Sử sách ghi chép lại, Đôn Di Hoàng quý phi là con gái dòng chính của họ Qua Nhĩ Giai thị, thuộc Hoàng kỳ Mãn Châu. Họ này giàu có, phú quý số một, số hai, đứng đầu trong bát đại gia tộc thời nhà Thanh, vì vậy từ khi lọt lòng, Đôn Di Hoàng quý phi đã định sẵn là sẽ nhập cung, ở bên hoàng thượng.
Không lâu sau đó, Qua Nhĩ Giai Thị được Hoàng đế Khang Hy sủng hạnh rồi bà mang thai và được phong là Hòa tần. Bà hạ sinh cho Hoàng đế một công chúa nhưng điều không may mắn là Công chúa qua đời sau khi chào đời một thời gian.
Cú sốc lớn khiến cho Qua Nhĩ Giai Thị vô cùng đau buồn, khổ tâm. Cũng chính ví lý do cơ thể tổn hại nên sau này bà không thể mang thai thêm lần nào nữa. Qua Nhĩ Giai Thị còn trẻ mà đã phải trải qua sự đau đớn cùng cực, Khang Hy rất thương bà. Sau một thời gian, bà được tấn phong làm Hòa Phi.
Năm 1722, Khang Hy băng hà, lúc này Hòa phi 38 tuổi, trong hậu cung của Khang Hy cũng được coi là tương đối trẻ.
Thực tế, lúc đó, các hoàng tử tranh quyền đoạt vị, rất dễ liên lụy đến mẫu thân của mình. Hòa phi địa vị khá cao nhưng không con cái, cho nên đối với các phi tần khác, nàng không có uy hiếp, đối với các hoàng tử lại càng không có bất kỳ cản trở nào, cuộc sống ở nơi hậu cung của Hòa phi cực kỳ an nhàn.
Đến khi Ung Chính kế vị, đối với Hòa phi cũng cực kỳ tôn kính, tôn phong nàng làm Hoàng khảo quý phi. Kỳ lạ ở chỗ, Ung Chính đối với mẹ đẻ quan hệ không quá thân thiết, trái lại đối với Hoàng khảo quý phi lại vô cùng yêu thương, tình như mẹ con ruột thịt.
Tính cách của Hoàng khảo quý phi ôn hòa lại sảng khoái, hoàng đế Ung Chính có tâm sự trong lòng đều có thể tìm nàng để giải tỏa. Nói cách khác, Ung Chính rất tín nhiệm nàng.
Sau, Ung Chính lại hạ lệnh, đưa hoàng tử Hoằng Lịch đến cho Hoàng khảo quý phi nuôi dưỡng, cũng chính là hoàng đế Càn Long sau này. Nhờ vậy, tình cảm của Càn Long và Hoàng khảo quý phi vô cùng gắn bó, thân thiết.
Đến khi Hoàng tử Hoằng Lịch lên ngôi, tức Hoàng đế Càn Long, bà vẫn nhận được các đãi ngộ dưỡng già ở trong cung. Trong lòng Hoàng đế Càn Long luôn biết ơn công dưỡng dục của Qua Nhĩ Giai thị, xem bà như mẹ ruột.
Năm Càn Long nguyên niên, Hoàng tổ Quý phi Qua Nhĩ Giai thị được tôn làm Ôn Huệ Quý thái phi. Năm Càn Long thứ 8, Hoàng đế Càn Long tấn tôn Qua Nhĩ Giai thị làm Ôn Huệ Hoàng quý thái phi. Thọ thần 70 tuổi và 80 tuổi của bà đều được Hoàng đế Càn Long tổ chức hoành tráng và dâng nhiều lễ vật mừng thọ.
Năm Càn Long thứ 33, Ôn Huệ Hoàng quý thái phi qua đời, hưởng thọ 86 tuổi. 2 tháng sau, Hoàng đế Càn Long dâng thụy hiệu cho bà là Đôn Di Hoàng quý phi.
Mộc Miên (T/h)
