Tỷ phú Alexey Mordashov, 56 tuổi, có nhiều cổ phần hơn hầu hết các nhà tài phiệt khác của Nga. Là một trong những người đàn ông giàu nhất nước Nga, giá trị tài sản ròng của ông cao hơn bất kỳ cá nhân nào trong danh sách trừng phạt của EU. Tài sản của ông bao gồm 77% cổ phần tại Severstal PAO, một trong những nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới. Từ lâu, công ty đã phụ thuộc vào nguồn tài chính toàn cầu để tiếp tục hoạt động, tuy nhiên kênh này hiện đang bị đe dọa từ các lệnh trừng phạt từ phương Tây kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Không giống như các nhà tài phiệt khác, những người chấp nhận các biện pháp trừng phạt, ông Mordashov đã quyết định tìm cách vượt qua sự hỗn loạn này.
Ông đã chuyển sang bảo vệ các cổ phần lớn ở phương Tây của mình trong khi thực hiện các bước để đưa kinh doanh sản xuất thép vào các thị trường mới ở châu Á và châu Phi. Ngoài ra, ông cũng đang theo đuổi các miễn trừ pháp lý ở Mỹ và Vương quốc Anh, điều đó sẽ cho phép công ty Severstal thanh toán nợ cho các trái chủ, theo một thông báo mà công ty đã đệ trình lên Sở Giao dịch Chứng khoán London. Tuy nhiên, công ty đã không thể thực hiện biện pháp này kể từ khi các lệnh trừng phạt được áp dụng.
Khi công bố các biện pháp trừng phạt của mình, EU nhận định tỷ phú Mordashov "đang hưởng lợi từ mối liên hệ với những người hoạch định chính sách của Nga". Vương quốc Anh cũng đã theo chân EU trong việc trừng phạt ông Mordashov và một số nhà tài phiệt khác vào ngày 15/3. Động thái này đã giáng thêm một đòn mạnh khiến tài sản của các tài phiệt Nga bị đóng băng và gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh trên khắp châu Âu.
Vào buổi tối mà EU đã trừng phạt ông Mordashov, ông đã đưa ra một tuyên bố nói rằng ông chưa bao giờ can dự vào chính trị và không hiểu việc trừng phạt ông sẽ giúp giải quyết cuộc xung đột Ukraine như thế nào. Không đề cập đến Tổng thống Putin, ông gọi những gì đang xảy ra ở Ukraine là "một thảm kịch cho hai quốc gia anh em" và nói rằng ông hy vọng xung đột sẽ sớm kết thúc.
Được biết, ông Mordashov vốn tự nhận mình là một doanh nhân phi chính trị. Theo một nguồn tin thân cận, ông đã cống hiến phần lớn sự nghiệp của mình để thúc đẩy Nga hướng tới phương Tây. Ông có thể nói thông thạo tiếng Anh và tiếng Đức và từng tham gia quá trình vận động hành lang để đưa Nga gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Ngoài ra, ông cũng từng lãnh đạo một nhóm thương mại thép toàn cầu có trụ sở tại Brussels (Bỉ). Ông còn trả học phí cho 200 nhân viên của mình để đi học kinh doanh ở Anh.
Thế nhưng các biện pháp trừng phạt của phương Tây lại "gộp" ông chung với các nhà tài phiệt như Igor Sechin, giám đốc công ty sản xuất dầu Rosneft của Nga.
Kể từ ngày 18/2, ông Mordashov đã mất khoảng 1/4 tổng số tài sản của mình. Theo ước tính của Bloomberg, con số thiệt hại cụ thể có thể rơi vào khoảng 22 tỷ USD.
Sự nghiệp của tỷ phú Alexey Mordashov nổi bật với thành công của ông trong việc điều hướng sự hỗn loạn thời hậu Liên Xô trong khi nắm bắt thị trường phương Tây và quản lý kinh doanh.
Ông sinh ra ở phía Bắc thủ đô Moscow (Nga). Cha mẹ ông từng làm việc tại một nhà máy thép ở khu vực này. Ông từng nhận được một công việc sau đại học tại nhà máy với tư cách là một nhà kinh tế học và vào năm 1992 ở tuổi 27 và sau đó trở thành giám đốc tài chính của công ty.
Năm 2004, chia sẻ với Wall Street Jourbal, ông Mordashov cho biết một trong những ưu tiên của ông là chống lại các ông trùm ở Moscow đang đặt mục tiêu vào các nhà máy trong cuộc biến động của Nga đối với chủ nghĩa tư bản. Khi ấy, ông Mordashov và các đồng nghiệp của ông đã thành lập một công ty mua thép từ nhà máy và bán lại nó, sử dụng số tiền thu được để mua cổ phần của Severstal.
Ông trở thành Giám đốc điều hành công ty vào năm 1996 và đến đầu những năm 2000, ông là một trong những nhà công nghiệp thường xuyên gặp gỡ Tổng thống Putin. Tuy nhiên, ông Mordashov đã nói rằng ông khác với các nhà tài phiệt khác vì ông ít liên hệ với chính trị. Ông khẳng định: "Chúng tôi chưa từng có bất kỳ người bảo trợ cao cấp nào trong chính phủ".
Trong sự nghiệp của mình, ông Mordashov còn được biết đến là người thân với phương Tây. Tuy nhiên, Mordashov rút khỏi Mỹ sau khi Moscow sáp nhập Crimea vào năm 2014. Năm đó, ông đã bán hai nhà máy thép lớn tại Mỹ với tổng giá trị 2,3 tỷ USD.
Bốn năm sau, Mỹ đã trừng phạt một trong những công ty của ông ta vì đã hỗ trợ cung cấp các tuabin cho Crimea. Tại châu Âu, ông từng bước xây dựng cổ phần của tập đoàn du lịch khổng lồ TUI AG của Đức, trở thành cổ đông lớn nhất của công ty này. Trong sự sụp đổ của ngành du lịch toàn cầu do đại dịch gây ra, ông đã huy động nhiều vốn hơn để hỗ trợ tài chính cho TUI.
Ông Michael Harms, người đứng đầu Phòng Thương mại Đức-Nga từ năm 2007-2016, từng nhận xét ông Mordashov "thực sự là một nhà quản lý kiểu phương Tây". Ông nói thêm: "Đó là lý do tại sao các lệnh trừng phạt nhằm vào ông ấy là không khôn ngoan và cũng không công bằng, bởi vì ông ấy là một trong những đại diện tốt nhất đối với bộ mặt hiện đại của doanh nghiệp Nga".
Minh Hạnh (Theo WSJ)
