Những nhân vật được cho là “tộ? đồ” trong cuộc khủng hoảng tà? chính 2008 vẫn đang sống xa hoa như những ông hoàng...
5 năm sau ngày hệ thống tà? chính Mỹ gần như ngã gục trước những đòn “chí mạng” của khủng hoảng, nền k?nh tế nước này vẫn phục hồ? chậm chạp trong bố? cảnh lạm phát cao, ngườ? t?êu dùng dè dặt ch? t?êu và n?ềm t?n của doanh ngh?ệp còn ở mức thấp.
Tuy nh?ên, những ngườ? được cho là “tộ? đồ” trong cuộc khủng hoảng đó vẫn sống xa hoa như những ông hoàng.
Nó? tớ? khủng hoảng tà? chính, hẳn không a? quên sự k?ện ngân hàng Lehman Brothers 158 tuổ? phá sản vớ? khố? nợ hơn 600 tỷ USD. Vụ phá sản này xảy ra vào ngày 15/9/2008, châm ngò? cho sự bùng nổ của khủng hoảng trên phạm v? toàn cầu. Kh? đó, ngườ? lãnh đạo Lehman là CEO R?chard Fuld. 5 năm sau vụ phá sản đ? vào lịch sử, Fuld đang có một cuộc sống kh?ến nh?ều ngườ? phả? mơ ước.
Theo tờ Huff?ngton Post, Fuld có một b?ệt thự lớn ở Greenw?ch, bang Connect?cut, cộng một đ?ền trang rộng hơn 16 hectare ở Sun Valley, Idaho, cùng một căn nhà 5 phòng ngủ ở Jup?ter Island, bang Flor?da. Căn hộ mà Fuld sở hữu ở Manhanttan để t?ện cho v?ệc đ? làm tạ? Lehman đã được ông bán lạ? vào năm 2009 vớ? g?á 25,87 tr?ệu USD.
4 vị CEO khác của các ngân hàng Phố Wall đ?êu đứng thờ? đó, bao gồm J?mmy Cayne của Bear Stearns, Stanley O’Neal của Merr?ll Lynch, Charles Pr?nce của C?t?group, và Ken Lew?s của Bank of Amer?ca cũng đều sống “ẩn dật” trong xa hoa.
Nguồn cơn khủng hoảng
Cuộc khủng hoảng tà? chính 2008 khở? nguồn từ hoạt động cho vay th?ếu k?ểm soát trên thị trường thế chấp nhà của Mỹ từ những năm đầu thập n?ên trước, kh? g?á nhà ở Mỹ l?ên tục tăng mạnh. Những khách hàng có đ?ểm tín dụng thấp vẫn được các ngân hàng nước nàycho vay t?ền để mua nhà, vớ? lã? suất thả nổ? và cao hơn so vớ? những ngườ? có đ?ểm tín dụng tốt. Những khoản nợ được gọ? là nợ dướ? chuẩn (sup-pr?me mortgage) này sau đó được các ngân hàng thực h?ện chứng khoán hóa, b?ến thành chứng khoán đảm bảo bằng nợ dướ? chuẩn bán (MBS, CDO) cho các nhà đầu tư.
Sau một thờ? g?an phát tr?ển bong bóng, thị trường địa ốc Mỹ chuyển sang lao dốc và những khoản vay dễ dàng ngày nào h?ện rõ độ nguy h?ểm. Các con nợ chứng k?ến g?á nhà rớt thảm, mất khả năng thanh toán, ngân hàng không đò? được nợ, g?á chứng khoán MBS và CDO cũng rớt thảm, gây nên những cơn hoàng loạn nố? t?ếp trên thị trường.
Tháng 3/2008, Bear Stearns suýt phá sản nhưng may mắn được Bank of Amer?ca mua lạ?. 6 tháng sau, Lehman phá sản, khở? động một “chuỗ? phản ứng” hạ gục hàng chục ngân hàng và các nhà cho vay thế chấp khác. Và? tuần sau, Quốc hộ? Mỹ gấp rút phê chuẩn một gó? g?ả? cứu tà? chính trị g?á 700 tỷ USD. Suy thoá? k?nh tế d?ễn ra ngay sau đó, kh?ến g?á trị tà? sản ở Mỹ “bốc hơ?” 34.000 tỷ USD và tỷ lệ thất ngh?ệp lần đầu t?ên vượt ngưỡng 10\% trong 25 năm.
Rất nh?ều phân tích, mổ xẻ, những lờ? buộc tộ?… được đưa ra sau đó nhằm vào những nhân vật được cho là góp phần gây nên cuộc khủng hoảng, bao gồm các CEO ngân hàng. Tuy nh?ên, không một a? trong số họ phả? ngồ? tù, và chắc sẽ không bao g?ờ bị luật pháp “sờ gáy”. Ngoà? ra, những nhà băng từng được xem là “quá lớn để đổ vỡ” phả? nhờ tớ? t?ền cứu trợ của Chính phủ Mỹ để sống sót qua khủng hoảng g?ờ trở nên lớn mạnh hơn bao g?ờ hết.
Cựu CEO Lehman Brothers mở công ty tư vấn
Trở lạ? vớ? cựu CEO Fuld của Lehman. Tờ Huff?ngton Post cho b?ết, Fuld sống khép kín kể từ ngày đó, không xuất h?ện trong các cuộc phỏng vấn hay các sự k?ện. Th? thoảng, ông gọ? đ?ện cho những ngườ? đồng ngh?ệp cũ ở Lehman mà ông co? là bạn bè để hỏ? thăm tình hình. Kev?n Wh?te, một sếp cũ ở Lehman cho hay, mỗ? tháng Fuld gọ? đ?ện cho ông 1 lần, hỏ? thăm chuyện g?a đình, tình hình làm ăn của quỹ đầu cơ mà Wh?te thành lập sau kh? rờ? Lehman.
“R?chard là ngườ? của g?a đình và ông ấy có cách nhìn nhận về vụ phá sản của Lehman như chuyện r?êng tư”, Wh?te cho b?ết. Wh?te cũng thừa nhận rằng, một số đồng ngh?ệp cũ của ông ghét Fuld và không h?ểu vì sao Wh?te vẫn g?ữ l?ên lạc vớ? Fuld. Họ ghét Fuld vì cho rằng, Fuld đã cho phép Lehman vay nợ quá nh?ều, dẫn tớ? đổ vỡ. Tính ra, cứ mỗ? 1 USD t?ền vốn mà Lehman có, ngân hàng nay vay ít nhất 30 USD.
Fuld đã lẳng lặng mở công ty tư vấn r?êng có tên Matr?x Adv?sors đặt trụ sở ở Manhattan và đã có một số khách hàng. Tuy nh?ên, theo một số nguồn thân cận, công ty này không có nh?ều khách bở? mọ? ngườ? không muốn dính líu tớ? cá? tên Fuld.
Một cựu nhân v?ên Lehman cho hay gần đây có bắt gặp Fuld tạ? một câu lạc bộ sang trọng ở khách sạn Sherry-Netherland Hotel ở Manhattan. Mọ? nỗ lực nhằm l?ên lạc vớ? Fuld thông qua luật sư của ông để phỏng vấn đều bất thành.
Ở thờ? hoàng k?m của Lehman, khố? cố ph?ếu ngân hàng này mà Fuld nắm g?ữ trị g?á hơn 900 tr?ệu USD. Kh? Lehman phá sản, số cổ ph?ếu này trở thành g?ấy vụn. Fuld đã mất rất nh?ều nhưng ông không trắng tay. Bở? từ năm 2000-2007, va? trò CEO Lehman đã đem về cho ông khoản thù lao 529 tr?ệu USD t?ền lương và thưởng t?ền mặt.
Cựu CEO của Bear Stearns mả? mê đánh bà?
Nếu như Fuld còn mở công ty tư vấn, thì J?mmy Cayne, cựu CEO của Bear Stearns, đã rút hoàn toàn khỏ? công v?ệc. H?ện ông đang sống trong một căn hộ trị g?á 25 tr?ệu USD nằm trong khách sạn Plaza ở New York. Gần như ngày nào cũng có thể gặp ông trên mạng trong một trang đánh bà? br?dge. Mớ? tháng trước, Cayne tham g?a g?ả? đánh bà? Sp?ngold Cup trong khách sạn Hyatt Regency ở Atlanta.
Theo một số nguồn t?n, Cayne trả cho ha? ngườ? trong độ? của ông mỗ? năm 100.000 USD để họ g?úp ông g?ữ vị trí cao trong xếp hạng thế g?ớ?. Theo L?ên đoàn Cờ Br?dge của Mỹ, Cayne h?ện xếp hạng 22 thế g?ớ?.
V?ệc Cayne mê đánh bà? và chơ? gold không còn là chuyện lạ vớ? những a? từng làm v?ệc ở Bear Stearns. Ngay kh? ngân hàng này lâm khủng hoảng, ngày thứ Năm tuần này Cayne cũng đáp máy bay trực thăng tớ? câu lạc bộ golf bờ b?ển. Cayne rờ? ghế CEO ở Bear. Ha? tháng sau, ngân hàng này sụp đổ vì không chịu được sức nặng của những khoản đầu tư vào nợ địa ốc dướ? chuẩn và bị JPMorgan Chase thâu tóm. So vớ? Lehman, tỷ lệ vay nợ của Bear cũng chẳng hề thua kém, ở mức 38:1.
G?ống như Fuld, Cayne mất khoảng 900 tr?ệu USD cổ ph?ếu kh? g?á cổ ph?ếu của Bear rơ? tự do. Tuy nh?ên, từ năm 2000-2007, ông đã k?ếm được 87,5 tr?ệu USD t?ền lương và thưởng t?ền mặt, đồng thờ? bán số cổ ph?ếu Bear trị g?á 289,1 tr?ệu USD.
Ngoà? căn hộ ở Plaza Hotel, vợ chồng Cayne còn có một căn hộ khác ở Park Avenue, New York có g?á khoảng 15 tr?ệu USD. Ngoà? ra, họ còn sở hữu một b?ệt thự trị g?á 8,2 tr?ệu USD ở Jersey Shore, và một căn hộ 2,75 tr?ệu USD ở Flor?da.
Cựu CEO C?t?group làm d?ễn g?ả
Tuy không đến nỗ? b? đát như Bear Stearns và Lehman Brothers, nhưng vào tháng 11/2007, C?t?group cũng thông báo đã lỗ khoảng 8-11 tỷ USD vì đầu tư vào nợ dướ? chuẩn. CEO Charles O. Pr?nce III mất chức ngay sau đó, đem theo gó? bồ? thường thô? v?ệc “cá? dù vàng” (golden parachute) trị g?á 33,6 tr?ệu USD. Từ năm 2000 tớ? kh? mất ghế, Pr?nce đã được C?t?group trả 65,2 tr?ệu USD lương và thưởng t?ền mặt. Ngoà? ra, ông còn được hưởng một gó? quyền lợ? bao gồm một văn phòng, một trợ lý, xe hơ? và tà? xế trong 5 năm, tính ra trị g?á 1,5 tr?ệu USD mỗ? năm, sau kh? mất chức.
Đến cuố? năm 2008, C?t?group đã nhật 45 tỷ USD t?ền cứu trợ từ Bộ Tà? chính Mỹ. Cục Dự trữ L?ên bang (FED) cũng đứng ra bảo lãnh nợ để cứu ngân hàng này khỏ? nguy cơ sụp đổ.
Rờ? C?t?group một cách “êm thấm”, Pr?nce g?a nhập công ty tư vấn Stonebr?dge Internat?onal. Sau đó, công ty này sáp nhập vào công ty Albr?ght Group do cựu Ngoạ? trưởng Mỹ Madele?ne Albr?ght sáng lập, tạo nên Albr?ght Stonebr?dge Group. Tuy nh?ên, h?ện nay, Pr?nce không còn có tên trong danh sách đ?ều hành công ty này.
H?ện Pr?nce đang là thành v?ên hộ? đồng quản trị của tập đoàn Xerox và Johnson & Johnson. Ngoà? ra, ông cũng là một d?ễn g?ả thuyết trình về một số vấn đề l?ên quan tớ? quản trị doanh ngh?ệp và khủng hoảng tà? chính. Cuộc sống của ông cũng không có gì phả? bàn kh? ông có một căn nhà 3,6 tr?ệu USD ở Nantuket và một căn nhà khác trị g?á 2,7 tr?ệu USD ở Flor?da.
Cựu CEO của Merr?ll Lynch ung dung ở Alcoa
Bị mất chức trước Pr?nce và? ngày là CEO Stanley O’Neal của Merr?ll Lynch. O’Neal nhậm chức CEO ở Merr?ll kh? ngân hàng này chủ yếu tập trung ở mảng mô? g?ớ?. Sau đó, ông đưa Merr?ll trở thành một “nhà sản xuất chính” các loạ? chứng khoán đảm bảo bằng nợ địa ốc dướ? chuẩn, và đây cũng chính là nguồn gốc của vấn đề. Đến năm 2006, trên sổ sách của Merr?ll có 55 tỷ USD g?á trị chứng khoán này, và chẳng a? muốn mua.
Thua lỗ g?a tăng, O’Neal tìm cách bán Merr?ll, dù không được Hộ? đồng Quản trị nhất trí. Tháng 10/2007, O’Neal mất chức nhưng không có gì phả? hố? t?ếc bở? gó? bồ? thường thất ngh?ệp dành cho ông lên tớ? 161,5 tr?ệu USD. Trước đó, ông đã k?ếm 68,4 tr?ệu USD t?ền lương và thưởng t?ền mặt ở ghế CEO ngân hàng này, chưa kể lợ? nhuận khoảng 18,7 tr?ệu USD từ bán cổ ph?ếu Merr?ll.
Ngườ? kế nh?ệm O’Neal là John Tha?n sau đó đã thuyết phục được Bank of Amer?ca mua Merr?ll Lynch vớ? g?á 50 tỷ USD ngay kh? Lehman vừa phá sản.
H?ện O’Neal đang ngồ? một ghế trong Hộ? đồng Quản trị của hãng nhôm lớn nhất thế g?ớ? Alcoa. Vợ chồng ông đã bán căn hộ 10,75 tr?ệu USD ở New York và h?ện đang sở hữu một căn nhà ở Martha’s V?neyard vớ? g?á 12,4 tr?ệu USD.
Cựu CEO Bank of Amer?ca không lo th?ếu t?ền
Vào tháng 9/2008, kh? đang ở ghế CEO của Bank of Amer?ca, Kenneth Lew?s đã được nh?ều ngườ? xem như “ngườ? hùng” kh? ra quyết định thâu tóm Merr?ll Lynch vớ? g?á 50 tỷ USD, tránh cho Merr?ll kết cục thảm hạ? như Lehman. Nhưng hóa ra, Merr?ll không phả? là một “món hờ?”. Trước đó, chính Lew?s đã đưa Bank of Amer?ca mua lạ? tập đoàn tà? chính địa ốc Countryw?de F?nanc?al ngay trước kh? thị trường nhà đất Mỹ lao dốc.
Những vụ mua lạ? đầy sa? lầm này đã buộc Bank of Amer?ca phả? nhận 45 tỷ USD t?ền cứu trợ của Chính phủ để tránh đổ vỡ.
Tháng 9/2009, Lew?s nghỉ hưu cùng gó? hỗ trợ trị g?á 83 tr?ệu USD, cho dù bản thân Bank of Amer?ca lúc đó đang phụ thuộc vào t?ền cứu trợ của l?ên bang để tồn tạ?. Từ năm 2000-2008, Lew?s đã bán số cổ ph?ếu Bank of Amer?ca trị g?á ít nhất 86,4 tr?ệu USD, cộng thêm nhận 52,4 tr?ệu USD t?ền lương và t?ền thưởng.
Đầu năm nay, vợ chồng Lew?s đã bán căn nhà ở Charlotte, bang North Carol?na vớ? g?á 3,15 tr?ệu USD và b?ệt thự ở Aspen vớ? g?á 13,5 tr?ệu USD. H?ện họ chỉ còn một căn nhà trị g?á 4,1 tr?ệu USD ở Naples, Flor?da.
Không chỉ các sếp cũ ở Phố Wall sống bình yên, g?á trị tà? sản của các ngân hàng lớn nhất nước Mỹ h?ện cũng đã g?a tăng mạnh so vớ? thờ? g?an trước khủng hoảng.
Trong đó, tà? sản của JPMorgan Chase tăng lên mức 2,44 nghìn tỷ USD từ mức 1,78 nghìn tỷ USD trước thờ? đ?ểm Lehman phá sản. Tà? sản của Bank of Amer?ca tăng lên 2,13 nghìn tỷ USD từ mức 1,72 nghìn tỷ USD, trong kh? tà? sản của Wells Fargo tăng gấp đô? lên 1,44 nghìn tỷ USD từ mức 609 tỷ USD. C?t?group là ngân hàng duy nhất trong nhóm 5 ngân hàng lớn nhất của Mỹ chứng k?ến g?á trị tà? sản g?ảm trong 5 năm qua.
Năm 2008, Goldman Sachs không nằm trong nhóm 50 ngân hàng lớn nhất của Mỹ vì kh? đó, Goldman chỉ thuần hoạt động ở mảng ngân hàng đầu tư. Tuy nh?ên, đến nay, Goldman đã trở thành ngân hàng lớn thứ 5 ở Mỹ vớ? tà? sản 939 tỷ USD.
Theo VNECONOMY
