Trận mưa lũ lịch sử ở Quảng Ninh: Nỗi ám ảnh “đại hồng thủy”và câu hỏi nhức nhối

(ĐSPL)- Chưa khi nào người dân Quảng Ninh phải đối mặt với trận lũ lớn đến như vậy. Hậu quả của trận mưa lũ lịch sử khiến 23 người chết và mất tích... khiến người dân cả nước bàng hoàng. Trong khi người dân Quảng Ninh đang gồng mình chống thiên tai, dư luận đang đặt ra câu hỏi đầy ám ảnh. Phải chăng cứ thiên tai vần vũ là người dân phải uổng mạng, trong khi đó, các công tác dự báo, công tác quy hoạch, cảnh báo dường như vẫn đang ở thế loay hoay, bị động...

Có cách nào giúp dân biết tin kịp thời hơn?

Theo ông Trần Quang Năng - Phó trưởng phòng Dự báo khí tượng hạn ngắn, trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, đơn vị của ông đã có những dự báo và cảnh báo có mưa trên diện rộng đối với địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Cũng theo ông Năng, việc dự báo của trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương chỉ dự báo tổng thể trước ba ngày, còn cụ thể họ sẽ đưa ra những dự báo sát với tình hình thực tế hơn.

Cũng theo ông Năng, các cấp chính quyền địa phương cần phải phối hợp chặt chẽ và theo dõi các thông tin về dự báo thời tiết, kịp thời phổ biến đến người dân, đặc biệt là các địa bàn miền núi, nơi có khả năng sạt lở đất cao và các vùng thiếu thông tin, thiếu khả năng tiếp cận thông tin để ứng phó đối với những diễn biến bất thường ngoài dự báo của thời tiết.

Hiện trường tìm kiếm thi thể nạn nhân vụ sạt lở tại Quảng Ninh.

Ngoài mưa lớn, một số công trình thủy lợi và một số bãi xỉ than của các công ty than cũng theo nước mưa sạt xuống ảnh hưởng lớn đến người dân. Theo ghi nhận của chúng tôi, vào hồi 16h chiều 26/7, nước mưa và xỉ thải, bùn đất từ bãi xỉ thải của bãi thải Đông Cao Sơn phía sau khu dân cư thuộc tổ 1, tổ 2, khu 4, phường Mông Dương, TP. Cẩm Phả (Quảng Ninh) chảy tràn xuống khu dân cư đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hơn 40 hộ dân. Tại Vân Đồn, hồ Lòng Dinh đang thi công đã bị vỡ vai đập 30m, sâu 10m; Đảo Ngọc Vừng đã sạt lở bờ kè của hồ chứa nước dài khoảng 35m. Sập đổ hai nhà dân cấp 4. Cô Tô sạt lở tại 6 tuyến đường với chiều dài 200m và hai tuyến kè bờ biển dài 25m.

Cũng theo thông tin chúng tôi ghi nhận chiều ngày 29/7, cửa hàng xăng dầu Đèo Bụt tại phường Quang Hanh sau nhiều giờ ngập úng đã xảy ra hiện tượng dò xăng dầu ra môi trường, rất may, các lực lượng chức năng có mặt kịp thời khắc phục hậu quả, đồng thời di dời người dân ra khỏi khu vực ảnh hưởng.

Chung tay hỗ trợ người dân lâm nạn

Lẫn trong tiếng gào thét, vần vũ của mưa lớn, là tiếng khóc ai oán của người thân các nạn nhân xấu số thiệt mạng trong vụ lở núi ở TP.Hạ Long (Quảng Ninh) của anh Cao Tiến Vỹ. Theo đó đêm 27, rạng sáng 28/7, một ngọn núi thuộc tổ 44, xóm 4, phường Cao Thắng (TP.Hạ Long, Quảng Ninh) bất ngờ bị lở, đất đá ập vào nhà dân khiến toàn bộ 9 người trong gia đình anh Cao Tiến Vỹ bị vùi lấp. Hiện nay, chính quyền và người dân Quảng Ninh đang tích cực chống chọi với mưa lớn và khắc phục hậu quả do cơn “đại hồng thủy” gây ra.

Trao đổi với chúng tôi, luật sư Đặng Văn Minh, đoàn Luật sư Hà Nội đã bày tỏ chia sẻ với người dân Quảng Ninh đang “gồng mình” trong cơn “đại hồng thủy”. Theo luật sư Minh, trận mưa lũ lịch sử tại Quảng Ninh có thể coi là trường hợp bất khả kháng do thiên tai vì hiện tượng thời tiết cực đoan này đã được đài khí tượng thủy văn dự báo từ trước.

Tuy nhiên, trong đợt mưa lũ vừa qua, việc bãi xỉ than Đông Cao Sơn của các công ty than sạt lở làm ảnh hưởng trực tiếp đến người dân cần phải điều tra xem công ty này, trong nhiệm vụ quyền hạn của mình đã sử dụng hết mọi biện pháp cần thiết và đã làm hết khả năng cho phép để khắc phục hay chưa? Công ty này thực hiện đúng luật Khai thác tài nguyên khoáng sản hay chưa? Nếu chưa, cần truy cứu trách nhiệm đến cá nhân hay tổ chức công ty để bồi thường thiệt hại cho người dân. Không chỉ bãi xỉ than, các công trình thủy lợi bị hỏng cũng cần phải điều tra cụ thể, đảm bảo tính công bằng của pháp luật.

Theo Điều 161, Bộ luật Dân sự thì, mưa lũ kéo dài là sự kiện bất khả kháng xảy ra do khách quan, không thể lường trước được và không thể khắc phục được. Chủ sở hữu phải chịu rủi ro khi tài sản bị tiêu hủy hoặc bị hư hỏng do sự cố bất khả kháng xảy ra, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác. Tuy nhiên, luật sư Minh cũng cho rằng, các công ty khai thác, kinh doanh than cũng nên có trách nhiệm xã hội, chung tay hỗ trợ người dân trong vùng thiên tai lũ lụt.

Khắc phục hậu quả và những cảnh báo

Ước thiệt hại lên tới trên 1.500 tỉ đồng. Cuộc sống của người dân Quảng Ninh đang gặp khó khăn nghiêm trọng. Nhiều gia đình phải rời nhà đến những nơi lánh nạn để đảm bảo an toàn. Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Quảng Ninh, ông Đỗ Phương Thuấn, khẳng định sẽ chủ động kết hợp cùng với các lực lượng cứu hộ cứu nạn để khắc phục thiệt hại. Đồng thời ông Thuấn cũng đề nghị lực lượng của bộ Quốc phòng, Quân khu 3 và các đơn vị đứng chân trên địa bàn tiếp tục ứng trực bảo đảm di dời dân và cùng phối hợp với lãnh đạo các địa phương sớm cảnh báo.

Phát biểu tại cuộc họp ngày 29/7, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, ông Nguyễn Văn Đọc khẳng định:  “Nếu địa phương nào khi trời còn mưa như thế này mà để người dân chết do những hiện tượng đã để xảy ra như sạt, lở, địa phương đó, cơ quan đó phải chịu trách nhiệm. Đề nghị các địa phương phải đảm bảo cho cuộc sống người dân ngay; những nơi mà người dân phải sơ tán chưa về được, đảm bảo dân không bị đói, khát. Không để xảy ra dịch bệnh, nhất là những nơi ngập lụt, sập nhà”.

Cũng theo thông tin mới nhất chúng tôi nhận được, trước mắt, tỉnh Quảng Ninh đã trích ngân sách tỉnh 15 tỉ đồng để hỗ trợ 3 địa phương: Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn, hỗ trợ các trường hợp bị chết do ảnh hưởng của mưa lũ theo mức 6 triệu đồng/người chết; hỗ trợ toàn bộ chi phí mai táng và hỗ trợ 3 triệu đồng/người bị thương; yêu cầu các địa phương, các ngành, đơn vị  kiểm tra thực tế, thống kê chi tiết các thiệt hại.

Trần Phương

Xem thêm video:

[mecloud]snSRJtaDFN[/mecloud]