(ĐSPL) - Thực phẩm sạch, an toàn đang trở thành nhu cầu cấp thiết của người tiêu dùng. Vậy nhưng, có một nghịch lí đang tồn tại: Nhu cầu cấp thiết nhưng doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm sạch vẫn "dậm chân tại chỗ" trong việc tiêu thụ sản phẩm.
Vì sao thực phẩm sạch khó bán?
Thông tin trên báo Dân Việt, gần đây, người tiêu dùng hoang mang trước thông tin về thịt heo, cá nhiễm chất cấm; gà nhuộm chất vàng ô… Vì vậy để mua được thực phẩm sạch, an toàn trở thành nhu cầu cấp thiết.
Nắm bắt được nhu cầu trên, một số doanh nghiệp (DN) đã sản xuất thực phẩm theo tiêu chuẩn VietGap (thực hành nông nghiệp tốt) hay thực phẩm hữu cơ nhằm mang đến cho khách hàng sản phẩm an toàn và chất lượng.
Báo Kinh tế và Dự án thông tin, hiện nay, ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh cũng như khá nhiều tỉnh, thành khác xuất hiện nhiều cửa hàng kinh doanh nông sản, gia cầm, thủy sản treo biển sản phẩm sạch, an toàn. Song, người tiêu dùng vẫn hoang mang về các nhãn hàng này, khi có không ít thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc đối phó trong thực hiện, cũng như việc cấp chứng nhận GAP.
Theo Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, có hiện tượng rau củ quả “bẩn” được đưa vào các siêu thị, trung tâm thương mại lớn, cửa hàng… và gắn mác là an toàn. Trong năm 2015, Chi cục đã tịch thu, tiêu hủy gần 12 tấn thủy hải sản đông lạnh, gần 20 tấn thịt bò, thịt lợn, thịt trâu... Trong số đó, có những lô hàng được bán ở những cửa hàng uy tín, gắn mác thực phẩm sạch nhằm đánh lừa khách hàng.
Cùng với đó, nhiều nông dân sản xuất các sản phẩm sạch, đảm bảo chất lượng cho người tiêu dùng nhưng thông tin về sản phẩm đến với người tiêu dùng còn ít, dẫn đến sản phẩm chậm đến tay người tiêu dùng. Việc sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGap vất vả, tốn kém hơn so với rau thường, vậy nên giá thường đắt hơn 30\% so với chợ dân sinh, đắt gấp đôi so với rau ở chợ. Nhưng khi đem ra chợ bán thì rất ít người mua, vì đắt và băn khoăn không biết rau có thực sự an toàn không. Do vậy doanh nghiệp hiện cũng “nản” không mặn mà với sản xuất các sản phẩm sạch theo quy trình, vì chi phí lớn mà chưa tạo được lòng tin trong nhân dân.
Hơn nữa, hiện nay có các doanh nghiệp, nhà sản xuất thực phẩm sạch, nhưng hoạt động còn đơn lẻ, nhỏ bé không có sự liên kết, chưa chủ động được kênh phân phối riêng… nên thường bị thương nhân, thương lái ép giá.
Cần minh bạch nguồn gốc để lấy lại niềm tin của người tiêu dùng
Thông tin trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ, theo ông Chu Xuân Kiên, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) Hà Nội, qua quá trình kiểm tra, kiểm soát, chúng tôi nhận thấy có hiện tượng rau củ quả “bẩn” được đưa vào các siêu thị, trung tâm thương mại lớn, cửa hàng… được gắn mác an toàn. Trong năm 2015, chúng tôi cũng đã tịch thu, tiêu hủy gần 12.000 kg thủy hải sản đông lạnh; gần 20.000 kg thịt bò, thịt lợn, trâu... Trong số đó, có những lô hàng được bán ở những cửa hàng uy tín, gắn mác thực phẩm sạch đánh lừa khách hàng.
Tuy nhiên, việc xử lý “chiêu trò” này không đơn giản bởi “thực phẩm sạch” được bán ở những siêu thị, cửa hàng tiện ích đều có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. “Muốn nông sạch thì cần kiểm soát từ khâu sản xuất. Khi thực phẩm đã được bày bán trên thị trường, lực lượng QLTT đi kiểm tra cũng chỉ có thể dựa trên cảm quan, giấy tờ”, ông Kiên cho biết thêm.
Hà Nội có 425 chợ, 24 trung tâm thương mại, 134 siêu thị và hàng nghìn các cửa hàng kinh doanh nông sản. Nhưng một lượng lớn các sản phẩm nông sản Thủ đô được các thương lái thu mua, tập kết tại các chợ đầu mối và tiêu thụ tại các chợ dân sinh. Tông Nguyễn Văn Chí, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp Hà Nội cho biết: “Lượng nông sản thực phẩm chứng nhận và nguồn gốc mới chỉ chiếm 20\%. Các chợ đầu mối đang đóng vai trò là khâu điều phối các sản phẩm đến các thị trường tiêu thụ”. Ông Chí cho rằng, việc tăng cường liên kết giữa cơ sở, DN sản xuất, kinh doanh nông sản thực phẩm rõ nguồn gốc và an toàn là hết sức cần thiết. Để người dân nhận biết được các doanh nghiệp, cửa hàng làm ăn chân chính và minh bạch thông tin.
Tại Hà Nội mới đây, Bộ NN&PTNT cùng đại diện Sở NN&PTNT Hà Nội đã chứng kiến sự ra đời của Hiệp hội thực phẩm minh bạch vào giữa tháng 6/2016.
Theo nhìn nhận của TS Nguyễn Thị Hồng Minh, Trưởng ban thành lập Hiệp hội thực phẩm minh bạch cho biết: “Những cơ sở làm tốt vẫn đang tồn tại, nhưng họ rời rạc và đơn lẻ! Một số đang cố gắng làm sạch tùy vào sức của mình, nhưng họ quá nhỏ bé và thường bị thương nhân, thương lái ép đủ bề nếu họ không đủ sức bứt lên được để có kênh phân phối riêng. Số khác, đành tặc lưỡi cho qua vì bất lực trước sự cám dỗ và nguy hiểm của vòng xoáy lợi ích từ thực phẩm bẩn. Vì vậy, các doanh nghiệp tốt phải liên kết lại với nhau, minh bạch thông tin nông sản cho người tiêu dùng biết”.
Thực tế, bản thân các doanh nghiệp làm ăn chân chính cũng có nhu cầu liên kết lại để người tiêu dùng dễ nhận diện. Ông Trần Mạnh Chiến, Giám đốc chuỗi thực phẩm an toàn Bác Tôm cho biết, chúng tôi muốn tham gia vào các hiệp hội sản xuất thực phẩm minh bạch. Vì khi đó, người tiêu dùng chỉ cần sử dụng điện thoại di động là có thể truy suất được nguồn gốc nông sản từ khâu sản xuất tới chế biến, mang tới sự yên tâm hơn cho người tiêu dùng về nông sản sạch có kiểm tra.
