Trung Quốc là quốc gia sản xuất và tiêu thụ quần áo nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới, nhưng khi nói đến thị trường hàng second-hand thì nước này lại có vẻ “kém cạnh” so với các đối thủ lớn khác về thời trang.
Một cửa hàng đồ cũ ở Trung Quốc. Ảnh: CNN |
Trong khi các nền tảng cũ như The RealReal, ThredUp và Depop đã thành công ở phương Tây, giúp người mua sắm giảm lượng khí thải carbon, bảo vệ môi trường, thì thị trường buôn bán đồ second-hand của Trung Quốc có phần chững lại do lo ngại về hàng giả, thoi quen mua sắm đồ mới và thậm chí cả sự mê tín xung quanh việc mặc quần áo của người khác.
Báo cáo thường niên của McKinsey , được thực hiện với sự hợp tác của The Business of Fashion vào năm 2019, báo trước thời kỳ "chấm dứt quyền sở hữu", với việc người tiêu dùng trên khắp thế giới đang tìm kiếm sự mới mẻ nhưng đồng thời cũng phù hợp với khả năng chi trả.
Các dịch vụ bán lẻ, cho thuê và sở hữu trước cung cấp những cách để người mua sắm giữ cho tủ quần áo của họ luôn đa dạng. Và các tập đoàn xa xỉ lớn cũng muốn kiếm lợi nhuận từ xu hương này, với các tập đoàn như Richemont đã mua lại các nền tảng bán lại để kiểm soát nhiều hơn hàng hóa của họ trên thị trường thứ cấp.
Tuy nhiên, tại quốc gia đông dân nhất thế giới, nhu cầu về quần áo cũ vẫn còn mờ nhạt.
"Đó có thể là do vấn đề địa vị", CNN dẫn lời Xie Xinyan (24 tuổi) - KOL thời trang có hơn 1 triệu người theo dõi trên Weibo - nhận định. Cô cho biết rất khó tìm thấy cửa hàng giá rẻ ở Trung Quốc. Dù vậy, các cửa hàng cao cấp tự quảng bá là "vintage" (đồ cổ) xuất hiện khá nhiều trong 7-8 năm qua.
Khi Xie bắt đầu quan tâm đến quần áo cổ điển khi còn là một sinh viên ở Nam Kinh, "hầu như không có bất kỳ cửa hàng vintage nào bên ngoài các siêu đô thị như Bắc Kinh và Quảng Châu”, cô ấy nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại. Tuy nhiên, trong bảy hoặc tám năm qua, chúng ngày càng trở nên phổ biến, bà nói thêm rằng "ở mỗi thị trấn lớn của Trung Quốc đều có ít nhất một hoặc hai cửa hàng quần áo vintage”.
Xie cho rằng một số mối quan tâm ngày càng tăng này là do ảnh hưởng của văn hóa vintage Nhật Bản. Bà nói: “Người Nhật bắt đầu đón nhận khái niệm quần áo vintage trước người Trung Quốc. "Trung Quốc đã học hỏi về điều đó từ họ và thông qua trao đổi văn hóa dần dần. Một số người bắt đầu mang các mặt hàng từ Nhật Bản đến Trung Quốc, và sau đó ngày càng nhiều người bắt đầu áp dụng phong cách này”.
Trước đây, nhiều người dân Trung Quốc kỵ mặc quần áo second-hand vì sợ chủ cũ có thể đã chết. Dù vậy, hiện đa phần quan ngại hơn về “điều kiện vệ sinh” của món đồ. "
"Cha mẹ tôi luôn đặt câu hỏi tại sao tôi mua quần áo vintage, chúng không hề rẻ chút nào – và bạn có thể mua một thứ gì đó mới với số tiền bạn bỏ ra cho một món đồ vintage", cô nói. “Mẹ tôi luôn hỏi tại sao tôi không mua những món đồ mới sạch sẽ và hợp vệ sinh hơn”.
Túi Louis Vuitton được đặt trên kệ trong phòng phát trực tiếp ở Ponhu Luxury. |
Hương vị sang trọng
Khó có thể tính toán tác động của thời trang tới môi trường Trung Quốc. Tuy nhiên, với tư cách là quốc gia tiêu thụ lớn nhất trong ngành, chiếm 20% lượng nước thải và 10% tổng lượng khí thải carbon của thế giới - nhiều hơn cả du lịch hàng không và vận chuyển toàn cầu cộng lại - nhu cầu về thời trang của người tiêu dùng Trung Quốc để lại hậu quả môi trường lớn.
Song không phải tất cả mọi thứ đều kết thúc trong bãi rác. Năm 2018, Trung Quốc là nước xuất khẩu quần áo đã qua sử dụng lớn thứ tư thế giới, với phần lớn trong tổng số 311 triệu USD được vận chuyển đến Châu Phi. Chỉ riêng Kenya đã tiêu thụ 20% lượng hàng may mặc xuất khẩu đã qua sử dụng của nước này, theo số liệu thương mại của Liên hợp quốc. Nhưng ngược lại, Trung Quốc chỉ nhập khẩu quần áo cũ trị giá dưới 2 triệu USD, chủ yếu từ Mỹ, Hàn Quốc và các nước phát triển khác.
Tuy nhiên, các công ty khởi nghiệp và những gã khổng lồ công nghệ đều cảm nhận được thị trường tiềm năng của đồ second-hand. Các giao dịch trên Idle Fish của Alibaba, một thị trường trực tuyến bán đồ qua sử dụng đối với mọi thứ từ quần áo đến đồ điện tử, đạt 100 tỷ nhân dân tệ (14 tỷ USD) vào năm 2019. Và một số nền tảng tập trung vào thời trang như Plum và Secoo cũng đã xuất hiện trong những năm gần đây.
Tuy nhiên, thị trường thời trang second-hand ở Trung Quốc mới ở giai đoạn phôi thai. Báo cáo năm 2019 của Tập đoàn Tư vấn Boston (BCG) dự đoán giao dịch hàng second-hand sẽ chiếm 9% tổng doanh số bán hàng xa xỉ trên toàn cầu vào năm 2021, nhưng chỉ khoảng 2% tổng giao dịch hàng xa xỉ ở Trung Quốc.
Hy vọng thay đổi điều đó là Austin Zhu, người đồng sáng lập nền tảng ký gửi Zhi Er (tạm dịch là "Chỉ có hai") vào năm 2016
"Các thương hiệu Ý phổ biến nhất trên nền tảng của chúng tôi", Zhu nói trong một cuộc gọi điện video. "Nhưng các thương hiệu của Mỹ như Coach và Michael Kors cũng rất được ưa chuộng vì giá thấp hơn nhiều so với các thương hiệu châu Âu”.
Ông Zhu xác minh rằng bán đồ thật là một trong những dịch vụ quan trọng nhất của Zhi Er. Vào năm 2016, dịch vụ xác thực hàng xa xỉ của Trung Quốc Yishepai đã phát hiện ra rằng 40% các mặt hàng được thẩm định là hàng giả, theo dịch vụ tin tức QQ của Tencent
Ông Zhu nói: “Có thể tin tưởng vào hàng hóa đắt tiền và chất lượng cao làbước đầu tiên khiến người Trung Quốc chấp nhận ý tưởng mua đồ cũ ”.
"Trong năm đầu tiên, chúng tôi cũng đã cố gắng tập trung vào các thương hiệu thời trang rẻ hơn, nhưng chúng tôi đã thay đổi (hướng đi)", ông nói thêm, đơn giản là không có đủ nhu cầu về hàng hóa giá rẻ để chiến lược trở nên khả thi.
“Hiện tại, quần áo chỉ chiếm 15% doanh số bán hàng trên Zhi Er, với túi xách và phụ kiện chịu trách nhiệm cho phần lớn các giao dịch mua”, ông Zhu nói. BCG trong khi đó phát hiện ra rằng quần áo chỉ chiếm 9% trong các giao dịch mua đồ cũ xa xỉ ở Trung Quốc vào năm 2018, so với 20% ở Pháp và Đức và 17% ở Mỹ.
Nghệ nhân xác thực món đồ xa xỉ. Ảnh: AP |
Động lực thay đổi
Tại Trung Quốc, thế hệ sinh cuối thập niên 1980 và đầu thập niên 1990 là khách hàng chủ yếu của các thương hiệu xa xỉ. Liu Mengyuan, người sáng lập nền tảng cho thuê YCloset, cho biết ngành cho thuê hàng thời trang đang thu hút nhiều khách hàng trẻ. Hiện YCloset có 15 triệu người dùng.
YCloset cho phép người đăng ký thuê tối đa năm mặt hàng quần áo hoặc phụ kiện mỗi tháng. Sau khi dùng thử, người dùng - những người trả phí đăng ký cố định là 499 nhân dân tệ (72 USD) một tháng - có cơ hội mua ngay hoặc chỉ cần trả lại.
Ngoài việc giúp giảm tiêu thụ các mặt hàng mới, Liu nói rằng YCloset sử dụng túi vải, không phải túi nilon, để gửi và nhận quần áo - và 80% lượng nước được sử dụng để giặt quần áo được tái chế. Tuy nhiên các mối quan tâm về môi trường không nằm trong những ưu tiên hàng đầu của khách hàng.
"Tôi nghĩ rằng có ba lý do tại sao người dùng của chúng tôi chọn thuê", Liu nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại. "Một, tăng sự đa dạng trong lựa chọn quần áo của họ; hai, giúp họ không gặp rắc rối khi đóng gói quần áo (khi di chuyển hoặc đi du lịch); và ba, giải phóng không gian trong tủ quần áo của họ."
Tại một số thị trường phương Tây, có bằng chứng cho thấy rằng người tiêu dùng đồ cho thuê và đồ cũ, ít nhất một phần, bị thúc đẩy bởi những lo lắng về môi trường. Nghiên cứu được thực hiện đại diện cho nền tảng thời trang tiền sở hữu của Pháp, Vestiaire Collective, cho thấy hơn 70% người sử dụng dịch vụ "cố gắng mua sắm một cách có đạo đức", với 57% trong số đó nói rằng tác động môi trường là mối quan tâm lớn nhất của họ.
Mặc dù Zhu không có dữ liệu so sánh cho Zhi Er, nhưng anh ấy thẳng thắn về động lực chính của khách hàng là khả năng chi trả. Các mặt hàng thường bán trên nền tảng với giá rẻ hơn từ 10% đến 30% so với giá bán lẻ ban đầu của chúng.
Ông nói: “Tôi nghĩ mọi người lo ngại về môi trường, nhưng tôi không nghĩ đó là lý do chính khiến mọi người sử dụng các ứng dụng bán lại hoặc tìm đến thị trường đồ cũ.
Zhu cho biết số lượng giao dịch trên nền tảng của anh ấy đang tăng 25% đến 30% mỗi tháng, cũng tin rằng COVID-19 khiến phát triển hơn nữa thị trường đồ cũ. Ngoài việc giảm khả năng mua sắm các mặt hàng hoàn toàn mới của người dân, đại dịch cũng đang phá vỡ chuỗi cung ứng, trì hoãn việc vận chuyển và hạn chế đi lại - điều quan trọng khi chỉ 27% chi tiêu xa xỉ của Trung Quốc diễn ra ở đại lục.
"Coronavirus có nghĩa là mọi người không dễ dàng đạt được thứ họ muốn", Zhu nói và nói thêm: "Ngày càng khó mua đồ có thương hiệu ở nước ngoài, vì vậy mọi người đang cố gắng tìm cách ở Trung Quốc đại lục. - và chợ đồ cũ là một trong những lựa chọn tốt nhất cho những người đó. "
“Một trong những lý do chính khiến mọi người mặc quần áo second-hand là vì nó được tái chế và thân thiện với môi trường. Khi tôi còn trẻ, tôi sẽ không bao giờ nghĩ về tuổi thọ của một bộ quần áo. Tôi chỉ quan tâm về kiểu dáng. Song bây giờ tôi nghĩ về việc tôi có thể mặc được bao nhiêu chiếc trước khi mua nó."
Mộc Miên (Theo CNN)
