Theo thông tin trên tạp chí Tri Thức, khoảng trưa 17/12 (giờ địa phương), một trận động đất mạnh 7,3 độ đã làm rung chuyển thủ đô Port Vila (Vanuatu) trong 30 giây. Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Địa chất Đức cho biết vào khoảng sáng 18/12, nước này tiếp tục hứng chịu trận động đất thứ 2 mạnh khoảng 5,5 độ.
Trong chương trình của hãng tin VBTC, Thủ tướng lâm thời Charlot Salwai đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong 7 ngày, đồng thời áp đặt lệnh giới nghiêm từ 18h đến 6h, ngoại lệ cho các dịch vụ thiết yếu.
Do thông tin liên lạc bị gián đoạn nên đến nay vẫn chưa rõ có bao nhiêu người đã thiệt mạng trong hai trận động đất. Trong một tuyên bố, cảnh sát Vanuatu cho biết có nhiều người thiệt mạng và bị thương nhưng không đưa ra con số cụ thể.
Trong khi đó, theo thông tin từ Hội Chữ thập Đỏ và Chính phủ Vanuatu, tính đến sáng 18/12 đã có ít nhất 14 người thiệt mạng và trên 200 người bị thương. Khoảng 80 người, bao gồm cảnh sát, nhân viên y tế và tình nguyện viên, đã làm việc xuyên đêm, sử dụng máy xúc, cưa cắt bê tông và bất kỳ công cụ nào có thể để tìm kiếm người sống sót.
“Các bệnh viện tại thủ đô đang bị quá tải. Tình trạng thiếu nước sạch và sự gián đoạn thông tin liên lạc đang khiến công tác cứu trợ gặp nhiều khó khăn”, bà Katie Greenwood - Trưởng đại diện Hội Chữ thập Đỏ tại Thái Bình Dương chia sẻ.
Đất đá đè bẹp một chiếc ô tô tại Port Vila. Ảnh: Xinhua/Rex/Shutterstock
Theo Guardian, động đất không phải chuyện hiếm ở Vanuatu - quốc gia cấu thành từ 80 hòn đảo với khoảng 330.000 người sinh sống, tuy nhiên, vào ngày 17/12, nơi đây đã chứng kiến trận động đất mạnh nhất trong nhiều thập niên.
Từ những bức ảnh lan truyền trên mạng xã hội, có thể thấy động đất đã làm sập các tòa nhà, thậm chí có những tòa nhà đè ô tô bẹp dúm phía dưới. Cầu cống bị phá hủy trong khi sạt lở đất vùi lấp một chiếc xe buýt. Một số con đường dẫn đến cảng hàng hải quốc tế cũng bị hư hỏng nghiêm trọng, cản trở hoạt động vận chuyển hàng cứu trợ.
Các phái đoàn ngoại giao của Mỹ, Pháp, Australia, New Zealand và Anh đặt trụ sở tại một tòa nhà 4 tầng ở Port Vila may mắn không ghi nhận trường hợp thương vong nào, dù tầng trệt của tòa nhà nhà này bị sập do động đất. Bộ Ngoại giao Australia xác nhận nhiều công dân nước này đang có mặt tại Vanuatu nhưng không ai bị thương, theo TTXVN.
Ông Glen Craig - Chủ tịch Vanuatu Business Resilience Council - cho biết ít nhất một người đã được kéo khỏi đống đổ nát vào sáng 18/12, lực lượng cứu hộ đang liên lạc với những người mắc kẹt. "Còn khoảng 2-3 người khác trong đó, nhưng tinh thần họ phấn chấn khi biết sẽ được cứu ra ngoài", ông nói thêm.
Được biết, ông Craig đang ở tòa nhà cao nhất thủ đô Port Vila tại thời điểm xảy ra trận động đất đầu tiên. "Thật kinh khủng. Tiếng động như kiểu tàu hỏa lao về phía mình và chỉ có khoảng 5-6 giây (để chạy thoát)", ông nhớ lại. Cũng theo ông Craig, một số khu vực của thủ đô đã bình thường trở lại, mặc dù người dân xếp hàng dài tại các trạm xăng.
Lở đất xảy ra dọc theo Đường Wharf ở Port Vila. Ảnh: Dan Mcgarry
Giữa lúc Vanuatu chưa đánh giá được toàn diện thiệt hại, Australia là một trong những quốc gia đầu tiên triển khai hỗ trợ. Trong sáng 18/12, Australia đã điều hai máy bay quân sự C-17 và C-130 chở theo đội y tế và cứu hộ tới Vanuatu.
Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles khẳng định: “Chúng tôi sẽ hỗ trợ tìm kiếm người bị nạn và cung cấp các nhu yếu phẩm cần thiết”.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Australia Penny Wong cho hay Australia sẽ cử một đội y tế khẩn cấp và các đơn vị tìm kiếm cứu nạn đô thị tới Vanuatu. Một đường dây nóng đã được thiết lập để giúp đỡ những công dân Australia gặp nạn trong động đất.
“Chúng tôi sẽ cung cấp mọi sự viện trợ cần thiết. Tôi từng nói với người dân Vanuatu rằng các vị là gia đình và Australia có mặt ở đây để giúp đỡ”, bà Wong chia sẻ.
Cũng trong ngày 18/12, Phó thủ tướng New Zealand Winston Peters tuyên bố nước này sẵn sàng cung cấp trợ giúp y tế, quốc phòng và nhân đạo cho Vanuatu.
“Chúng tôi dự kiến cử một máy bay do thám quân sự bay qua Vanuatu vào sáng nay để giúp đánh giá thiệt hại do trận động đất. Chúng tôi cũng đề nghị gửi một đội tìm kiếm cứu nạn đô thị và hàng cứu trợ đến Vanuatu vào cuối ngày hôm nay, sau khi sân bay ở Port Vila mở cửa trở lại”, ông Peters nói.
Trao đổi với RNZ, ông Peters nhấn mạnh việc New Zealand và các quốc gia khác chung tay giúp đỡ Vanuatu là điều quan trọng.
Trong khi đó, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon chia sẻ trong bài đăng trên nền tảng X (trước đây là Twitter) rằng ông luôn nghĩ về người dân Vanuatu. "Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tình hình và sẵn sàng vào cuộc", ông viết.
Người dân vội vàng tháo chạy khi động đất xảy ra. Nguồn clip: Guardian
Pháp cũng đang hợp tác với Australia và New Zealand để phối hợp ứng phó thảm họa. "Rất nhiều nạn nhân, các chuyến bay bị đình chỉ, thông tin liên lạc bị cắt, không có nước hoặc điện, chúng tôi đang tổ chức cứu trợ", ông Jean-Baptiste Jeangene Vilmer - Đại sứ Pháp tại Vanuatu và Quần đảo Solomon, đăng trên mạng xã hội.
Theo Báo cáo Rủi ro thế giới thường niên, Vanuatu là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất thế giới trước những thảm họa thiên nhiên như động đất, bão lũ và sóng thần. Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) ước tính khoảng 116.000 người - tương đương 1/3 dân số của Vanuatu - chịu ảnh hưởng nặng nề từ thảm họa.
