Không hoa cũng không thế nhưng đào Thất Thốn làm say mê dân chơi hoa, khiến họ sẵn sàng bỏ ra hàng triệu đồng chỉ mong sở hữu một cây đào to bằng một chiếc đũa này.
“Ẩn số” về cây đào cổ
Chơi đào Thất Thốn hay còn gọi là đào tiến vua là một thú vui mới nổi của dân chơi đào Tết những năm gần đây. Những gốc đào với vẻ ngoài xù xì, mốc thếch theo thời gian nghe qua thì có vẻ cũ kỹ, tầm thường nhưng giá trị của chúng có thể lên tới hàng chục triệu đồng.
Hoa đào Thất Thốn. |
Theo các nghệ nhân trồng đào thì đào Thất Thốn là loại đào cổ, hiếm và rất đắt đỏ. Mặc dù nguồn gốc và tên gọi của đào Thất Thốn có từ rất lâu nhưng để giải thích rõ ràng thì vẫn còn là ẩn số. Có người giải thích về tên gọi Thất Thốn theo 3 nghĩa. Thứ nhất, đó là mỗi cây đào Thất Thốn cứ khoảng 7 "thốn" (mỗi thốn bằng khoảng một đốt ngón tay) lại chia ra các cành nhỏ, mỗi đầu cành ra hoa hay có 7 (thất) bông hoa. Nghĩa thứ hai, lá đào Thất Thốn dài 7 khoảng thốn, gấp 3 - 4 lần so với lá đào thường. Thứ ba, 7 năm đào Thất Thốn mới ra hoa kép 7 tầng, mỗi tầng hoa có 7 cánh.
Đào Thất Thốn dáng bé nhỏ, chỉ cao chừng 1m, gốc cây xù xì, mốc meo, thân cây rắn rỏi, vào mùa đông nhìn như gốc củi mục. Vỏ cây nếu bóc ra thì tím màu mận chín chứ không có màu gỗ như các loại đào thường. Có cây không lá, không chồi, không hoa, nụ thì đen xì, nhưng ẩn sâu trong những "cành củi" mốc meo ấy là những nụ hoa đào chờ ngày thời tiết đẹp để đâm chồi, nảy lộc.
Vào ban đêm hoa tỏa hương, thơm thoang thoảng mà giống đào thường không có được. Khác với các loại bích đào hay đào phai khác, sắc hoa của đào Thất Thốn cũng đặc biệt hơn. Hoa đào đậm màu, không quá sẫm, nụ to, khi nở bông to, cánh kép tràn đầy sức sống. Lá, lộc đào cũng dày, xanh thẫm, mọc chìa đều ra xung quanh cành. Trong mỗi thốn đào, có thể ra vài chục bông hoa cùng lúc. Những bông hoa đào kép có thể có tới 30 - 50 cánh/bông. Khi hoa tàn, hoa không rụng cánh lả tả như các giống đào khác mà vẫn ở nguyên trên đài hoa. Cái lạ nữa là hoa mọc thành "chùm" vài bông một, nhưng nếu không nở cùng lúc mà có bông nở trước, nó sẽ nở trùm lên những nụ khác, không cho những bông kia đẹp cùng.
Đào Thất Thốn có dáng vẻ xù xì, rêu mốc. |
Anh Nguyễn Hoàng Tùng (Hoàng Hoa Thám, Hà Nội), người có thâm niên trồng đào 10 năm cho hay: “Điều đặc biệt của đào Thất Thốn là hoa đào có thể mọc ở giữa gốc, giữa thân. Có cây, hoa còn mọc ở sát mặt đất, có cây ủ nụ vài năm mới nở hoa. Các cao nhân làng Nhật Tân gọi màu đỏ của đào Thất Thốn tựa như màu đỏ của hoa trà, đỏ tiết dê, chỉ nở một bông cũng đủ làm ấm cả không gian ngày Tết. Chưa kể, màu đỏ của hoa đào còn tượng trưng cho sự đầm ấm, tươi vui và một năm nhiều may mắn... Vì thế, đào Thất Thốn được xem là quý hiếm và đắt giá ở Việt Nam hiện nay”.
Đẹp kiêu sa, giá trên trời
Anh Hoàng Tuấn (Đống Đa, Hà Nội), người vừa mua một cây đào Thất Thốn trên đường Hoàng Hoa Thám với giá 3 triệu đồng để biếu bố mẹ vợ cho biết: “Còn gần 2 tháng nữa mới tới Tết, nhưng tôi đã mua đào về trưng. Nhà bố mẹ vợ tôi khá nhỏ nên bày cây đào Thất Thốn ở bàn sẽ hợp lý. Với lại bố mẹ vợ tôi cũng nói, ông bà rất thích giống đào mới này. Nhìn nó không chỉ đẹp mà còn rất sang, phù hợp với không gian ấm cúng ngày Tết”.
Còn chị Nguyễn Phương (Trần Quốc Hoàn) cho hay: “Gia đình tôi năm nào cũng mua 2 cành đào Thất Thốn, nói thật, tôi thấy giá cả có đắt đỏ, tuy nhiên ưu điểm của đào Thất Thốn thì không loại đào nào bì kịp. Thứ nhất, về độ đẹp và sang thì Thất Thốn khỏi phải nói. Thứ hai, đào Thất Thốn có thể tươi được lâu hơn, nếu có để lâu cánh hoa cũng không bị rụng, ảnh hưởng tới phong thủy ngày Tết. Nói chung, tôi rất ưng ý”.
Nhiều khách hàng khác đang tìm mua giống đào này cũng chia sẻ rằng, dù giá cả có đắt hơn đào thường nhưng năm nay rất có thể họ sẽ mua chơi hoặc biếu Tết vì giống đào Tiến Vua này đẹp, khá lạ mắt mà chơi được lâu.
Anh Kỳ Vũ, một dân chơi đào Thất Thốn có tiếng ở Lạng Sơn cho biết, trên thị trường, loại đào này không hiếm, song đa phần là hàng ghép. Đào Thất Thốn nguyên bản ươm từ hạt rất hiếm. Theo đó, với những cây đào nguyên bản, dù giá đắt đỏ nhưng vẫn không đủ hàng bán. Ấy vậy nên, ngoài những người chơi đào Thất Thốn theo mùa (mua chơi vào dịp Tết), dân mê loại đào “quý tộc” này không chỉ mua những gốc đào cổ, mà ngay cả những cây đào nhỏ xíu cũng tranh nhau mua.
Tuy nhiên, trồng và chăm đào Thất Thốn không phải là chuyện dễ dàng. Nghệ nhân Lê Hàm cho hay, để một cây đào Thất Thốn ra hoa, phải mất từ 7-8 năm, còn muốn cây đẹp, mang dáng vẻ phong trần, cổ kính, có khi phải mất đến vài chục năm.
Nghệ nhân Lê Hàm - người có kinh nghiệm số 1 về trồng đào Thất Thốn. |
Để trồng ra một cây đào Thất Thốn, cũng cần sự chăm sóc hết sức cầu kỳ, cẩn thận, từ khâu chọn đất trồng, đến tưới nước. Không phải ai cũng đủ tỉ mỉ và kiên nhẫn để có thể theo nghiệp trồng đào Thất Thốn. Vì sao đào Thất Thốn đắt đỏ? Trò chuyện với PV, anh Vũ cho hay: “Tuần trước, tôi có một lô đào Thất Thốn phai kép, cây 1 năm tuổi, có một nhánh thẳng đứng, thân to bằng ngón tay út, không hoa, không dáng thế, giá 3 triệu đồng/cây mà dân chơi đào đặt mua hết nhanh trong vòng một nốt nhạc, thậm chí nhiều người chậm chân còn tiếc nuối vì không mua được”.
Lô đào Thất Thốn anh Vũ vừa bán hết là loại đào phai kép cực kỳ hiếm, chúng lại không phải đào ghép gốc mà là đào anh tự ươm từ hạt. Giống đào này, cây 2 năm tuổi anh còn bán với giá 5 triệu đồng/cây. Nhiều người ngỏ ý đặt trước, chờ năm sau có cây giống bán thì họ mua nhưng anh đều từ chối. Lý do là anh chỉ có duy nhất 1 cây để gây giống, mỗi năm số lượng quả thu hoạch được để ươm cây không nhiều nên khi nào có bán thì báo mọi người, ai nhanh chân thì mua được. Mỗi năm, anh Vũ thường chờ lúc ra hoa kết trái, thu hoạch lấy hạt, tuyển chọn kỹ lưỡng rồi ươm thành cây giống đem bán. Mỗi hạt phải mất 2,5 tháng mới nảy mầm. Đặc biệt, tỉ lệ nảy mầm phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết nên cây đào giống thất thốn thường có giá khá đắt. Loại mới nảy mầm 1-2 tháng đã có giá 150.000 đồng, còn loại 1 năm giá khoảng 800.000-1.000.000 đồng/cây. Do nguồn cung hiếm, giá lại đắt đỏ nên thường chỉ có dân chơi săn mua loại đào này.
Anh Phan Ngọc Trung, một người chơi đào Thất Thốn ở Tam Trinh (Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết, anh có sở thích và sưu tập các cây đào Thất Thốn gần chục năm nay. Trong 2 năm đầu tiên, anh bỏ hàng trăm triệu ra để mua những gốc đào Thất Thốn nhiều năm tuổi, nhưng chỉ chơi được mùa Tết, sau đó rất khó chăm và mùa sau cho hoa không đẹp. Bởi, đây là gốc đào ta được ghép với cành Thất Thốn. Mãi sau, anh được một dân chơi khác mách nước tìm mua đào Thất Thốn nguyên bản ươm từ hạt. Song, anh cũng phải lùng mua nhiều nơi mới được những cây đào nhỏ tí xíu mà giá lên đến tiền triệu. Thậm chí, có lần anh phải đi vài trăm cây số để mua được 1 cây đào Thất Thốn nhỏ xíu.
Chỉ vào gốc đào Thất Thốn phai kép 5 năm tuổi của mình đang có khá nhiều nụ, anh Trung nói: “Cây này 5 năm tuổi, tôi mua chúng từ lúc 1 tuổi với giá 4 triệu đồng về chăm và chờ 2 năm sau mới được ngắm bông hoa đầu tiên”. Loại này rất đặc biệt, cây càng lâu năm hoa càng sai, tỷ lệ đậu quả cũng cao, khác hoàn toàn với đào thất thốn kém là hoa tàn rồi rụng, anh Trung cho hay.
