Trẻ em ngày càng dậy thì sớm, nhưng khi lớn lên lại kết hôn muộn và luôn cố trì hoãn việc làm cha mẹ... đã đến lúc nên xem xét lại định nghĩa về tuổi vị thành niên.
Mới đây, tạp chí Lancet Child & Adolescent Health đã đưa ra một nghiên cứu mới về sự thay đổi tuổi dậy thì, kết hôn, làm cha mẹ… của thanh thiếu niên trong những năm gần đây.
Tuổi dậy thì trong nhiều năm trước trung bình là 14 tuổi thì những năm gần đây tuổi dậy thì lại sớm hơn, trẻ em trung bình cứ 10 tuổi đã có dấu hiệu dậy thì.
Tuy dậy thì sớm và có thể yêu sớm nhưng những đứa trẻ ngày nay lại có xu hướng kéo dài thời gian học tập hơn ở tuổi thanh niên, trì hoãn việc kết hôn và làm cha mẹ.
Các bé gái thường dậy thì sớm. Ảnh minh họa. |
Biểu hiện rõ nhất nằm ở các bé gái. Trong vòng 150 năm qua, thời điểm dậy thì chính thức – xuất hiện kinh nguyệt - ở bé gái đã tăng lên 4 năm. Bé gái thường dậy thì sớm hơn bé trai nên thời điểm dậy thì chính thức hiện nay thường là chưa đầy 10 tuổi.
Hiện tượng tuổi dậy thì được kéo lùi về những năm tiểu học hiện đang phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, được cho là do các điều kiện chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng ngày một thay đổi.
Một thống kê trên diện rộng ở Anh và xứ Wales cho thấy tuổi kết hôn trung bình của đàn ông là 32,5, trong khi ở phụ nữ là 30,6, tăng gần 8 năm so với thống kê 40 năm trước (năm 1973).
Các chuyên gia cũng cho rằng đã đến lúc nên xem xét lại định nghĩa về tuổi vị thành niên, không chỉ tuổi tối thiểu phải giảm đi, mà mức tối đa cũng cần được nâng lên.
Các bằng chứng khoa học mới cho thấy sau tuổi 20, bộ não vẫn tiếp tục phát triển. Tuổi 25 mới là lúc con người thực sự trưởng thành và có khả năng lao động hiệu quả nhất.
Chuyên gia Việt ở Canada cảnh báo những nguyên nhân khiến ngày càng nhiều trẻ dậy thì sớm
TS, BS Nguyễn Khánh Hòa - Quản lý lobo các chất vận chuyển nucleotide, Bộ môn Dược lý, Khoa Y và Nha, Trường ĐH Alberta, Canada cho hay, dậy thì là giai đoạn phát triển quá độ về sinh lý từ thời kỳ nhi đồng sang thời kỳ thành niên. Quá trình dậy thì bắt đầu từ cuối tuổi thời kỳ nhi đồng và được đặc trưng bởi 3 thành phần sau:
- Sự trưởng thành của hệ thống hormone dưới đồi- tuyến yên- sinh dục.
- Sự biểu hiện của các đặc điểm sinh dục thứ phát (tuyến vú, lông mu, ria mép, thay đổi giọng nói, thay đổi của môi lớn, môi bé âm đạo).
- Phát triển nhanh và hoàn thiện hệ thống vận động (cơ).
Theo một số nghiên cứu gần đây, người ta thấy béo phì có liên quan chặt chẽ đến quá trình dậy thì ở trẻ, đặc biệt là trẻ gái.
Mỡ đóng vai trò quan trọng việc khởi phát và thúc đẩy quá trình dậy thì ở trẻ gái. Chính vì vậy nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ gái càng có chỉ số BMI (khối lượng cơ thể/bình phương chiều cao) cao hay thừa cân thì càng có xu hướng dậy thì sớm hơn.
Đã đến lúc phải xem lại định nghĩa về tuổi vị thành niên. Ảnh minh họa. |
Ngoài ra một số yếu tố khác cũng có thể là nguyên nhân thúc đẩy quá trình dậy thì sớm ở trẻ như sau:
- Một số chất hóa học như chất phthalates có trong nhựa tổng hợp có thể là nguyên nhân thúc đẩy quá trình dậy thì sớm ở trẻ.
- Stress. Trẻ sống trong môi trường stress như có cha mẹ ly dị, thay đổi trường học nhà trẻ, mẫu giáo nhiều lần, sống chung với cha dượng hoặc bạn trai của mẹ, thiếu vắng sự quan tâm của bố đều có xu hướng dậy thì sớm hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
- Chế độ ăn uống quá nhiều dinh dưỡng thời kỳ sơ sinh bao gồm cả việc uống sữa, ăn nhiều thức ăn chế biến sẵn có nhiễm hormone tăng trưởng, oestrogen, sữa đậu nành. Đáng chú ý một số loại sữa bột giả bị trộn thêm hormone tăng trọng chứa oestrogen là vấn nạn ở Việt Nam và Trung Quốc.
- Ô nhiễm môi trường đặc biệt là ô nhiễm polybrominated biphenyls (PBBs) trong thức ăn cho mẹ dẫn tới việc truyền hoạt chất này cho con qua đường bú thúc đẩy quá trình dậy thì sớm ở trẻ. Ô nhiễm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, dư lượng hormone tăng trưởng trong thực phẩm (thịt, cá, rau…).
Mỹ An (T/h)
