Đã nhiều lần ông Trump bày tỏ hy vọng Mỹ - Trung ký thỏa thuận thương mại tại APEC, thế nhưng nhà lãnh đạo Mỹ không ngờ rằng nước chủ nhà Chile hủy sự kiện.
Nhà lãnh đạo Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình - Ảnh: AP |
Tổng thống Chile Sebastian Pinera thông báo về quyết định rút tổ chức APEC hôm 30/10, đồng thời hủy bỏ một hội nghị thượng đỉnh về khí hậu vào tháng 12.
Ông nói chính quyền cần ưu tiên “thiết lập lại trật tự xã hội” sau các cuộc biểu tình chống chính phủ bạo lực khắp cả nước, bắt nguồn từ giá tàu điện ngầm tăng.
Diễn biến này gây lo ngại về lộ trình đi đến thỏa thuận “giai đoạn 1” giữa Mỹ và Trung Quốc, mà lãnh đạo hai nước dự kiến ký bên lề APEC ngày 16-17/11.
“Đến nay, APEC có vẻ sẽ không diễn ra ở Chile, và diễn đàn này chưa chuẩn bị địa điểm thứ hai”, Hogan Gidley, phó phát ngôn viên Nhà Trắng, nói trong một thông cáo. “Chúng tôi đang đợi xem có thông tin về địa điểm khác không”.
“Chúng tôi mong chờ hoàn tất Giai đoạn 1 của thỏa thuận thương mại lịch sử trong cùng thời gian đó”, thông cáo viết.
Nhóm nghiên cứu Eurasia Group cho biết “hai bên sẽ cần phải tìm địa điểm thứ ba trung lập cho cuộc gặp”.
Trước tin APEC bị hủy, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng, tại họp báo thường kỳ ngày 31/10, cho biết hai đoàn đàm phán “xác nhận rằng các tham vấn về kỹ thuật đối với một phần của thỏa thuận cơ bản đã hoàn tất”.
Eurasia Group cho biết thỏa thuận giai đoạn 1 vẫn có khả năng cao, chỉ đẩy lùi thời gian so với dự kiến. Thời hạn 15/12, ngày nhiều khoản thuế mới của Mỹ có hiệu lực, sẽ khiến hai bên gấp rút đàm phán. Nhưng nếu đàm phán kéo dài, các vấn đề khác gây căng thẳng cho quan hệ Mỹ - Trung, như Hong Kong, có thể làm gián đoạn đà đàm phán, các nhà phân tích của Eurasia Group cho biết.
Một nguồn tin giấu tên cho biết Nhà Trắng dự định gợi ý một số địa điểm của Mỹ như Alaska hay Hawaii làm địa điểm tổ chức APEC thay thế. Tuy nhiên, các chuyên gia thương mại nhận định việc tổ chức sự kiện như vậy trong thời gian ngắn là rất khó khăn.
"Các hội nghị thượng đỉnh, đặc biệt là hội nghị có sự tham gia của 21 lãnh đạo, đòi hỏi công tác chuẩn bị kỹ càng và việc tổ chức sự kiện thay thế chỉ trong hai tuần là hoàn toàn bất khả thi", Matthew Goodman, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, nói.
Nhà Trắng "rõ ràng ra dấu hiệu rằng họ thực sự muốn cuộc gặp Trump - Tập diễn ra", Goodman nói. "Nhưng có vẻ như nhiều khả năng họ sẽ để các bộ trưởng thương mại hoặc đại sứ ký thỏa thuận giai đoạn một và 'để dành' cuộc họp thượng đỉnh đến sau này".
Trong khi đó, theo Nikkei, Trung Quốc hiện gợi ý tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Tập tại Macao thay vì cuộc gặp bên lề APEC tại Chile.
Quỳnh Chi(T/h)
