Một nguồn tin ngoại giao Trung Quốc nhận định rằng, Trung Quốc sẽ là “nhạc trưởng” cho Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên sắp tới, cho dù cuộc gặp đó không có sự xuất hiện của Bắc Kinh.
Những động thái bất ngờ của Triều Tiên
Tờ Nikkei Asian Review cho rằng, nhận định trên thật khó chấp nhận đối với nhiều người rằng Trung Quốc sẽ đứng sau dàn dựng cuộc gặp lịch sử sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào ngày 12/6.
Vào ngày 17/5, Tổng thống Trump đã đích thân đưa ra giả thuyết cho rằng, ông thấy bàn tay của Trung Quốc phía sau sự thay đổi bất ngờ trong phát ngôn của Triều Tiên đối với Hàn Quốc và với hội nghị sắp diễn ra tại Singapore.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. |
“Có một sự thay đổi lớn kể từ khi họ có cuộc gặp thứ hai với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nếu các anh còn nhớ, chỉ vài tuần trước, một cách rất đột ngột, ông Kim Jong-un đã tới Trung Quốc tới hai lần để chào hỏi ông Tập”, ông Trump nói với các phóng viên khi được hỏi về triển vọng cuộc gặp với đại diện Triều Tiên. Ông đã nhắc tới chuyến thăm tới thành phố Đại Liên của Trung Quốc vào các ngày 7 và 8/5 vừa qua.
“Vì nhiều lý do khác nhau, tôi có cảm giác rằng, có thể bằng con đường thương mại, ông ấy đang tìm cách gây ảnh hưởng tới ông Kim Jong-un. Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập, có thể đang tác động tới ông Kim Jong-un”, ông Trump nói.
Chỉ vài ngày sau khi địa điểm và thời gian cuộc gặp Mỹ-Triều được thông báo, hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) đưa ra một loạt những tuyên bố giận dữ chỉ trích sự hiện diện của máy bay ném bom B-52 của Mỹ trong cuộc tập trận chung với Hàn Quốc.
Ngoài ra, KCNA cũng có những lời lẽ cay nghiệt với cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump, ông John Bolton.
Một trong số đó tuyên bố Bình Nhưỡng là một “quốc gia vũ khí hạt nhân” và cảnh báo “nếu Mỹ cố gắng đẩy chúng tôi (Triều Tiên) vào góc tường nhằm ép từ bỏ hạt nhân một cách đơn phương, chúng tôi sẽ không còn hứng thú với đàm phán và sẽ cân nhắc lại về tiến trình đàm phán Singapore”.
Chiến lược của Bắc Kinh
Nguồn tin ngoại giao Trung Quốc nêu trên cũng nói với tờ Nikkei Asian Review rằng, chuyến thăm gần đây của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tới Nhật Bản cũng nằm trong kịch bản ngoại giao của Bắc Kinh.
Nước này đưa Thủ tướng tới Nhật Bản nhằm cho cả thế giới thấy rằng quan hệ Trung-Nhật đang dần ấm lại.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Nhật hoàng Akihito gặp mặt hôm 10/5. |
Khi ở Nhật Bản, ông Lý đã gửi lời chào thân mật tới quốc gia chủ nhà và thậm chí thể hiện sự biết ơn đối với truyền thông Nhật.
Ông tránh nhắc tới các vấn đề và căng thẳng trong lịch sử hai nước liên quan tới quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư, đồng thời ông khẳng định “đã 26 năm kể từ lần gần nhất tôi đặt chân tới Nhật Bản”.
Chuyến thăm đó diễn ra vào năm 1992, khi Trung Quốc đang bị phương Tây cô lập khiến nền kinh tế nước này đi xuống trầm trọng. Để chấm dứt tình trạng đó, Bắc Kinh cần bày tỏ thái độ thân thiện hơn với các thành viên châu Á trong nhóm các quốc gia phát triển G-7, đó là Nhật Bản.
Trung Quốc khi đó bắt đầu với một kế hoạch mà một diễn biến quan trọng trong đó là mời Nhật hoàng tới Trung Quốc.
Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tiền Kỳ Tham, người đứng đầu ngành ngoại giao nước này trong nhiều năm liền, từng tiết lộ trong cuốn hồi ký rằng, lời mời của Bắc Kinh đối với Nhật hoàng Akihito nhằm giúp Trung Quốc vượt qua các cấm vận của phương Tây.
Chuyến thăm lần này của ông Lý cũng áp dụng lại kịch bản tương tự như năm 1992, trong đó Trung Quốc tận dụng quan hệ với Nhật Bản để giành được vai trò đáng chú ý hơn trên trường quốc tế. Thời điểm ấy, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cũng đang có mặt tại Nhật Bản để chù trì cuộc họp ba bên.
Nhưng ông Lý tới thăm Nhật Bản với tư cách “khách mời chính thức” nên vị thế sẽ cao hơn ông Moon. Ông Lý Khắc Cường cũng đã hội kiến Nhật hoàng tại cung điện ở Tokyo.
Chuyến thăm của ông Lý kéo dài hơn 1 ngày so với dự kiến. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cùng ông Lý đã tới Hokkaido vào ngày cuối của chuyến thăm.
Tại đây, hai nhà lãnh đạo dự một cuộc gặp gỡ giữa chính quyền các tỉnh của cả Nhật Bản và Trung Quốc, sau đó tới thăm nhà máy sản xuất của hãng Toyota và dùng bữa trưa cùng nhau.
Đây được coi là một cuộc gặp “hiếm” khi một Thủ tướng Nhật đi cùng một lãnh đạo nước ngoài trong những hoạt động như vậy. Thậm chí ông Abe còn tiễn Thủ tướng Trung Quốc tại sân bay New Chitose.
Ông Tập có tới Singapore?
Còn tại Trung Quốc, ông Tập đã hai lần tiếp đón ông Kim Jong-un, người đã có hai chuyến thăm bất ngờ tới nước này trước cuộc gặp với Tổng thống Trump.
Những chuyến thăm đã củng cố đáng kể quan hệ giữa ông Tập và ông Kim. Nhà lãnh đạo trẻ Triều Tiên chủ động tới thăm Trung Quốc bởi dường như ông tin rằng đó là đòn bẩy giúp ông giành ưu thế trên bàn đàm phán đối với Mỹ, tờ Nikkei Asian Review viết.
Về phần mình, ông Tập đang cố ngăn chặn khả năng Triều Tiên quay lưng với “người hàng xóm khổng lồ” Trung Quốc và xích gần hơn với ông Trump, đồng thời tạo cơ hội trực tiếp cho các công ty Mỹ mang công việc đến với Triều Tiên. Nhật Bản từ đó cũng xích lại gần hơn về mặt ngoại giao đối với Bình Nhưỡng.
Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Kim Jong-un. |
Hai tháng trước, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã bày tỏ suy nghĩ về khả năng Trung Quốc bị bỏ lại sau những diễn biến tại khu vực.
Đó là vào ngày 20/3 khi ông tổ chức họp báo thường niên ở Bắc Kinh. Trong một động thái bất thường, ông Lý đã nói lên suy nghĩ về tình hình hiện tại.
“Bán đảo Triều Tiên là hàng xóm gần gũi nhất của Trung Quốc. Lợi ích của Trung Quốc đang bị đe dọa”, Thủ tướng Trung Quốc nêu.
Chính nỗi sợ bị “ra rìa” cũng lý giải việc ông Tập sẵn sàng nhẫn nhịn hai lần mất mặt vì ông Kim vào năm ngoái. Vào ngày 14/5 và 13/9 năm ngoái, Triều Tiên thử nghiệm tên lửa và bom hydro. Những sự kiện này diễn ra vào đúng thời điểm ông Tập đang chủ trì các sự kiện quốc tế tầm cỡ, do đó dường như đã khiến Bắc Kinh mất mặt.
Nhưng đối diện với các diễn biến vừa qua, Trung Quốc như thể bị gạt ra bên lề. Tuyên bố chung được đưa ra vào ngày 27/4 vừa qua, sau khi ông Moon Jae-in và ông Kim Jong-un gặp mặt chỉ nhắc tới khuôn khổ 3 bên gồm Mỹ và Hàn, Triều. Mãi về sau bên thứ 4 là Trung Quốc mới được bổ sung.
Cách tối ưu nhất để tiếng nói của Trung Quốc được lắng nghe là đích thân ông Tập sẽ tới Singapore để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Kim. Đã từng có suy đoán rằng Chủ tịch Trung Quốc thực sự đang cân nhắc khả năng đó.
Nếu ông Tập xuất hiện trong cuộc gặp này thì không những Triều Tiên sẽ có thêm một đồng minh trên bàn đàm phán, mà Trung Quốc cũng có thể tận dụng cơ hội để giải quyết các mâu thuẫn về thương mại trong thời gian qua với Mỹ, như ông Trump từng “bóng gió” trong những bình luận của mình vào ngày 17/5.
Bên cạnh đó cũng có ý kiến cho rằng, cuộc gặp giữa 3 nhà lãnh đạo trên khó có khả năng xảy ra. Ông Trump và ông Kim có rất ít lý do để chia sẻ “đất diễn” với ông Tập. Do đó, ở một kịch bản thực tế hơn, ông Tập có thể sẽ tới thăm Bình Nhưỡng sau cuộc gặp vào ngày 12/6 tại Singapore.
Theo Người Đưa Tin
