Thái Phiên: Kiếp trước tôi mắc nợ với những đường cong...

(ĐSPL) - "Không phải người mẫu cứ cởi đồ ra là có ảnh khỏa thân nghệ thuật, mà người nghệ sĩ phải nhiều trăn trở để tìm tòi và phát hiện được những góc cạnh của người mẫu, có khi chỉ cần chụp một bờ ngực, một vùng lưng là đã thấy đẹp rồi", Thái Phiên nói. 

Là một trong những người tiên phong và nổi bật nhất với thể loại ảnh khỏa thân nghệ thuật ở Việt Nam. Với 22 năm cầm máy ghi lại những đường cong tuyệt mỹ của các thiếu nữ, Nghệ sỹ - Nhiếp ảnh gia Thái Phiên cho biết, nếu nhìn dưới con mắt nghệ thuật thì thể loại ảnh nude cũng như các thể loại nhiếp ảnh khác, thậm chí còn đặt biệt hơn vì cái đẹp luôn có sức sống của tuổi trẻ.

Anh cho hay: "Chụp ảnh nude là một nhu cầu có thật của nhiều cô gái trẻ hiện nay và tôi luôn cho rằng đó là nhu cầu chính đáng, không có gì xấu xa hay tội lỗi cả. Nó cũng giống như khi ta đứng trước một cảnh đẹp, ta cũng có nhu cầu chụp để lưu lại làm kỷ niệm"...

Không phải cứ cởi đồ ra là có ảnh khỏa thân nghệ thuật

- Nhiều người không phân biệt được đâu là ảnh nude nghệ thuật, đâu là ảnh khiêu dâm. Anh có thể nói ngắn gọn về ranh giới mong manh này?

Điều này không khó, khi nhìn vào một bức ảnh khỏa thân, ta thấy tâm hồn nhẹ nhàng, thư thái, hướng thiện, hướng mỹ, ta sẽ rung động với nhiều cảm xúc nghệ thuật, nó mang đến cho ta những giá trị về mỹ cảm bởi những nguồn sáng, góc độ, mảng khối... thì đó là một bức ảnh nghệ thuật. Khác xa với những khao khát dục tính theo bản năng khi xem ảnh khiêu dâm. Còn nếu trước một bức ảnh mà có hai luồng ý kiến khác nhau thì đó cũng là chuyện bình thường, việc đánh giá bức ảnh cũng phụ thuộc vào phông văn hoá, trình độ thẩm mỹ, con mắt và cái đầu của từng người. Cảm xúc thuộc về cá nhân, không thể bắt người khác theo mình được.

- Nhắc đến những nhiếp ảnh gia về ảnh nghệ thuật nude ở Việt Nam, người ta nghĩ ngay đến những tên tuổi nổi tiếng như Thái Phiên, Dương Quốc Định... Để xây dựng nên “thương hiệu” này, hẳn anh đã phải trải qua một chặng đường vô cùng khó khăn?

Tôi đã có 22 năm theo đuổi nghệ thuật chụp ảnh nude, còn Nghệ sỹ Dương Quốc Định khoảng hơn 10 năm. Thật ra thì thời gian làm nghề không nói lên được gì, không phải cứ làm lâu năm thì sẽ nổi tiếng. Ở Việt Nam cũng có nhiều người đi theo con đường chụp ảnh khỏa thân nhưng họ không kiên trì hoặc không được may mắn, có những người mới được nửa đường đã... nản vì những thành trì định kiến của xã hội, của gia đình, vợ con hoặc có thể do đam mê của họ bị... bóp chết nửa chừng. Tôi không phải là người đầu tiên ở Việt Nam đi theo thể loại ảnh nude, nhưng điều quan trọng là nhờ niềm đam mê, thậm chí tôi chịu đựng cả búa rìu dư luận...

- Tại sao anh lại chọn đề tài khỏa thân để sáng tạo trong bối cảnh những quan niệm, định kiến ở Việt Nam vẫn còn khá nặng nề?

Không phải người mẫu cứ cởi đồ ra là có ảnh khỏa thân nghệ thuật, mà người nghệ sĩ phải nhiều trăn trở để tìm tòi và phát hiện được những góc cạnh của người mẫu, có khi chỉ cần chụp một bờ ngực, một vùng lưng là đã thấy đẹp rồi. Để hiểu được ngôn ngữ của ảnh khỏa thân, người sáng tác cũng cần phải học, học nhiều lắm. Biết là khó nhưng đã lỡ đam mê thì đành phải theo và khi càng đi vào chuyên sâu, tôi càng thấy thích thú. Cái đẹp của tạo hóa ban tặng cho con người quả thực quá mênh mông, mà suốt cả cuộc đời tôi cũng khó mà khai thác hết. Chính sự đam mê và sáng tạo không ngừng đã khiến tôi bị cuốn theo, cuốn theo mãi...

- Nguyên tắc nghề nghiệp mà anh tự đặt ra cho bản thân mình là gì?

Tôi rất tôn trọng quyền riêng tư, thông tin cá nhân của người mẫu. Khi làm việc, tôi luôn có ý thức phải giữ bí mật nhân thân của người mẫu. Đấy cũng chính là nguyên tắc tôi tôn trọng nghề. Trước khi chụp, người mẫu phải ký vào bản thỏa thuận, đồng ý cho tôi được quyền công bố những bức ảnh (thường những bức ảnh nude của tôi không chụp thẳng mặt người mẫu mà chụp đường nét cơ thể là chính), người mẫu được tặng ảnh và những sản phẩm in sau này (như sách, lịch.v.v.), tất nhiên là hoàn toàn miễn phí.

- Những bí quyết gì đã giúp anh thành công trong nghệ thuật? Sự nỗ lực, cơ hội hay may mắn chiếm nhiều hơn?

Tôi nghĩ đó chính là lòng đam mê, kéo theo sự tìm tòi và miệt mài học hỏi đã giúp tôi thành công. Bên cạnh đó tôi cũng gặp nhiều may mắn khi thực hiện được những điều mà trước đây chưa có nhiếp ảnh gia nào làm được, như là xuất bản cuốn sách ảnh khỏa thân nghệ thuật “Xuân thì” và ra được 5,7 bộ lịch khỏa thân tại Việt Nam. Sau 22 năm đi chụp ảnh khỏa thân, tôi cũng chưa bị tai tiếng hay dính scandal nào cả. Với người nghệ sỹ, như thế là quá ổn rồi.

Người mẫu đầu tiên là một con... búp bê

- Anh vừa nhắc đến cuốn sách ảnh khỏa thân “Xuân thì”, theo tôi được biết thì trước khi ra cuốn sách này, anh cũng gặp không ít khó khăn?

Chuyện quá trình ra sách ảnh khỏa thân đúng là quá khó khăn ở Việt Nam khi thành trì định kiến của xã hội và áp lực của gia đình còn quá nặng nề với đề tài này. Đã ra được cuốn “Xuân thì” nhưng kể cả nếu bây giờ tôi muốn in thêm một cuốn nữa, hoặc xin tổ chức triển lãm những tác phẩm đã có trong cuốn sách "Xuân Thì" thì cũng rất gian nan, từ nhà xuất bản đến các cục nọ, sở kia: Cục xuất bản đá qua cho Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh và Triển lãm, bên này đùn đẩy bên kia do họ sợ động chạm đến những vấn đề nhạy cảm và nhất là sợ... mất ghế. Cuối cùng công chúng vẫn chịu thiệt, họ không được thưởng thức ảnh nghệ thuật, nhưng lại thấy rất nhiều ảnh hở hang trên các trang mạng thông tin đại chúng.

- Anh thường sáng tác ảnh nude ngoài thiên nhiên, vậy làm thế nào để tránh được những ánh mắt tò mò của thiên hạ?

Tuy ở ngoài thiên nhiên nhưng nơi tôi chụp thường có không gian riêng tư, không người qua lại. Tôi đã phải bỏ rất nhiều cảnh đẹp bởi người đi qua đi lại nhiều, làm sao mà chụp khỏa thân được. Vì thế nên mới có chuyện 4 giờ sáng tôi và người mẫu phải lọ mọ leo lên đồi cát để chụp những tia nắng bình minh đầu tiên trong ngày, hay là phải lội bộ cả nửa ngày trời, vào tận những khu rừng sâu không bóng người để chụp với bối cảnh thiên nhiên hoang dã.

- Thời mới chụp ảnh nude, chưa có “thương hiệu” gì, làm thế nào để anh thuyết phục được người mẫu chụp ảnh?

Bạn biết không, người mẫu đầu tiên mà tôi chụp nude là... một con búp bê, tôi dùng đèn chiếu sáng để chụp những góc, những mảng sáng theo ý muốn, sau đó tôi mang tấm ảnh đó để thuyết phục người mẫu. Sau khi có người đồng ý chụp, tôi lại mang bức ảnh người mẫu thật đi thuyết phục người khác nữa. Đó quả là cả một quá trình gian nan...

- Hiện nay, anh đi tìm người mẫu hay người mẫu tìm đến anh?

Hơn 10 năm trở lại đây, tôi chưa bao giờ đi nhờ ai làm người mẫu cho mình cả, toàn là người ta tự tìm đến tôi. Tôi có biết ai thích chụp ảnh khỏa thân đâu để mà nhờ? Hơn nữa, việc này rất tế nhị, không khéo, họ sẽ nghĩ ngay tôi là một kẻ không đàng hoàng. Gặp một cô gái mới quen ở ngoài đường, nếu tôi nói: “Em ơi, em cho anh chụp ảnh khỏa thân nhé”, chắc chắn tôi sẽ hưởng trọn một cái tát vào mặt ngay. May mắn là lớp trẻ Việt Nam hiện nay họ hiểu và cảm được nghệ thuật ảnh khỏa thân, cho nên họ liên tục nhờ tôi chụp ảnh. Nhưng không phải ai nhờ tôi cũng chụp đâu. Tính thế này, cứ 10 người nhờ thì tôi chỉ nhận chụp 2 hoặc 3, còn lại tôi từ chối vì những lý do khác nhau.

- Trong 22 năm trong nghề chụp ảnh nude, anh đã bao giờ bị “đánh ghen" chưa? Vì toàn tiếp xúc với các người đẹp trong lúc rất “nhạy cảm”?

May mắn là tôi chưa bao giờ bị rơi vào những trường hợp đó. Vì trước khi chụp, chúng tôi có ký một cam kết là đã được sự đồng ý của chồng hay người yêu của người mẫu đó. Chụp xong hai bên phải hoàn toàn giữ bí mật về danh tính, cũng không có người mẫu nào tự nhận: Người trong ảnh là tôi đấy để tạo scandal, vì thế tôi cũng chưa gặp chàng “Hoạn Thư” nào...