Từ vụ 18 y bác sĩ: Bài học về dự phòng lây nhiễm HIV trong cơ sở y tế

(ĐSPL) - Sự việc 18 y bác sĩ có khả năng phơi nhiễm HIV từ bệnh nhân là một bài học để các cơ sở tế thực hiện đúng các quy trình về bảo hộ đối với nhân viên y tế.

[mecloud]wiehmevBzF[/mecloud]

Liên quan tới thông tin về ca mổ đặc biệt khiến 18 y bác sỹ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội có nguy cơ phơi nhiễm HIV, theo kết quả từ Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Hà Nội, 19 y, bác sĩ cấp cứu cho bệnh nhân nhiễm HIV đều âm tính với HIV. Tuy nhiên, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho rằng, sự việc này cũng là một bài học để các cơ sở tế thực hiện đúng các quy trình về bảo hộ đối với nhân viên y tế.

Từ ca cấp cứu đặc biệt

Dù đã từng trải qua nhiều ca phẫu thuật, nhưng với y Bác sỹ BV Phụ sản Hà Nội thì ca cấp cứu bệnh nhân Nguyễn Thị Thu H. (sinh năm 1979, trú tại Quảng Ninh) vào ngày 4/7 thực sự là ca bệnh đặc biệt.

Lý giải về điều này, Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội Nguyễn Duy Ánh cho biết, bệnh nhân được chuyển đến trong tình trạng da vàng nhợt, mạch nhỏ khó bắt, huyết áp tụt không đo được, tim rời rạc gần như ngừng đập và rất nguy kịch. Bệnh viện phải huy động 18 y bác sĩ từ các khoa xuống phòng cấp cứu để giành giật sự sống cho bệnh nhân.

Sau khi được ép tim ngoài lồng ngực, hồi sức cấp cứu; bệnh nhân có dấu hiệu sống, tim đập trở lại nhưng máu từ âm đạo vẫn chảy. Vì thế, các bác sĩ quyết định mổ cắt toàn bộ tử cung bệnh nhân ngay tại phòng cấp cứu, không kịp chuyển đến phòng phẫu thuật. Tử cung của bệnh nhân đã bị hoại tử nên chỉ có cách này mới bảo toàn được tính mạng người bệnh. Bệnh nhân phải truyền 4 lít máu và 2 lít dung dịch thay máu.

Người trực tiếp phẫu thuật ca bệnh-bác sĩ Lưu Quốc Khải, Trưởng khoa đẻ của BV chia sẻ, vì thời gian cứu chữa cho bệnh nhân quá gấp nên quá trình phẫu thuật diễn ra rất nhanh, không kịp chuyển sang phòng mổ nên ca phẫu thuật diễn ra ngay tại phòng cấp cứu, sau phẫu thuật, mới kết quả xét nghiệm máu bệnh nhân bị nhiễm HIV. Khi đó, 18 người gồm bác sĩ cấp cứu, phẫu thuật và y sĩ phục vụ mới lo lắng nghi ngờ cả e kíp cũng có thể bị phơi nhiễm HIV.

Cũng theo bác sỹ Lưu Quốc Khải, khi đó bệnh nhân vào viện đã quá nặng, các y bác sĩ đặc biệt là bác sĩ hồi sức không kịp đeo găng, đội mũ, đeo khẩu trang vì bệnh nhân đã ngừng tim, nên phải cấp cứu khẩn cấp. “Lúc đó, không ai đủ thời gian để nghĩ tới việc bảo vệ mình, tính mạng bệnh nhân là quan trọng hơn cả”.

Bác sỹ Khải cho biết, sau khi có thông tin về việc bệnh nhân nhiễm HIV, lãnh đạo bệnh viện đã làm hồ sơ và cho uống thuốc kháng virus HIV dự phòng. Hiện tại, đội ngũ y bác sỹ vẫn đang phải uống hàng ngày, mỗi ngày 2 lần.

[mecloud]wEAbAcc9AR[/mecloud]

Nói về khả năng lây nhiễm HIV trong các cơ sở y tế, ông Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, nguy cơ phơi nhiễm khi tiếp xúc với máu cũng như với các vật nhọn qua một nghiên cứu của Mỹ cho thấy, ngay cả khi bị kim tiêm đã tiêm vào bệnh nhân nhiễm HIV mà chọc vào da thì xác suất lây nhiễm mới chỉ là 0,3\%. Khi dịch sinh học máu của người nhiễm bắn vào mắt và niêm mạc miệng thì xác suất lây nhiễm mới là 0,1\%. Điều đó để khẳng định, đối với y bác sĩ khi cấp cứu bệnh nhân nhiễm HIV của BV Phụ sản Hà Nội chắc chắn là có những người tiếp cận với máu, dịch của bệnh nhân nhưng khả năng lây nhiễm HIV là rất thấp.

"Mặt khác, 4 giờ đồng hồ sau ca phẫu thuật, 18 y, bác sĩ đã được uống thuốc kháng virus rất sớm theo đúng khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Họ cũng đã được tư vấn lấy máu xét nghiệm và các trường hợp này đều âm tính với HIV. Theo quy định, chúng ta sẽ tiến hành lấy máu xét nghiệm trong vòng 1 tháng, 3 tháng và 6 tháng để tiếp tục theo dõi", ông Cảnh cho biết.

Liên quan đến vấn đề trên, bác sĩ Nguyễn Tiến Lâm, Trưởng khoa virus-Ký sinh trùng (BV Bệnh Nhiệt đới trung ương) khẳng định, khái niệm phơi nhiễm là khi máu của người bệnh bắn qua mắt, qua niêm mạc, hay khi mổ, khâu cho bệnh nhân bị dao cứa qua găng, hoặc bị kim đâm qua găng tay. Theo quy định Bộ Y tế, trường hợp 18 y bác sĩ trên đây chưa đủ tiêu chuẩn gọi là phơi nhiễm. Trong thời đại của HIV, ngành y tế đều phải coi tất cả các mẫu máu, dịch, cơ thể của người bệnh dù chưa được đánh giá tình trạng HIV đều có khả năng lây nhiễm bệnh và các tác nhân gây bệnh.

Quy trình bảo hộ đối với nhân viên y tế

Tại các cơ sở y tế, hằng ngày, hằng giờ, cán bộ y tế phải đối mặt với bệnh nhân và phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh không phải chỉ riêng HIV mà rất nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như: SARS, MERS-CoV, viêm gan B... Hiện tại về dự phòng phổ cập đã được Bộ Y tế quy định rất rõ tại các cơ sở y tế, đó là khi tiếp cận với người bệnh, nhân viên y tế phải có các dụng cụ phòng hộ.

Giám đốc Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Hà Nội Lê Nhân Tuấn cho biết, tại Hà Nội hơn 10 năm qua chưa ghi nhận trường hợp nhân viên y tế nào bị phơi nhiễm HIV trong quá trình chăm sóc, điều trị bệnh nhân HIV/AIDS. Tuy nhiên ngành y là ngành có nguy cơ cao nên vấn đề quan trọng là nhân viên y tế cần hiểu biết và dự phòng các yếu tố nguy cơ.

Dù biểu dương tinh thần xả thân cứu người bệnh của tập thể nhân viên y tế của BV Phụ sản Hà Nội nhưng PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh cho rằng, sự việc này cũng là một bài học để các cơ sở tế thực hiện đúng các quy trinh về bảo hộ đối với nhân viên y tế.

Theo ông Khuê, cả nước có hơn 220.000 người nhiễm HIV/AIDS, trong số này phần lớn đang được chăm sóc, điều trị tại các cơ sở y tế nên khi khám chữa bệnh cho người bệnh, cán bộ y tế phải thực hiện các biện pháp bảo hộ cần thiết. Qua sự việc này, Bộ Y tế cũng yêu cầu các BV cần rà soát, tăng cường công tác quản lý, cung cấp các trang thiết bị bảo hộ dành cho dự phòng lây truyền tại các khoa cấp cứu, để các cán bộ y tế có thể kịp thời sử dụng nhanh trong tình huống cấp cứu người bệnh, giảm nguy cơ phơi nhiễm HIV cho nhân viên y tế.

Sau sự việc, rút kinh nghiệm đối với BV, ông Nguyễn Duy Ánh yêu cầu trang bị sẵn những bộ quần áo bảo hộ phẫu thuật phòng lây nhiễm HIV cho bác sĩ ngay tại phòng khám cấp cứu. Bởi vì trên thực tế sẽ có những trường hợp như bệnh nhân H., trong khi đó thông thường các BV chỉ để các bộ phòng hộ lây nhiễm HIV ở phòng phẫu thuật.

Đan Lê