Những ngày gần đây, chúng tôi liên tục nhận được những cuộc điện thoại kêu cứu của người dân thôn Nghĩa Kỳ, xã Vĩnh Hòa (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) về tình trạng các tàu hút cát liên tục lấn vào sát bờ hút cát. Thực trạng này đã khiến bờ sông Mã đoạn chẩy qua địa phận trên bị sạt lở, cuốn đi nhiều diện tích đất bãi bồi, đất sản xuất và hoa màu.
Theo phản ánh của người dân, mỗi ngày hàng chục tàu hút cát đua nhau rúc vào bờ hút cát. Hết cát họ hút cả đất, cả bùn khiến bờ sông vỡ sâu hàng chục mét cuốn hết đất sản xuất của người dân ra sông. Tình trạng sạt lở diễn ra liên tục trong mấy ngày, cho đến hiện tại, đã sạt vào đến đất cơ bản của nhiều hộ gia đình.
Có mặt tại hiện trường, PV ghi nhận được hình ảnh hàng chục tàu hút cát đang hoạt động rầm rộ. Các tàu đều đua nhau rúc vào tận bờ để khai thác. Dọc theo bờ tả sông Mã đoạn qua xã Vĩnh Hòa, các vết tích của tình trạng sạt lở mới cũ kéo dài hàng km, trong đó có vết sạt lở mới dài đến cả trăm mét, sâu hàng chục mét và tạo vách taluy đứng cao từ 3 đến 5 mét. Không những thế, các vết nứt dài hàng chục mét trên ruộng cũng đang sẵn sàng đổ ập xuống lòng sông bất kỳ lúc nào.
Chỉ vào những vết nứt đang chực đổ xuống, bà V.T.K - người dân thôn Nghĩa Kỳ bức xúc: Hàng ngày các thuyền liên tục rúc vào bờ để hút cát, vì thế sông mới bị lở nhanh như vậy. Chỉ có một đêm mà sạt vào mấy chục mét bãi, những vết nứt này may thì cũng chỉ chịu được hết đêm nay. Cứ đà này cũng không mấy lúc mà đất của dân cũng bị “nuốt” hết, thuyền cứ rúc vào bờ hút rỗng lòng sông đi như vậy thì bãi bờ nào chịu được.
Ông T.Đ.T- người có đất canh tác cũng chỉ tay vào phần đất lở xót xa: “Đây đều là đất canh tác của nhà tôi. Trước đây gia đình tôi được chia 50m chiều ngang còn chiều dọc thì theo bãi bồi, bãi đến đâu thì canh tác đến đấy. Bây giờ sạt lở như vậy, phần đất nhà tôi giờ cũng thành sông rồi, nếu chính quyền không sớm có biện pháp thì chẳng mấy chốc mà ruộng của người dân cũng trôi hết”.
Cũng vừa bị cuốn trôi hàng sào đất bãi bồi, vợ ông T.Đ.L chia sẻ: “Nhà tôi trước đây cũng được xóm chia đất, theo đó thẳng bãi sông thuộc nhà nào thì nhà đó làm để giữ đất cho làng. Khi họ về đây hút cát thì chúng tôi cũng kệ vì họ được phép hút. Nhưng giờ hết cát thì họ hút vào tận trong bờ, họ nói đó là mỏ của họ. Chúng tôi cũng không biết là mỏ của họ đến đâu nên cũng chẳng biết làm thế nào, chỉ thấy mỗi năm ruộng bãi lại trôi xuống dòng sông một ít, gần hết bãi rồi…”.
Trao đổi những vấn đề trên với doanh nghiệp khai thác cát trên địa bàn, đại diện Công ty TNHH Minh Chung khẳng định: “Đất bãi bồi người dân đang canh tác trồng ngô là đất thuộc diện tích mỏ. Mỏ có bản đồ, có tọa độ, có giấy phép…”.
Trao đổi về nội dung phản ánh của người dân và thực trạng trên với ông Nguyễn Văn Truy - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hòa, ông Truy khẳng định: Hiện tại trên địa bàn có một mỏ cát số 18 của Công ty TNHH Minh Chung và 1000m2 là đuôi của mỏ số 54 ở xã bên cạnh. Khi dân phản ánh thì chúng tôi xuống nhưng không có phát hiện họ đang khai thác trong bờ, có sạt lở một số đoạn.
“Vấn đề sạt lở thì liên quan đến nhiều yếu tố, vì đây là hợp lưu của 2 sông (sông Bưởi và sông Mã). Một bên sông đã kè, mà hút cát ở giữa sông thì đương nhiên bên này sẽ sạt lở. Khi dân phản ánh xã cũng đã cắt cử lực lượng để trông coi và quản lý. Có vấn đề là phải báo cáo về công an huyện ngay, huyện cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo… Chúng tôi cũng đã có kiến nghị xin được đầu tư tuyến kè bờ sông và tỉnh cũng đã đưa vào nghị quyết...”, ông Truy cho biết thêm.
Tuy nhiên, theo quan sát của PV, tại tả ngạn sông Mã đoạn qua thôn Nghĩa Kỳ thì hiện tượng sạt ở bờ sông không chỉ mới xảy ra mà đã xẩy ra nhiều năm nay, nhiều lần. Có những đoạn sạt lở tạo thành những mái taluy cao 4 - 5m và có nhiều vết nứt trên ruộng bãi, có thể ập xuống bất cứ khi nào. Nguy hiểm vậy nhưng lại không có bất kỳ tấm biển cảnh báo cho người dân.
Trước tực trạng trên, kính đề nghị cơ quan, ban ngành chức năng tại địa phương và tỉnh Thanh Hóa cần sớm vào cuộc kiểm tra, đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân sạt lở và sớm có biện pháp khắc phục, đảm bảo quyền lợi và an toàn cho người dân địa phương.
Chúng tôi tiếp tục thông tin đến bạn đọc.
Lâm Ngọc
