Trong Tây Du Ký, trên hành trình đi Tây Trúc thỉnh kinh, 4 thầy trò Đường Tăng đã gặp không ít khó khăn, thường xuyên bị các yêu quái đe doạ, cản đường. Do đó, không ít các việc thần tiên đã phụng mệnh Quan Âm Bồ Tát và Phật Tổ Như Lai xuống hạ giới hỗ trợ thầy trò Đường Tăng mỗi lúc khó khăn.
Tuy nhiên, có một vị thần tiên với xuất thân cao quý, không thuộc quyền "sai khiến" của Quan Âm Bồ Tát và Phật Tổ Như Lai nhưng vẫn thường xuyên ra tay hỗ trợ các đồ đệ của Đường Tăng mỗi khi gặp nạn lớn. Người này chính là Thái Bạch Kim Tinh.
Theo truyền thuyết, Thái Bạch Kim Tinh là vị thần mang họ Lý, hình dáng là một ông già râu bạc áo trắng, là Tinh chủ của Sao Kim, ngôi sao sáng nhất vào chập tối và buổi sáng. Chính vì thấy Sao Kim xuất hiện đầu tiên của buổi đêm và ban ngày, nên Thái Bạch Kim Tinh được coi là sứ giả của Thiên đình, và gọi là Lý Trường Canh.
Thái Bạch Kim Tinh là đệ tử duy nhất của Lão Tử về sau đã đắc ngộ Đạo giáo chân ngôn. Theo mô tả, Thái Bạch Kim Tinh là một ông lão với râu tóc trắng xóa, vẻ mặt hiền lành phúc hậu. Ngài là một vị thần tiên hiền hậu, thần thông quảng đại và có tiếng nói trên Thiên cung.
Năm xưa, khi Ngộ Không còn ở dưới hạ giới làm nhiều chuyện, Thái Bạch Kim Tinh chính là người ra mặt nói đỡ cho hầu tử trước mặt Ngọc Đế và đề nghị sắc phong Ngộ Không làm Bật Mã Ôn. Sau đó, vì không hài lòng với chức danh nhỏ này, Ngộ Không tiếp tục làm loạn và một lần nữa Thái Bạch Kim Tinh lại đứng ra giúp đỡ hầu tử. Lần này, ngài đã gợi ý Ngọc Hoàng phong cho Tôn Ngộ Không chức Tề Thiên Đại Thánh, cho trông coi Bàn Đào Viên.
Sau này, khi Ngộ Không lên đường cùng Đường Tăng đi Tây Trúc thỉnh kinh, Thái Bạch Kim Tinh vẫn luôn âm thầm hỗ trợ, chỉ điểm cứu giúp. Cụ thể, trong những ngày đầu tiên Đường Tăng lên đường thỉnh kinh, Thái Bạch Kim Tinh đã xuất hiện trợ giúp Đường Tăng thoát hiểm sau khi Tam Tạng bị 3 con yêu quái Gấu ngựa, Trâu rừng, Tinh cọp bắt.
Tới hồi 21, khi Tôn Ngộ Không thất điên bát đảo vì Hoàng Phong quái, chính Thái Bạch Kim Tinh đã hóa thân thành ông già chỉ đường cho Tôn Ngộ Không tìm Kinh Kiết Bồ Tát nhờ trợ giúp hàng yêu. Sang hồi 76, Thái Bạch Kim Tinh tiếp tục hoá thành một ông già bình thường để sớm cảnh báo cho Tôn Ngộ Không về kiếp nạn có thể nói là khó khăn nhất trên chặng đường thỉnh kinh đó là phải đối mặt 3 con quái (voi trắng, sư tử xanh và đại bàng vàng).
Có thể thấy, thông qua Thái Bạch Kim Tinh, tác giả Ngô Thừa Ân đã khắc hoạ hình ảnh một vị thần tiên thiện lành, luôn hết lòng giúp đỡ khuyến thiện người khác khi họ gặp khó khăn, khiến Tôn Ngộ Không nổi loạn, bướng bỉnh và "bất trị" cũng bị sự thiện lương ấy đã cảm hóa.
Minh Hạnh (T/h)
