Su-25 cũ có hiệu quả trên chiến trường Iraq?

Do thiếu sự hỗ trợ về không quân từ phía Mỹ, chính phủ Iraq đã phải quyết định mua máy bay chiến đấu Su-25 cũ của Nga và Belarus để tăng cường sức mạnh trấn áp lực lượng phiến quân Hồi giáo dòng Sunni ở Iraq và Syria (ISIL).

Tuy nhiên, theo nhận định hôm 1/7 của Viện Nghiên cứu An ninh-Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI), máy bay chiến đấu của Nga khó có thể ngăn chặn được lực lượng Hồi giáo cực đoan ở cửa ngõ Baghdad.

Năm 2011, Iraq ký hợp đồng mua máy bay tiêm kích F-16 với Mỹ. Ba năm sau, chiếc F-16IQ đầu tiên đã được hoàn thiện, nhưng vẫn còn ở Mỹ và chưa bàn giao cho phía Iraq. Hiện chiếc F-16 này đang được sử dụng để huấn luyện 6 phi công - những người sẽ trực tiếp đưa máy bay về Iraq. Đi tìm nguồn lực thay thế, ông Maliki cho rằng việc chuyển hướng sang Nga sẽ giúp Iraq có ngay sức mạnh trên không để nhanh chóng dập tắt phong trào Hồi giáo cực đoan. Lô hàng mà Iraq ký kết với phía Nga và Belarus chủ yếu bao gồm máy bay cường kích Su-25 Frogfoot.

Có nhiều lý do để hoài nghi về hiệu quả sử dụng những chiếc máy bay chiến đấu mà Iraq mua của Nga và Belarus. Lỗi thời và có thể hỏng hóc, những chiếc máy bay chiến đấu này còn không tương thích với hệ thống vũ khí do Mỹ sản xuất và trang bị cho quân đội Iraq, từ khâu thông tin liên lạc, hậu cần cho đến hệ thống tên lửa Hellfire. Bên cạnh đó, vấn đề phi công cũng rất nan giải. Do không có thời gian để huấn luyện, nên Không quân Iraq sẽ phải dựa vào phi công nước ngoài, có thể là Belarus.

Để có thể tác chiến trên bầu trời Iraq, các phi công lái chiến đấu cơ Sukhoi cần phải được hỗ trợ về thông tin tình báo, do thám và trinh sát mục tiêu, đồng thời phải được kết nối với hệ thống chỉ huy và kiểm soát (C2). Nếu không có sự hỗ trợ này, chắc chắn các máy bay chiến đấu Sukhoi sẽ không thể tác chiến hiệu quả và tiêu diệt mục tiêu dưới mặt đất trong một môi trường rất phức tạp.

Sukhoi Su-25 (tên ký hiệu của NATO gọi là “Frogfoot”) là loại máy bay chiến đấu cường kích, chống tăng do Liên Xô thiết kế chế tạo. Su-25 vẫn còn nằm trong trang bị của Nga và các thành viên khác trong Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) cũng như các nước được Nga xuất khẩu.

Su-25 Frogfoot được trang bị vũ khí mạnh, với một pháo 30 mm Gryazev-Shipunov GSh-30-2 và vũ khí tấn công mặt đất. Nó có thể mang hơn 4.000 kg vũ khí và có tính năng tương đương với máy bay cường kích A-10 Thunderbolt II của Mỹ.

Su-25 được sử dụng rộng rãi bởi Liên Xô trong suốt cuộc chiến tranh ở Afghanistan hồi những năm 1980 và 22 chiếc Su-25 đã bị mất trong cuộc chiến này.

Những phiên bản tấn công hiện đại hơn là Su-25T  và Su-25TM được phát triển với một hệ thống dẫn đường/tấn công hiện đại và có thể mang vũ khí dẫn đường chính xác. Chỉ một số lượng nhỏ của mỗi phiên bản được sản xuất.

 Su-25 mới có chiều dài 15,53 m, sải cánh 14,36 m và chiều cao 4,80 m. Nó được trang bị 2 động cơ phản lực Tumansky R-195 (công suất 44, 8 KN mỗi chiếc) và có vận tốc cực đại 975 km/h ở trần bay 10 km và có tầm bay 1.900 km.

Về vũ khí, Su-25 được trang bị 1 pháo 30 mm Gryazev-Shipunov GSh-30-2 với 250 viên đạn. Nó có 11 giá treo vũ khí mang được 4.400 kg (9.700 lb) vũ khí gồm: 2 tên lửa Molniya R-60 hoặc các tên lửa không đối không; các loại bom thường, bom chùm, rốckét, bom dẫn đường; các tên lửa không đối đất như Kh-25ML.

Hồi trung tuần tháng 2, Không quân Nga đã tiếp nhận 10 cường kích Su-25SM3.

Su-25SM3 được trang bị các hệ thống điện tử hàng không và vũ khí hiện đại, gồm một hệ thống dẫn đường vệ tinh GLONASS (GPS) có khả năng lập trình các điểm cuối trên bản đồ với độ chính xác 10 mét, cho phép phi công có thể hoạt động độc lập mà không cần tới sự hỗ trợ của các phương tiện mặt đất.

Su-25SM3 không chỉ hoạt động tốt trong điều kiện thời tiết bình thường mà còn có thể chiến đấu xuyên ngày đêm, trong điều kiện tầm nhìn bằng "không". Cabin máy bay có một màn hình hiển thị kỹ thuật số, cung cấp tình hình chiến trường trên mặt đất và cả trên không cho phi công điều khiển.

Hệ thống vệ tinh mới có thể sử dụng để máy bay hoạt động ở độ cao gấp 2 lần so với Su-25. Việc hiện đại hóa sâu rộng máy bay cũng giúp hiệu quả chiến đấu của Su-25SM3 tăng lên 3 lần so với Su-25 đời cũ mà Nga bán cho Iraq.