Thông tin tại hội thảo “Quản lý sử dụng chất cấm trong chăn nuôi và các vấn đề đặt ra”, TS Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương cung cấp thông tin về mối liên hệ giữa chất cấm trong chăn nuôi và bệnh ung thư. Theo đó, mỗi năm Việt Nam có khoảng 126.000 ca mới mắc bệnh ung thư, xu thế mắc bệnh ung thư gia tăng không chỉ ở Việt Nam mà còn hầu hết ở các nước trên thế giới.
Trước hết tuổi thọ trung bình của Việt Nam ở cả 2 giới là 73,3 tuổi bởi tuổi càng thọ, thời gian tiếp xúc với các chất ung thư càng cao, nguy cơ mắc ung thư càng nhiều. Các phương tiện hiện tại cho phép chúng ta phát hiện ung thư tốt hơn so với trước.
Nguyên nhân gây ra ung thư gồm 2 nhóm chính: 1 là do các yếu tố bên ngoài chiếm hơn 80\% và 2 là nhóm bên trong như di truyền, nội tiết… Yếu tố 1 chỉ tính riêng thuốc lá đã chiếm trên 30\% nguyên nhân gây bệnh ung thư ở người như ung thư thực quản, ung thư vú, ung thư tử cung…
Việc dùng các thực phẩm có chứa hoặc sinh ra trong quá trình bảo quản hoặc sản xuất thực phẩm có thể gây mất an toàn sức khoẻ, ví dụ như ăn phải gạo mốc có chứa chất độc gây ung thư, dưa muối quá khú gây ra nhiều chất độc hại… Việc tiếp xúc với các chất như tia X, thuốc trừ sâu, thuốc diêt cỏ…. cũng có thể gây ung thư. Các yếu tố nội sinh chỉ chiếm 2\% trong các chất gây ung thư ở người. Một nguyên nhân có thể gây ra nhiều loại ung thư như thuốc lá vừa có thể gây ra ung thư phổi và nhiều loại ung thư khác.
Theo TS Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, cho tới thời điểm hiện tại, Sabultamol không phải là chất gây ung thư. (Ảnh minh họa). |
Về việc vai trò của chất sabultamol có gây ung thư hay không, hàng năm Bộ Y tế Hoa Kỳ báo cáo nghiên cứu về ung thư, tổng hợp từ các nghiên cứu đã báo cáo các chất ung thư ở người nhưng không có sabultamol. Cho tới thời điểm hiện tại, Sabultamol không phải là chất gây ung thư. Đây là thuốc thiết yếu nằm trong danh mục của Tổ chức y tế thế giới, sử dụng cho người khi cần thiết, hoàn toàn an toàn và không gây hại mà cụ thể là sử dụng cho bệnh nhân bị hen phế quản và phổi tắc nghẽn mãn tính có thể tiếp tục dùng mà không cần dừng lại.
Nói về tác hại của chất cấm với sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo - Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia - Bộ Y tế cho biết, các chất tồn dư lại trong sản phẩm gây ra tác hại lớn cho người sử dụng. Bà Hảo cho biết ngộ độc cấp tính xảy ra khi người sử dụng sản phẩm có chứa hàm lượng cáo B2-agonnist. Tác hại của loại chất cấm này khiến người sử dụng rối loạn nhịp tim, run cơ, co thắt phế quản, tăng huyết áp, nguy cơ xảy thai. Bên cạnh đó, chất cấm này khiến sử dụng sản phẩm có chất cấm ngộ độc mãn tính, nhiễm độc gan. Với chất auramine (vàng ô) thường xảy ra với người tiếp xúc trực tiếp với chất vàng ô. Trên da, chất này gây dị ứng, ngứa. Trên đường hô hấp gây kích ứng dữ dội đường hô hấp sẽ gây sặc, lên cơn viêm phế quản, viêm phổi. Ngộ độc cấp, thường xảy ra với người tiếp xúc trực tiếp với chất vàng ô.
Trên hệ tiêu hóa, chất này gây đau bụng, nôn ói, tiêu chảy, trụy tim mạch. Đặc biệt bà Hảo lưu ý, nghiên cứu trên động vật cho thấy vàng ô gây ung thư cho chuột cống và chuột nhắt. “Nhiều thí nghiệm cho thấy vàng ô tổn thương a xít nhân DNA của nhiều dòng tế bào, đặc biệt là tế bào gan, thận và tủy xương”, bà Hảo nói.
Ngoài ra, bà Hảo cũng đưa các phân biệt thực phẩm sạch và bẩn. Thịt lợn sạch có lớp mỡ dày, mùa hồng tươi, săn chắc. Còn thịt lợn siêu nạc chứa hóa chất B2- agonnist có màu đỏ rực nhưng rửa xong chuyển màu nhợt nhạt.
ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam nhận định an toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề báo động bởi nguy cơ hiện diện trong bữa ăn hàng ngày của mỗi gia đình. Ông Hùng cho rằng cần có hành động ngay từ cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, doanh nghiệp.
Chất cấm trong chăn nuôi không phải là vấn đề mới. Từ năm 2006 đã phát hiện tồn dư chất cấm trong thịt và chăn nuôi. Năm 2011 Hội khảo sát và phát hiện chất cấm trong thịt lợn siêu nạc và thức ăn chăn nuôi. Người tiêu dùng có phản ứng tự vệ tự nhiên và tiêu cực là chuyển sang ăn thực phẩm khác chứ không tiêu thụ lợn nữa. Năm 2012, Ủy ban Khoa học Công nghệ môi trường báo cáo về chất cấm trong thịt lợn. Chúng tôi chọn giải pháp hội thảo chứ không chỉ đơn thuần cung cấp thông tin cho báo chí để có thể cung cấp cho người tiêu dùng thông tin nhiều chiều. Nhờ truyền thông mà người dân trở lại ăn thịt lợn, giúp ngành chăn nuôi tránh thiệt hại. Nhưng đáng buồn là đáng lẽ người chăn nuôi đã có sự cảnh tỉnh nhưng giờ đây chất cấm lại trở lại, hại người tiêu dùng và hại đồng nghiệp trong ngành chăn nuôi.
Hình ảnh đưa lên tivi hủy đàn lợn sống có tác động mạnh. Hệ thống pháp luật Việt Nam có đủ, luật hình sự 2015 đưa ra chế tài phạt nặng. Về luật pháp rất ổn rồi nhưng quan trọng là thực thi. Trước đây tôi đặt câu hỏi vì sao chăn nuôi đã “ngấm đòn” rồi mà vẫn làm lại? Có phải vì chưa nghiêm. Trước đây ta nhắc nhở nhưng giờ đây đã phạt hành chính. Rõ ràng tình trạng đã giảm đáng kể. Năm 2011, ông Cao Đức Phát nói hãy tẩy chay hộ chăn nuôi sử dụng chất cấm. Thế mà chất cấm vẫn quay trở lại vì xử lý không nghiêm minh.
Người tiêu dùng có phản ứng tự vệ như trồng rau trên cả sân thượng, thể hiện rằng người tiêu dùng đã không còn tin tưởng và người trồng rau.
Ngọc Anh (Tổng hợp)
