(ĐSPL) - Cá? chết đột ngột của 6 công nhân do nổ khí hầm lò tạ? mỏ than Uông Bí, Quảng N?nh vào sáng ngày 16/1 kh?ến dư luận vô cùng đau xót. Vấn đề an toàn lao động trong các khu mỏ một lần nữa được đặt ra bức th?ết.
Cũng l?ên quan đến ngành kha? khoáng, mớ? đây một số l?ệu được công bố có tớ? 60\% g?ấy phép kha? khoáng ở các tỉnh phía Bắc được bán lạ? cho ngườ? Trung Quốc. Vớ? những thông t?n đáng suy ngẫm l?ên t?ếp từ ngành kha? khoáng thờ? g?an qua, nh?ều chuyên g?a cho rằng, đây chính là bộ mặt thực của k?ểu “ăn xổ?, ở thì” tồn tạ? từ lâu trong ngành này và g?ờ là lúc cần phả? chấn chỉnh.
| Kha? thác khoáng sản tràn lan không k?ểm soát v?ệc cấp g?ấy phép dễ dẫn đến nh?ều hậu quả ngh?êm trọng - (Ảnh m?nh họa). |
Cấp g?ấy phép tràn lan k?ểu tư duy nh?ệm kỳ
Tạ? hộ? nghị đố? thoạ? g?ữa bộ Tà? nguyên và Mô? trường (TN&MT) vớ? 120 doanh ngh?ệp kha? thác khoáng sản phía Nam d?ễn ra tạ? Đà Nẵng vào ngày 17/1, ông Nguyễn Văn Thuấn - Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và khoáng sản (bộ TN&MT) khẳng định, nh?ều g?ấy phép kha? khoáng đã được bán cho doanh ngh?ệp Trung Quốc.
Theo thống kê của năm 2010 cho thấy, cả nước có đến 5.000 g?ấy phép kha? khoáng được cấp cho hơn 2.000 doanh ngh?ệp. Thế nhưng, rất nh?ều doanh ngh?ệp sau kh? có g?ấy phép kha? khoáng đã tìm cách bán lạ? cho đố? tác khác. “Đơn cử, như ở phía Bắc có đến hơn 60\% mỏ có “dấu vết” của các doanh ngh?ệp đến từ Trung Quốc. Ngườ? Trung Quốc gần như đứng đằng sau đ?ều hành v?ệc kha? khoáng của chúng ta” - lờ? ông Thuấn nó?.
Tạ? hộ? nghị đố? thoạ? này, t?ến sĩ Nguyễn Văn Ban, nguyên Trưởng ban Nhôm - T? tan, Tổng công ty Khoáng sản V?ệt Nam cho b?ết: Tình trạng xuất lậu quặng đang là vấn đề trầm trọng, gây nhức nhố?. Tình trạng này xảy ra qua nh?ều tuyến khác nhau, không chỉ có đường bộ mà còn đường sông, các tuyến đường t?ểu ngạch.
Cũng l?ên quan đến công tác cấp phép kha? thác và quản lý, theo số l?ệu chúng tô? nắm được, tính đến thờ? đ?ểm tháng 5/2013, cả nước có 79 g?ấy phép thăm dò khoáng sản do bộ TN&MT cấp; 503 g?ấy phép kha? thác khoáng sản do các cơ quan Trung ương cấp còn đang hoạt động và 4.200 g?ấy phép do UBND các tỉnh, thành cấp đang có h?ệu lực.
Nh?ều chuyên g?a cho rằng, v?ệc cấp phép h?ện nay là quá tràn lan dẫn tớ? không k?ểm soát được hoạt động kha? khoáng. Số lượng g?ấy phép được cấp nh?ều như vậy nhưng theo ông Lạ? Hồng Thanh, Cục trưởng cục K?ểm soát hoạt động khoáng sản (bộ TN&MT), chỉ khoảng 30-40\% số doanh ngh?ệp (DN), tổ chức và cá nhân kha? thác khoáng sản báo cáo định kỳ. Song ngay cả thông t?n trong báo cáo cũng chưa đầy đủ, chưa chính xác. Bở? vậy, Nhà nước không k?ểm soát được sản lượng kha? thác thực tế của DN, đồng nghĩa vớ? v?ệc không nắm được thực trạng tà? nguyên khoáng sản, nguồn lực phát tr?ển đất nước.
Bàn về vấn đề này, ông Nguyễn Trọng Quang, G?ám đốc công ty kha? thác quặng Hồng Thanh ở Tuyên Quang cho b?ết, đa số các dự án kha? thác khoáng sản chủ yếu do địa phương cấp phép, nhưng khả năng quản lý g?ám sát của địa phương lạ? rất yếu nên doanh ngh?ệp dễ bề “lách luật”. Theo ông Quang thì h?ện nay có doanh ngh?ệp kha? thác tạ? địa phương mỗ? năm chỉ nộp ngân sách 5 tỷ đồng, nhưng con đường đ? qua khu mỏ đó thì bị hỏng nặng, tỉnh phả? bỏ số t?ền gấp nh?ều lần để sửa chữa. V?ệc cấp phép ồ ạt và quản lý buông lỏng là vấn đề gây nhức nhố? h?ện nay tạ? nh?ều địa phương.
Trao đổ? vớ? PV báo Đờ? sống và pháp luật, chuyên g?a k?nh tế Lê Đăng Doanh cho rằng: “Có vấn đề lợ? ích nhóm trong kha? thác khoáng sản. BộTN&MT cấp phép ít nhưng địa phương cấp phép nh?ều. Đặc b?ệt, nh?ều mỏ, nếu xét về tổng thể là mỏ lớn, phả? được Trung ương đồng ý, nhưng ngườ? ta “lách luật” bằng cách ch?a nhỏ ra để địa phương cấp. Năng lực g?ám sát yếu, pháp luật chưa hoàn th?ện đang làm cho tà? nguyên chảy vào tú? một nhóm ngườ? chứ không phả? là tất cả. Kha? thác khoáng sản vừa làm cho ngườ? dân phả? chịu ô nh?ễm mô? trường, đó? nghèo, trong kh? tà? nguyên bị lấy đ? thì kha? thác để làm gì, cho a?"?
T?ền chảy vào tú? a?!?
Ông Ma? Xuân Hùng, Phó Chủ nh?ệm Ủy Ban k?nh tế của Quốc hộ? cho b?ết, sau kh? khảo sát ở nh?ều nơ? kha? thác khoáng sản, các đạ? b?ểu Quốc hộ? nhận thấy, ở đâu có hoạt động kha? thác khoáng sản thì ở đó mô? trường bị tàn phá, hạ tầng yếu kém dần và đờ? sống ngườ? dân nghèo đó?”.
Trong kh? đó, theo nh?ều chuyên g?a, kha? thác khoáng sản lạ? là ngành k?nh tế thu lợ? nhuận lớn. T?ền đang chảy vào tú? một số ngườ?, trong kh? đó tà? nguyên là nguồn lợ? chung để phát tr?ển đất nước. Vì vậy, theo ý k?ến của các chuyên g?a, nên thống nhất v?ệc quản lý tà? nguyên khoáng sản về một mố?. “V?ệc gì cũng cần một đầu mố?, một cơ quan và ngườ? đứng đầu phả? có trách nh?ệm. V?ệc quản lý này phả? g?ao cho bộ TN&MT".
Đạ? b?ểu Quốc hộ? Nguyễn Thị Khá cho rằng, tình trạng bán lạ? g?ấy phép cho công ty nước ngoà? cần th?ết phả? được quản lý chặt. Trước mắt, những trường hợp mua bán trên cần xem xét lạ? v?ệc cấp phép có được cụ thể hay không? Có phả? là nhu cầu đúng đắn, cấp th?ết của doanh ngh?ệp hay không? Hay những doanh ngh?ệp chỉ vì quen b?ết mà không đúng chức năng vẫn được cấp g?ấy phép rồ? bán lạ? cho ngườ? khác. Tức là phả? thanh tra rõ ràng v?ệc này, không thể để xảy ra tình trạng tà? nguyên từ nguồn lợ? của đất nước thành tà? sản của một hay và? cá nhân rồ? tha hồ buôn bán, đổ? chác. “Tô? cho rằng, k?nh doanh kha? thác k?ểu như vậy phả? có các đ?ều k?ện đáp ứng như chức năng, máy móc trang th?ết bị và các đ?ều k?ện đảm bảo an toàn lao động. Còn cơ quan chức năng không làm đúng, đủ các thủ tục thì ngườ? lao động phả? chịu hậu quả”.
Trong vụ nổ làm 6 công nhân bị chết tạ? Uông Bí, Quảng N?nh đã bộc lộ ra nh?ều vấn đề. Trước hết đó là mặt công nghệ, v?ệc sử dụng công nghệ quá lạc hậu kh?ến ngườ? công nhân luôn đố? mặt vớ? rủ? ro cao. Thật đau lòng nếu nguyên nhân dẫn đến ta? nạn thực sự bắt nguồn từ v?ệc băng chuyền cọ xát phát lửa?
Do đó, đạ? b?ểu Quốc hộ? Nguyễn Thị Khá quan ngạ?, “cấp phép rồ? không k?ểm soát, không thanh tra kh? hậu quả xảy ra mớ? khắc phục là vô cùng nguy h?ểm. Vậy nên, phả? xem xét hoạt động cấp phép có buông lơ? hay không. V?ệc th?ếu k?ểm tra, th?ếu trách nh?ệm thì cơ quan chức năng ở đâu? Từ trước tớ? nay chúng ta làm theo k?ểu không k?ểm tra, cấp phép rồ? ngườ? cấp không chịu trách nh?ệm, dễ dã? nên cấp cho nhanh. Cấp g?ấy phép không đúng đố? tượng, ngành nghề thì chắc chắn đằng sau đó phả? có nh?ều vấn đề l?ên quan.
“Phả? quy định trách nh?ệm cụ thể của từng ngành nghề, phân công trách nh?ệm cụ thể, ngh?êm túc. Kh? tăng cường trách nh?ệm thì vấn đề thanh k?ểm tra sẽ tốt, còn nếu xử lý ở cá? "đuô?" thì mọ? chuyện đã xảy ra rồ? sẽ rất khó khắc phục", bà Khá nhấn mạnh.
"K?nh tế có thể khắc phục nhưng tính mạng con ngườ? thì không" Theo bà Khá, vấn đề cấp phép nhưng không k?ểm tra đôn đốc, ta? nạn lao động xảy ra, gây hậu quả ngh?êm trọng, về vấn đề k?nh tế, có thể khắc phục được nhưng tính mạng con ngườ? thì không thể. Do đó, cơ quan quản lý Nhà nước ngày càng phả? đ? vào thực chất hơn, làm đúng chức năng của mình. Nếu không làm đúng để xảy ra thất thoát, mất mát, chết ngườ? thì phả? quy trách nh?ệm để xử lý. Nếu ta quản lý chặt, quản lý tốt thì sẽ tốt. Chứ để tình trạng xuất khẩu khoáng sản chính ngạch là một phần mà t?ểu ngạch là chính thì rõ ràng quản lý yếu và đương nh?ên có nh?ều hậu quả ngh?êm trọng. |
Như Hả? - Thu Dương
