Chiều 29/4, lãnh đạo 10 nước Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã tham dự phiên họp hẹp trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Thủ đô Manila của Philippines nhằm thảo luận về việc tăng cường quan hệ đối ngoại và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời, trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.
Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các nhà lãnh đạo hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ giữa ASEAN với đối tác bên ngoài, thể hiện qua kết quả cụ thể trong triển khai các Chương trình hành động của ASEAN với các đối tác đối thoại. Các nhà lãnh đạo ghi nhận ngày càng nhiều các quốc gia và tổ chức khu vực mong muốn tăng cường hợp tác với ASEAN, vai trò của ASEAN trong các cơ chế khu vực do ASEAN thiết lập được các nước đề cao và tôn trọng.
Các nhà lãnh đạo cũng cho chỉ đạo về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm quan trọng với một số đối tác lớn như 40 năm quan hệ hợp tác của ASEAN với Hoa Kỳ, Canađa, Liên minh châu Âu (EU) và 25 năm quan hệ ASEAN-Ấn Độ, coi đây là cơ hội để tạo đà mới cho quan hệ của ASEAN với các đối tác. Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, củng cố và nâng cao hiệu quả các cơ chế diễn đàn hợp tác khu vực do ASEAN dẫn dắt, tăng cường năng lực của ASEAN trong ứng phó với các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các Trưởng đoàn tham dự hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN |
Bàn về tình hình thế giới và khu vực, các nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại đối với những diễn biến phức tạp như tình hình căng thẳng liên quan đến Bán đảo Triều Tiên, các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông và nguy cơ khủng bố lan rộng. Do đó, ASEAN đứng trước yêu cầu cần có tiếng nói chung mạnh mẽ, phát huy vai trò tích cực và đóng góp vào nỗ lực chung duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực và trên thế giới.
Các nhà lãnh đạo hoan nghênh bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN đã kịp thời ra tuyên bố chung nêu lập trường của ASEAN trước những căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên, kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh làm trầm trọng thêm tình hình và nối lại đàm phán. Các nhà lãnh đạo cũng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy hoàn tất khung của Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) vào giữa năm nay, tạo điều kiện sớm tiến tới xây dựng một COC hiệu quả.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ quan ngại về những chuyển biến sâu sắc của tình hình quốc tế và khu vực thời gian qua cũng như các tác động nhiều mặt đối với ASEAN và mỗi quốc gia thành viên. Các thách thức đa chiều này vừa là phép thử chiến lược, vừa là cơ hội để ASEAN chứng tỏ bản lĩnh và vai trò trung tâm trong việc xử lý các vấn đề khu vực.
Trước tình hình và yêu cầu đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có một số đề xuất cụ thể là: ASEAN cần đề cao trách nhiệm của thành viên và tinh thần cộng đồng, nhất là lập trường chung về các vấn đề quốc tế và khu vực, hướng tới một Cộng động ASEAN có vai trò và trách nhiệm trên trường quốc tế; ASEAN cần đi đầu trong việc đề cao, tuân thủ luật pháp quốc tế và những nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế, phù hợp với mục tiêu của ASEAN xây dựng một Cộng đồng ASEAN dựa trên luật lệ; ASEAN cần nâng cao hiệu quả hợp tác với các đối tác, chú trọng các hoạt động thực chất, tăng cường hiệu quả các cơ chế đối thoại của ASEAN.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chia sẻ quan ngại về tình hình căng thẳng gia tăng trên Bán đảo Triều Tiên, Biển Hoa Đông, Biển Đông, các vụ khủng bố ở một số nước châu Âu vừa qua; hoan nghênh những nỗ lực chung của ASEAN trong xử lý các thách thức cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống.
Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần đề cao các nguyên tắc cơ bản và lập trường chung về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS); các bên cần kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tôn trọng các tiến trình pháp lý và ngoại giao; thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới xây dựng COC hiệu quả, thực chất và khả thi trên thực tế; góp phần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
Sau phiên họp hẹp, các nhà lãnh đạo ASEAN đã có cuộc gặp với đại diện Liên minh Nghị viện ASEAN (AIPA) và đại diện thanh niên các nước ASEAN. Tại các phiên đối thoại, sau khi nghe ý kiến của các đại diện Nghị viện và thanh niên nhằm thực hiện hiệu quả các mục tiêu của Cộng đồng ASEAN, các nhà lãnh đạo đánh giá cao vai trò và khuyến khích sự tham gia, đóng góp tích cực của các giới nhằm thúc đẩy hợp tác, tăng trưởng bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh cho từng nước thành viên và nền kinh tế khu vực.
Đồng thời, ASEAN sẽ nỗ lực hơn nữa để tạo cầu nối giữa các tầng lớp nhân dân và chính phủ, tạo sự đồng thuận và ủng hộ đối với hợp tác ASEAN, tăng cường hiểu biết và gắn bó giữa nhân dân các nước, hướng tới một Cộng đồng ASEAN dựa trên luật pháp, thực sự hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm.
Tiếp theo, các nhà nãnh đạo đã tham dự lễ ký kết "Tuyên bố ASEAN về vai trò của nền công vụ làm chất xúc tác trong việc đạt được Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025”. Nội dung tuyên bố nhấn mạnh vai trò và sự đóng góp của nền công vụ trong việc đạt được Tầm nhìn ASEAN 2025 và đưa ra những định hướng và biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác trong lĩnh vực công vụ giữa chính phủ các nước ASEAN thời gian tới.
Lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 đã diễn ra lúc 16h40 giờ địa phương.
