Đứng trước tượng đà? các vị danh tướng trên thế g?ớ? công chúng thường hướng sự ngưỡng mộ về những ch?ến dịch và trận đánh nổ? t?ếng , những mưu kế và vũ khí lợ? hạ? kh?ến đố? phương bị khuất phục. Vớ? tên tuổ? Võ nguyên G?áp thì tà? năng quân sự lỗ? lạc chỉ mớ? là bề nổ? dễ nhận b?ết từ bên ngoà?. Đ?ều quan trọng hơn đóng va? trò như nền tảng và cộ? nguồn nuô? dưỡng tà? năng đó lạ? là chất CON NGƯỜI hay tính NHÂN VĂN trong ông.
Tính nhân văn vốn là một truyền thống ứng xử của dân tộc V?ệt Nam. Vị Đạ? tướng nhân dân chưa từng được đào tạo qua một trường quân sự chính quy nào nhưng ngay từ thuở n?ên th?ếu đã thấm nhuần đạo lý yêu nước “đem đạ? nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo”.
Trong ch?ến tranh làm sao tránh khỏ? đau thương và mất mát. Nhưng l?ệu có mấy danh tướng trăn trở ngày đêm để làm sao g?ành được thắng lợ? mà vẫn t?ết k?ệm tớ? từng g?ọt máu đào của ch?ến sĩ ? Ở Võ nguyên G?áp lòng yêu nước, k?ên trung vớ? lý tưởng phụng sự Dân tộc và phẩm chất quý trọng xương máu của ch?ến sĩ đã hòa quyện vớ? trí tuệ quân sự lỗ? lạc một cách nhuần nhuyễn, góp phần hình thành nên phong cách cầm quân độc đáo, đó là b?ết NHẪN.
Thánh Gandh? có lần nó?: "nhẫn nhục ví như không khí , chẳng b?ết chống trả, nhưng có khả năng vô h?ệu hóa những quả đấm của kẻ bạo tàn”.Phả? có bản lĩnh như thế nào mớ? có thể ra lệnh vượt ngàn trùng h?ểm nguy để lạ? rút pháo ra kh? tưởng như đã có thể sẵn sàng tấn công căn cứ đ?ểm Đ?ện B?ên Phủ. Phả? là ngườ? h?ểu bản chất sự vật tớ? mức sâu sắc tột cùng và có đủ phẩm chất cá nhân về lòng thương yêu ch?ến sĩ của mình mớ? có thể đ?ềm tĩnh và tỉnh táo để tránh hy s?nh xương máu to lớn mà không đem lạ? ch?ến thắng tưởng như đã trong tầm tay.
Trong cuộc đờ? cầm quân, Đạ? tướng đã nh?ều lần làm vô h?ệu hóa những quả đấm từ phía đố? phương bằng chữ NHẪN hay nó? đúng vớ? bản chất sự v?ệc hơn là bằng thá? độ khoan dung, độ lượng, đ?ềm tĩnh và tỉnh táo vốn có của mình. V?ệc hoãn b?nh để kéo pháo ra ở Đ?ện B?ên chỉ là một m?nh chứng trong rất nh?ều m?nh chứng s?nh động.
Nhẫn để chờ thờ? cơ nhưng kh? hành động thì khẩn trương, quyết l?ệt theo t?nh thần của tờ quân lệnh ngày nào “thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa … quyết ch?ến và quyết thắng!”. Đó mớ? là phong cách Võ nguyên G?áp.
Chất CON NGƯỜI (v?ết bằng chữ hoa) của Đạ? tướng được hòa quyện vớ? những nét VĂN HÓA t?nh hoa kết hợp g?ữa phương Đông và phương Tây.
Đạ? tướng là ngườ? am h?ểu nghệ thuật dùng b?nh của Lý thường K?ệt, Trần Hưng Đạo, Ngô Quyền ... từ truyền thống dân tộc, nắm vững b?nh pháp Tôn Tử của Trung Hoa nhưng cũng dùng t?ếng Pháp, Hoa, Anh … để g?ao t?ếp đố? ngoạ? và học hỏ? nghệ thuật quân sự của các nước trên thế g?ớ?.
Ít ngườ? được chứng k?ến Đạ? tướng kh? rảnh rỗ? vẫn tự chơ? P?ano những bản nhạc của Chop?n hay Tra?copxk?… và trong đờ? thường là một ngườ? chồng, ngườ? ông, ngườ? cha và ngườ? bạn rất mực tận tụy, chân thành, chu đáo và h?ền từ.
Ông là ngườ? được g?ớ? văn nghệ sĩ, khoa học gần gũ? để gử? gắm tâm tư những kh? khó khăn, khúc mắc. Và không phả? ngẫu nh?ên những đố? thủ một thờ? trong ch?ến tranh đã lấy làm hãnh d?ện được làm "kẻ thù danh dự” (Honorable Enemy) của ông.
Và chúng ta, các thế hệ hậu s?nh hãy rút ra những bà? học quý báu từ tính NHÂN VĂN của ông để lấy đó làm nền tảng, làm nguồn mạch cho mọ? suy nghĩ và hành động.
Một câu hỏ? cho tớ? g?ờ phút này vẫn canh cánh trong tô?: "Vì sao Cụ Hồ đã tặng ông b?ệt danh VĂN “? Phả? chăng cần có VĂN, cần có chất CON NGƯỜI thì VÕ mớ? cao cường để bách ch?ến bách thắng?
T.S Phạm G?a M?nh/VNN
