố, đồng thời là Giám đốc Nghiên cứu & Phân tích tại C / O Futures, cho biết: “Toàn bộ vụ việc có vẻ như đã bị lật tẩy. Chỉ có một vài phát đạn được bắn, có thể là do vũ khí bị kẹt và thủ phạm đang ở ngay gần nơi xảy ra vụ án, dẫn đến việc anh ta bị bắt giữ sau đó”.
Sự kiện này làm gợi nhớ đến vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Iran Mohsen Fakhrizadeh năm 2020. Nhà khoa học này rõ ràng đã bị sát hại bởi một loạt đạn từ vũ khí điều khiển từ xa trong một chiếc ô tô đang đậu, sau đó bị phá hủy bởi một quả bom. Cuộc tấn công được cho là do các đặc vụ Mossad thực hiện, người đã điều khiển vũ khí thông qua liên kết vệ tinh, mặc dù ý kiến này còn nhiều tranh cãi.
Trong vụ việc Ukraine, thiết bị dường như đã được chế tạo tại nhà. Súng trường tấn công rõ ràng là nhằm mục tiêu với động cơ servo chạy bằng pin và được trang bị một con trỏ laser để hỗ trợ nhắm mục tiêu. Người điều khiển đã điều khiển nó thông qua điện thoại thông minh, và khoảng cách gần của anh ta cho thấy anh ta cần phải ở trong tầm nhìn để giám sát cuộc tấn công.
Chiếc xe cũng chứa một thiết bị nổ tự chế, cũng được kích hoạt bằng điện thoại, có lẽ nhằm mục đích thiêu rụi chiếc xe và tiêu hủy bằng chứng. Ông Bunker nghi ngờ rằng cuộc tấn công có thể đã thất bại do thiết bị này được kích hoạt quá sớm, phá huỷ vũ khí điều khiển từ xa, nhưng đây chỉ là suy đoán.
“Còn quá sớm để thực sự biết điều gì đã xảy ra vào thời điểm này”, ông Bunker nói.
Ông Bunker trước đó đã thực hiện một nghiên cứu vào năm 2016 cho Quân đội Mỹ về cách thức hoạt động từ xa của súng trường và súng máy đã được những kẻ khủng bố và quân nổi dậy sử dụng ở Trung Đông. Các loại vũ khí này lần đầu tiên được Quân đội Syria Tự do sử dụng trong và xung quanh Aleppo, nhưng sau đó đã lan sang các lực lượng dân quân Shia và các chiến binh người Kurd ở Iraq, và các nhóm khác bao gồm cả Nhà nước Hồi giáo. Chúng bao gồm các thiết bị thô sơ, vận hành bằng dây cáp cho đến các thiết bị tinh vi trên robot.
Ông Bunker nói: “Vũ khí được điều khiển từ xa thường không được biết đến rộng rãi trước khi Mohsen Fakhrizadeh bị ám sát vào tháng 11/ 2020, khi truyền thông tập trung vào một khẩu súng robot AI được sử dụng”.
Trong khi tranh cãi về việc liệu một loại vũ khí tương tự được sử dụng trong vụ ám sát Fakhrizadeh hay không, ông Bunker coi đó là một sự kiện mang tính bước ngoặt khiến những người khác, có thể bao gồm cả những thủ phạm ở Ukraine, nảy sinh ý tưởng áp dụng.
Ông Bunker chắc rằng vụ việc ở Iran đã truyền cảm hứng cho phương pháp tấn công trong vụ mới đây ở Ukraine. Một nghi phạm đã bị lực lượng phản ứng nhanh của cảnh sát Ukraine bắt giữ hai ngày sau sự kiện này.
Một nghi phạm đã bị đơn vị phản ứng nhanh của cảnh sát Ukraine bắt giữ hai ngày sau vụ việc . Một cuộc đột kích vào căn hộ của anh ta đã phát hiện thiết bị chế tạo bom, một khẩu súng ngắn, đạn AK-74 và thiết bị điện tử. Nghi phạm giấu tên đã bị giam giữ với cáo buộc “Chuẩn bị cho hành vi giết người được tính toán trước”.
Mục tiêu ám sát được cho là Yuriy Simonov – cấp phó và lãnh đạo chi nhánh địa phương của đảng "Liên minh Dân chủ vì Cải cách" (UDAR). Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong khu vực, vụ ám sát có thể sẽ khiến tình hình thêm hỗn loạn.
Tuy nhiên, theo các bản tin địa phương, văn phòng công tố tin rằng "lý do của vụ ám sát là các món nợ của đối tượng”. Nói cách khác, ông ta trở thành mục tiêu của bọn côn đồ vì mắc nợ chúng.
Simonov đã cảm ơn cảnh sát song nhấn mạnh rằng: “Tôi muốn làm rõ rằng tôi loại trừ bất kỳ động cơ nào liên quan đến các hoạt động tài chính, bởi vì tôi không có bất kỳ khoản nợ nào với bên thứ ba. Tôi cho rằng nỗ lực đó được thực hiện vì các hoạt động xã hội và chính trị của tôi”.
UDAR có lập trường chống tham nhũng mạnh mẽ ở Ukraine, nơi tội phạm có tổ chức đang lan tràn, có mặt khắp mọi nơi. Tổ chức này không chỉ kiểm soát các doanh nghiệp tội phạm như buôn bán ma túy, vũ khí bất hợp pháp mà còn nhiều doanh nghiệp hợp pháp. Các nhóm tội phạm cũng có quan hệ chặt chẽ với các tầng lớp chính trị.
Theo Chỉ số tội phạm có tổ chức toàn cầu , các nhóm theo kiểu mafia ở Ukraine nắm giữ ảnh hưởng chính trị sâu rộng và được cho là có quyền truy cập vào nhiều cấp của nhà nước.
Năm 2017, Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine đã truy tố quan chức thuế hàng đầu của nước này với cáo buộc ông này đã chi tiêu khoảng 75 triệu USD. Một báo cáo năm 2019 về tội phạm ở Ukraine lưu ý "các cơ quan nhà nước đáng lẽ phải 'thượng tôn pháp luật' thì lại thường cấu kết với bọn tội phạm để lách luật". Vì vậy, không chỉ có người Nga mà các chính trị gia Ukraine cũng lo sợ bị ám sát.
Việc sử dụng vũ khí điều khiển từ xa của các nhóm phi nhà nước cũng như các tổ chức nhà nước trên toàn thế giới có nhiều khả năng gia tăng. Những vũ khí như vậy có thể dễ dàng thực hiện bước nhảy vọt từ điều khiển từ xa sang tự động.
Được liên kết với công nghệ như nhận dạng khuôn mặt, một sát thủ có thể để lại vũ khí tại chỗ để tự động thực hiện một cuộc tấn công và tự hủy trong khi họ rời khỏi đất nước. Trong khi các nhóm như Mossad sẽ có thể thực hiện các hoạt động như vậy với độ chính xác kỹ thuật cực lớn, các băng đảng xã hội đen cũng có thể thực hiện hoạt động tương tự với phiên bản vũ khí tự tạo riêng, đặt ra một thách thức mới cho các cơ quan an ninh.
Mộc Miên (Theo Forbes)
