Liên tiếp bị Mỹ tiêu diệt thủ lĩnh, IS gặp khó nhưng chưa tàn
Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi, ông trùm lâu năm của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, đã chết sau chiến dịch truy quét trong đêm của đặc nhiệm Mỹ.
Hồ sơ bất hảo cho thấy al-Qurayshi rất giàu tham vọng, không chỉ có danh hão, trùm khủng bố còn là một chiến lược gia lão luyện của IS.
Dẫu vậy, sẽ là sai lầm nếu cho rằng cái chết của al-Qurayshi có thể giúp cuộc chiến chống khủng bố trở nên dễ thở hơn, theo Foreign Policy.
Một báo cáo của Liên Hợp Quốc (LHQ) nhấn mạnh nhóm khủng bố vẫn chưa bị đánh bại. Bởi trên thực tế, IS vẫn đang duy trì lực lượng cực lớn ở Iraq và Syria, đồng thời tăng cường sự hiện diện ở Afghanistan và Tây Phi.
Bản báo cáo của các chuyên gia LHQ nghiên cứu về IS và al Qaeda cho thấy lực lượng khủng bố vẫn đang nắm giữ số tiền 50 triệu USD trong két sắt. Thông tin này được công bố trước khi thủ lĩnh IS Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi tự kích hoạt đai thuốc nổ vào ngày 2/2 để tự sát thay vì để bị lực lượng đặc nhiệm Mỹ bắt giữ trong chiến dịch chống khủng bố của Mỹ ở tỉnh Idlib, Syria.
Hiện tại, IS đang đối mặt với vấn đề lớn là tìm người thay thế khi trong vòng 2 năm, 2 thủ lĩnh của IS đều đã tự sát để tránh bị Mỹ bắt giữ. Trước đó, Abu Bakr al-Baghdadi, người được biết tới là nhà sáng lập tổ chức khủng bố cũng bị lực lượng đặc nhiệm Mỹ tiêu diệt ở tỉnh Idlib của Syria vào tháng 10/2019. Để không bị quân đội Mỹ bắt giữ, al-Baghdadi đã cho kích hoạt đai thuốc nổ và cùng chết với 2 con.
Ông Edmund Fitton-Brown, người đứng đầu phái bộ LHQ giám sát IS, al-Qaeda và Taliban, nhận định cái chết của trùm khủng bố al-Qurayshi là “bước lùi lớn” đối với IS, sau khi cựu phó thủ lĩnh đồng thời là người nắm giữ tài chính của nhóm khủng bố Sami Jasim al al-Jaburi bị chính quyền Iraq bắt giữ vào tháng 10/2021.
Cũng theo ông Fitton-Brown, cái khó của IS là có tìm được một người thay thế có ngang tầm ảnh hưởng và kinh nghiệm điều hành như al-Qurayshi hay không.
Báo cáo của LHQ cho biết thêm khoản quỹ chiến tranh của IS hiện eo hẹp hơn so với thời kỳ hoàng kim khi nhóm khủng bố chiếm được nhiều vùng đất rộng lớn ở Syria và Iraq. Song điều này không có nghĩa IS đang rơi vào túng quẫn. Cụ thể, khoản ngân sách của IS hiện vào khoảng 25 – 50 triệu USD và phần lớn là ở Iraq. Song chính phủ các nước tin rằng IS đang chi nhiều hơn thu.
Trong đó, các chuyên gia LHQ tin rằng một phần ngân sách của IS đang được đổ vào Afghanistan để giúp chi nhánh ISIS-K mở rộng tuyển dụng và hoạt động. Trong những tháng gần đây, ISIS-K thường xuyên cho đăng tải các đoạn video ghi lại cảnh tấn công các quan chức và binh sĩ Taliban ở cả phía tây Afghanistan và thủ đô Kabul. Trong đó, vụ tấn công của ISIS-K vào sân bay Kabul hồi tháng 8/2021 đã cướp đi sinh mạng của hơn 170 người bao gồm 13 binh sĩ Mỹ trong quá trình quân đội Mỹ rút quân khỏi Afghanistan.
Các nước thành viên LHQ tin rằng sức mạnh của ISIS-K đang gia tăng nhanh chóng khi số lượng thành viên của tổ chức tăng từ 2.200 lên thành 4.000 người sau khi hàng ngàn tù binh ở Afghanistan được phóng thích. Do đó, tình hình an ninh ở Afghanistan được dự báo sẽ còn vô cùng phức tạp trong tương lai.
Theo nhóm chuyên gia LHQ, sau 6 tháng Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan, "quốc gia này đã trở thành thiên đường an toàn đối với al Qaeda và nhiều nhóm khủng bố có mối quan hệ với khu vực Trung Á và bên ngoài”.
Nói rộng hơn, báo cáo của LHQ cho rằng một thế hệ các tay súng khủng bố mới đang hình thành từ những trại tị nạn ở phía bắc Syria. Một trong số này là trại tị nạn al-Hawl, nơi ở của khoảng 60.000 người và đang chịu “sự kiểm soát xã hội từ IS”.
“Bị mắc kẹt trong điều kiện khắc nghiệt và xung quanh bao trùm tư tưởng cực đoan, nhiều người trẻ sẽ bị nhào lặn và được huấn luyện thành những tay súng khủng bố. Thế hệ trẻ em này sẽ bị ươm mầm cực đoan và đó là mối đe dọa thực sự”, các chuyên gia LHQ kết luận.
Chủ nhà người Syria sốc khi biết khách thuê là thủ lĩnh IS
Khi đặc nhiệm Mỹ đột kích thị trấn Atmeh của Syria, nơi thủ lĩnh tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Iraq và Syria ẩn náu, cư dân nhầm tiếng trực thăng với một cơn bão. Cư dân Syria Mahmoud Shehadeh đã ra ngoài để xem thời tiết và sốc với những gì nhìn thấy.
"Chúng tôi nhìn thấy máy bay bay qua đầu và sau 10 phút, chúng tôi nghe thấy họ hét lên với một người phụ nữ: "Quay người lại, ngôi nhà đã bị bao vây". Tôi không biết liệu cô ấy có đầu hàng hay không", Mahmoud chia sẻ.
Khi cuộc đổ bộ bắt đầu, cư dân Atmeh, thị trấn ở khu vực tây bắc Idlib, Syria, giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, nghĩ rằng các lực lượng Mỹ đang nhắm mục tiêu vào một thủ lĩnh của Al-Qaeda.
Các lực lượng đặc biệt của Mỹ đã thực hiện một số hoạt động chống lại các tay súng khét tiếng ở khu vực Idlib trong những tháng gần đây.
Khu vực này, vùng lãnh thổ khoảng 3 triệu dân, là nơi các tay súng chống chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đang kiểm soát.
Abu Ali, một người Syria sống gần đó cho biết, Mỹ đã phát thông điệp để trấn an người dân. "Đừng lo lắng. Chúng tôi đến ngôi nhà này để giải cứu các bạn khỏi các phần tử khủng bố", Abu Ali nhắc lại lời các lực lượng Mỹ nói.
Theo AFP, cư dân Atmeh rất sốc khi biết người hàng xóm trong ngôi nhà có những cây ô liu bao quanh thực chất là thủ lĩnh của tổ chức khủng bố IS.
Thủ lĩnh tối cao IS, một trong những người bị truy nã gắt gao nhất thế giới, đang sống ở ngôi nhà này với gia đình và em gái.
Ngay cả chủ căn nhà, ông Mohamed al-Sheikh, cũng cảm thấy bối rối với tin tức này. Chủ nhà cứ nghĩ rằng đã cho một người lái xe taxi thuê nhà.
Al-Sheikh cho hay, Qurashi thuê căn nhà cách đây khoảng một năm. Qurashi sống ở tầng trên với vợ và 3 con. Em gái của Qurashi và con gái sống ở tầng một.
"Người đàn ông này đã sống ở đây trong 11 tháng. Tôi không nhận thấy điều gì khác lạ về ông ta. Ông ấy chỉ đóng tiền thuê nhà cho tôi và rời đi", Al-Sheikh chia sẻ
Một trong những lần gần nhất Al-Sheikh nhìn thấy người thuê nhà của mình là khi Qurashi đang hái ô liu gần nhà. Qurashi mang cho chủ nhà một tách cà phê và ngồi xuống trò chuyện. Al-Sheikh nói rằng Qurashi dường như là một "người dễ tính, nhẹ nhàng và vui vẻ".
Trong trí nhớ của chủ nhà, Qurashi luôn mặc những bộ quần áo giống nhau: Mặc quần tây, áo sơ mi, áo vest và một chiếc khăn trùm đầu.
Biệt danh của Qurashi là "Kẻ hủy diệt" và nổi tiếng tàn bạo. Thủ lĩnh IS vừa bị tiêu diệt đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch tiêu diệt và nô dịch người Yazidis ở Iraq năm 2014.
Cách cư xử lãnh đạm và tính cách nóng nảy đã che chắn cho Qurashi khỏi bất kỳ sự nghi ngờ nào của cư dân địa phương, AFP nhận định.
Khi danh tính của thủ lĩnh khủng bố IS được công khai, chủ cho thuê nhà rất tức giận vì ngôi nhà bị hư hại. "Nếu biết, tôi đã không bao giờ để ông ta sống trong nhà mình", chủ nhà chia sẻ.
Hoa Vũ (T/h)
